Αριθμός 168/2019
ΤΟ ΕΦΕΤΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ
Αποτελούμενο από τους Δικαστές Αντώνιο Πλακίδα, Πρόεδρο Εφετών, Ιωάννη Αποστολόπουλο, Εφέτη και Νικόλαο Κουτρούμπα, Εφέτη-Εισηγητή και από τη Γραμματέα Κ.Δ.
ΑΦΟΥ ΜΕΛΕΤΗΣΕ ΤΗ ΔΙΚΟΓΡΑΦΙΑ
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΚΑΤΑ ΤΟ ΝΟΜΟ
Η από 22.2.2018 (κατατεθείσα στη Γραμματεία του Πρωτοδικείου Πειραιά με Γ.Α.Κ. ……/2018 και Ε.Α.Κ. …./2018) έφεση του ενάγοντος στην από 5.12.2014 (με Γ.Α.Κ. …/2015 και αριθμό κατάθεσης …/2015) αγωγή κατά της 3373/2017 οριστικής απόφασης του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Πειραιά και της 1047/2016 μη οριστικής απόφασης του αυτού Δικαστηρίου και η από 14.5.2018 (κατατεθείσα στη Γραμματεία του Πρωτοδικείου Πειραιά με Γ.Α.Κ. …/2018 και Ε.Α.Κ. …/2018) έφεση των εναγόμενων στην παραπάνω αγωγή κατά της ως άνω 3373/2017 οριστικής απόφασης του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Πειραιά πρέπει να ενωθούν και να συνεκδικασθούν σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 524 παρ.1 και 246 του ΚΠολΔ, καθώς στρέφονται κατά της ίδιας απόφασης, υπάγονται στην ίδια διαδικασία και κατά την κρίση του Δικαστηρίου επιταχύνεται η διεξαγωγή της δίκης και επέρχεται μείωση των εξόδων.
Με την παραπάνω από 5.12.2014 αγωγή του ο ως άνω εκκαλών-εφεσίβλητος ζητούσε, με την κύρια βάση της, την αναγνώριση της ακυρότητας των παρακάτω δύο ιδιόγραφων διαθηκών του αποβιώσαντος στις 20.11.2012 ……., πατέρα αυτού και των πρώτου, τρίτης και τέταρτης εναγόμενων και παππού της τότε εκπροσωπούμενης από τους πρώτο και δεύτερης εξ αυτών ανήλικης …….., κατοίκου εν ζωή Πειραιά, ο οποίος κατά το θάνατό του άφησε πλησιέστερους συγγενείς του τον ενάγοντα και τα υπόλοιπα τρία εναγόμενα τέκνα του, ήτοι: α)της από 21.7.2005 ιδιόγραφης διαθήκης, κατατεθείσας στη Συμβολαιογράφο Πειραιά ……… που δημοσιεύθηκε νόμιμα με το υπ’ αριθμ. 767/2013 πρακτικό δημοσίευσης του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιά, με την οποία ανακαλεί κάθε προγενέστερη διαθήκη και β)της από 7.7.2004 ιδιόγραφης διαθήκης, κατατεθείσας στο Συμβολαιογράφο Πειραιά ……., που δημοσιεύθηκε νόμιμα με το υπ’ αριθμ. 738/2013 πρακτικό δημοσίευσης του ίδιου ως άνω Δικαστηρίου, με την οποία ομοίως ανακαλεί κάθε προγενέστερη διαθήκη, όπως το περιεχόμενο των δύο διαθηκών διαλαμβάνεται στην αγωγή αυτολεξεί και με τις οποίες ο διαθέτης, για τους σε αυτές αναφερόμενους λόγους, τον περιορίζει στη νόμιμη μοίρα, δια των καταλειπόμενων με αυτές αλλά και δια των εν ζωή χορηγηθέντων σε αυτόν περιουσιακών του στοιχείων, της ακυρότητας δε τούτων οφειλομένης στις περιγραφόμενες στην αγωγή παθήσεις του διαθέτη, που υπήρχαν ήδη κατά το χρόνο σύνταξης των εν λόγω διαθηκών, και δη ότι αφενός μεν αυτός δεν είχε συνείδηση των πραττομένων, αφετέρου δε βρισκόταν σε διανοητική διαταραχή που περιόριζε αποφασιστικά τη λειτουργία της βούλησής του. Επικουρικά δε, όπως εκτιμήθηκε το σχετικό του αίτημα στον πρώτο βαθμό, ο ενάγων ζητούσε την αναγνώριση της ακυρότητας των ως άνω διαθηκών του διαθέτη λόγω αντίθεσής τους στα χρηστά ήθη, διότι με το περιεχόμενό τους επέδειξε αδικαιολόγητα μίσος, εμπάθεια και περιφρόνηση στο πρόσωπό του, που οφείλονταν καταφανώς σε έλλειψη επαρκούς συνείδησης των πραττομένων και σε διαταραχή της προσωπικότητάς του. Έτι επικουρικότερα, ζητούσε να ακυρωθεί η σχετική διάταξη κάθε μίας από τις παραπάνω διαθήκες για τον περιορισμό του στη νόμιμη μοίρα, λόγω πλάνης του διαθέτη ως προς τα παραγωγικά αίτια της βούλησής του, που αναφέρονται στις διαθήκες αυτές, κατά τα ειδικότερα εκτιθέμενα στην αγωγή. Ενόψει των ανωτέρω, ο ενάγων με το κύριο αίτημα της αγωγής του, ζητούσε να αναγνωρισθεί, κατόπιν της αναγνώρισης, άλλως της κήρυξης της ακυρότητας των παραπάνω διαθηκών, το κληρονομικό του δικαίωμα ως εξ αδιαθέτου κληρονόμου του διαθέτη-πατέρα του και δη σε ποσοστό ¼ εξ αδιαιρέτου επί των περιγραφόμενων στην αγωγή κληρονομιαίων περιουσιακών στοιχείων και να υποχρεωθούν οι εναγόμενοι, οι οποίοι τα κατακρατούν ως κληρονόμοι, να του τα αποδώσουν κατά το εν λόγω ποσοστό εξ αδιαιρέτου, μετά των από αυτά εξαχθέντων καρπών και ωφελημάτων και μάλιστα με το νόμιμο τόκο από την επίδοση της αγωγής μέχρις εξοφλήσεως. Επικουρικά, για την περίπτωση που οι παραπάνω διαθήκες κρίνονταν έγκυρες, ο ενάγων ζητούσε: 1)να αναγνωρισθεί ότι οι παραπάνω διαθήκες κατά το μέρος που θίγουν τη νόμιμη μοίρα του είναι άκυρες, να αναγνωρισθεί το κληρονομικό του δικαίωμα ως νομίμου μεριδούχου του εν λόγω διαθέτη, καθώς και το δικαίωμά του προς συμπλήρωση της νόμιμης μοίρας του σε ποσοστό 15,79% εξ αδιαιρέτου επί των περιγραφόμενων στην αγωγή κληρονομιαίων περιουσιακών στοιχείων, πλην των καταλειπομένων στον ίδιο και να υποχρεωθούν οι εναγόμενοι, οι οποίοι κατακρατούν ως κληρονόμοι τα επίδικα στοιχεία της κληρονομίας, να του τα αποδώσουν αυτούσια κατά το ανωτέρω ποσοστό εξ αδιαιρέτου, 2)να υποχρεωθούν οι εναγόμενοι να του αποδώσουν αυτούσια την κληρονομιαία περιουσία του διαθέτη κατά το ποσοστό της νόμιμης μοίρας του, που ανέρχεται σε ποσοστό 22,96% εξ αδιαιρέτου επί των μερίδων που λαμβάνει εκ διαθήκης καθένας από αυτούς, 3)να αποβληθούν οι εναγόμενοι από τα επίδικα κληρονομιαία ακίνητα και να διαταχθεί η εγκατάσταση του ίδιου του ενάγοντος σε αυτά, 4)να αναγνωρισθεί η ανταπαίτηση αυτού σε βάρος της κληρονομίας συνολικού ποσού 245.733 ευρώ, η οποία τυγχάνει συμψηφιστέα με τη σε βάρος του απαίτηση της κληρονομίας, συνολικής αξίας ποσού 84.939,89 ευρώ και 5)να υποχρεωθούν οι εναγόμενοι να του καταβάλουν, έκαστος κατά την αναλογία της κληρονομικής του μερίδας, το μετά τον κατά τα ανωτέρω συμψηφισμό απομένον υπόλοιπο του ανωτέρω έναντι αυτού χρέους της κληρονομίας, το οποίο (υπόλοιπο) ανέρχεται στο ποσό των 160.793 ευρώ και εκ του οποίου ο ενάγων ζητούσε, κατόπιν περιορισμού του εν λόγω αγωγικού αιτήματος, το ποσό των 70.900 ευρώ. Τέλος, αιτείτο τη διαγραφή των καταφανώς συκοφαντικών σε βάρος του χαρακτηρισμών, που αναφέρονται στην προσβαλλόμενη από 7.7.2004 ιδιόγραφη διαθήκη του πατέρα του και που σιωπηρώς εμπεριέχονται και στην από 21.7.2005 διαθήκη, καθώς και τη διαγραφή των αναφερόμενων στις εν λόγω διαθήκες ανυπόστατων και αβάσιμων σε βάρος του κατηγοριών.
Το πρωτοβάθμιο δικαστήριο με τη συνεκκαλούμενη 1047/2016 απόφασή του, συνεκδίκασε την παραπάνω αγωγή με την από 2.11.2013 (υπ’ αριθμ. κατ. ……/2013) αγωγή της ……, περί αναγνώρισης του κληρονομικού αυτής δικαιώματος και της ……, κατόπιν ερμηνείας της από 21.7.2005 ιδιόγραφης διαθήκης του ……, επί των ειδικότερα αναφερόμενων στην αγωγή κληρονομιαίων ακινήτων-οριζόντιων ιδιοκτησιών, καθώς και την από 6.4.2015 (υπ’ αριθμ. κατ. …/2015) κύρια παρέμβαση-αγωγή της ….. …. κατά των διαδίκων της αμέσως παραπάνω από 2.11.2013 αγωγής, με την οποία ζητούσε την απόρριψη αυτής και την αναγνώριση, κατόπιν ερμηνείας της ίδιας ως άνω από 21.7.2005 ιδιόγραφης διαθήκης του ….., του κληρονομικού δικαιώματος της ίδιας και της ………, επί του ½ εξ αδιαιρέτου σε κάθε μία των ειδικότερα αναφερόμενων στην αγωγή κληρονομιαίων οριζόντιων ιδιοκτησιών, οι οποίες με την ως άνω από 2.11.2013 αγωγή ζητείτο να αναγνωρισθεί ότι περιήλθαν εξ ολοκλήρου στην καθ’ ης η κύρια παρέμβαση-εναγόμενη ……., καθώς και να υποχρεωθούν όλοι οι καθ’ ων η κύρια παρέμβαση-εναγόμενοι να της αποδώσουν το ανωτέρω ανήκον στην ίδια ποσοστό εξ αδιαιρέτου των οριζόντιων αυτών ιδιοκτησιών. Με την πιο πάνω αναφερόμενη συνεκκαλούμενη απόφασή του το πρωτοβάθμιο δικαστήριο, δικάσαν με την τακτική διαδικασία κατ’ αντιμωλία των διαδίκων, απέρριψε την από 2.11.2013 αγωγή και την από 6.4.2015 κύρια παρέμβαση-αγωγή, επιπλέον δε απέρριψε ως μη νόμιμες τις περισσότερες επικουρικές βάσεις της από 5.12.2014 αγωγής του νυν εκκαλούντος, ακολούθως δε διέταξε την επανάληψη της συζήτησης της υπόθεσης, προκειμένου ως προς τα ανακύπτοντα ιατρικά ζητήματα αναφορικά με το αίτημα της κύριας βάσης της εν λόγω αγωγής περί αναγνώρισης της ακυρότητας των επίδικων διαθηκών λόγω έλλειψης συνείδησης των πραττομένων του διαθέτη και περιορισμού της λειτουργίας της βούλησής του, να διενεργηθεί ιατρική πραγματογνωμοσύνη, με επιμέλεια του επιμελέστερου των διαδίκων. Διορίσθηκε πραγματογνώμονας ο ιατρός νευρολόγος …………, ο οποίος κατά τα οριζόμενα στην πιο πάνω απόφαση «…αφού ζητήσει τις απαραίτητες κατά την κρίση του για την εκτέλεση της πραγματογνωμοσύνης διευκρινίσεις από τους διαδίκους και λάβει υπόψη του όλα τα στοιχεία της δικογραφίας και κάθε άλλο στοιχείο, που οι διάδικοι θα προσκομίσουν σ’ αυτόν, θα συντάξει έγγραφη γνωμοδότηση, με την οποία θα γνωματεύσει αιτιολογημένα για τα εξής: Εάν ο διαθέτης ……., κατά το χρόνο σύνταξης των από 7-7-2004 και 21-7-2005 επίδικων ιδιόγραφων διαθηκών, ήταν ικανός ή όχι για τη σύνταξη αυτών, και πιο συγκεκριμένα: α)εάν είχε έλλειψη συνείδησης των πράξεών του, η οποία υπάρχει όταν το πρόσωπο από αίτιο νοσηρό ή μη (όπως λ.χ. μέθη, ύπνωση κ.λπ.) δεν έχει τη δύναμη να διαγνώσει την ουσία και το περιεχόμενο της διαθήκης που συντάσσει, καθώς και την ικανότητα να συλλάβει τη σημασία των επιμέρους διατάξεων της διαθήκης, χωρίς να απαιτείται γενική και πλήρης έλλειψη συνείδησης του εξωτερικού κόσμου ή πλήρης έλλειψη της λειτουργίας του νου, και β)εάν έπασχε από ψυχική ή διανοητική διαταραχή, που περιόριζε αποφασιστικά τη λειτουργία της βούλησής του, δηλαδή από οποιαδήποτε διαταραχή που μείωνε σημαντικά την ικανότητα για αντικειμενικό έλεγχο της πραγματικότητας και εξαιτίας της οποίας αποκλειόταν ο ελεύθερος προσδιορισμός της βούλησής του με λογικούς υπολογισμούς, λόγω επηρεασμού του από παραστάσεις, αισθήματα, ορμές ή επιρροές τρίτων, και δη ενόψει της ηλικίας του και του ιατρικού ιστορικού του, δεδομένου ότι, όπως ήδη εκτέθηκε ανωτέρω: 1)στις 25.8.1996 διαγνώσθηκε με υποσκληρίδια χρόνια αιματώματα αμφοτερόπλευρα και στις 29.8.1996 υπεβλήθη σε άμεση χειρουργική εκκένωση αυτών με κρανιοανατρήσεις, 2)κατά το χρονικό διάστημα από 27-12-2008 έως 10-1-2009, ήτοι μετά τη σύνταξη των επίδικων διαθηκών, ο διαθέτης νοσηλεύθηκε στην παθολογική κλινική του νοσοκομείου “METROPOLITAN”, με οξεία λοίμωξη αναπνευστικού, πνευμονία (δεξιά), ατελεκτασία (δεξιά), εγκεφαλοπάθεια, εκσεσημασμένη ατροφία εγκεφάλου, με διαταραχές μνήμης, συγκέντρωσης και επικοινωνίας, περιορισμένου τύπου υδροκεφαλία μετά από παρακεντηθέν υποσκληρίδιο αιμάτωμα, αρτηριακή υπέρταση, συγκεντρωτική υπερτροφία αριστεράς κοιλίας, σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, γενικευμένη μίκρο και μακροαγγειοπάθεια, υπονατριαιμία, με συγχυτική συμπεριφορά και αποπροσανατολισμό σε τόπο και χρόνο, ενώ στη συνέχεια, λόγω του ότι ήταν μόνιμα κλινήρης και δεν μπορούσε να αυτοεξυπηρετηθεί, η νοσηλεία του συνεχίσθηκε στη Γενική Κλινική «ΠΕΙΡΑΪΚΟ ΘΕΡΑΠΕΥΤΗΡΙΟ Α.Ε.», όπου παρέμεινε έως το θάνατό του, 3)στις 18-5-2010 διαπιστώθηκε ότι έπασχε από αμνησιακό οργανικό ψυχοσύνδρομο με πλήρη άνοια, ενώ στις 1-12-2010 διαπιστώθηκε ότι έπασχε από αγγειακή άνοια βαρείας μορφής, που είχε επηρεάσει πλήρως τη νοητική του κατάσταση και εξαιτίας της οποίας δεν μπορούσε να επιμεληθεί του εαυτού του και των περιουσιακών του στοιχείων και ήταν ανίκανος για κάθε δικαιοπραξία και, τέλος, 4)στις 20-11-2012 απεβίωσε λόγω καρδιοαναπνευστικής παύσης επί εδάφους βαρείας άνοιας- ΑΕΕ- καρδιακής ανεπάρκειας- ΑΥ- ΕΜ. Ειδικότερα δε, θα πρέπει να αποφανθεί και ως προς το εάν οι παραπάνω παθήσεις του διαθέτη, που διαπιστώθηκαν το έτος 2008, ήτοι εγκεφαλοπάθεια και εκσεσημασμένη ατροφία εγκεφάλου, με διαταραχές μνήμης, συγκέντρωσης και επικοινωνίας, περιορισμένου τύπου υδροκεφαλία μετά από παρακεντηθέν υποσκληρίδιο αιμάτωμα, σε συνδυασμό και με τις λοιπές παθήσεις που αυτός εμφάνιζε (αρτηριακή υπέρταση, συγκεντρωτική υπερτροφία αριστεράς κοιλίας, σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, γενικευμένη μίκρο και μακροαγγειοπάθεια, υπονατριαιμία), καθώς και η κατά το έτος 2010 διαπιστωθείσα αγγειακή άνοια βαρείας μορφής, με βάση την ιατρική βιβλιογραφία και εμπειρία, παρουσιάσθηκαν για πρώτη φορά κατά τους χρόνους αυτούς ή εάν προϋπήρχαν και, σε καταφατική περίπτωση, εάν υφίσταντο και κατά τους χρόνους σύνταξης των επίδικων διαθηκών, δηλαδή εάν επηρέαζαν το διαθέτη όσον αφορά στην εκ μέρους του συνείδηση των πραττομένων, αλλά και στη λειτουργία της βούλησής του και σε ποιο βαθμό…».
Ο νευρολόγος κ. ……… αποδέχθηκε το διορισμό του ως πραγματογνώμονα και συνέταξε την από 5.9.2016 έκθεση ιατρικής πραγματογνωμοσύνης, την οποία κατέθεσε στη Γραμματεία του Δικαστηρίου με την υπ’ αριθμ. …./5.9.2016 έκθεση κατάθεσης, το συμπέρασμα της οποίας ήταν το εξής: «…σύμφωνα με τα στοιχεία που προκύπτουν από τα έγγραφα της δικογραφίας (ιατρικές γνωματεύσεις, ένορκες βεβαιώσεις, αγωγή, προτάσεις κλπ), πουθενά δεν προκύπτει αποδεδειγμένα ότι ο ……… την περίοδο 2004-2005 έπασχε από διαταραχές μνήμης και συμπεριφοράς σε τέτοιο βαθμό που θα τον καθιστούσαν ανίκανο για δικαιοπραξία. Αντιθέτως, η μόνη χρονική περίοδος που ΟΛΕΣ οι αναφορές συμφωνούν (ιατρική γνωμάτευση κας …., ένορκες βεβαιώσεις, αγωγή, προτάσεις κ.λπ.), για την ΕΝΑΡΞΗ εμφάνισης νοητικών διαταραχών είναι το 2006, οι οποίες επουδενί δεν υποδηλώνουν αυτονοήτως την ύπαρξη ανοϊκής συνδρομής. Με βάση τη μελέτη του τρόπου γραφής της διαθήκης κατά την εκτίμησή μου προκύπτει ότι ο συγγραφέας τους κατά το χρόνο της συγγραφής τους διέθετε ένα τέτοιο επίπεδο των γνωσιακών-νοητικών λειτουργιών, που σαφέστατα υποδηλώνει ότι ΔΕΝ υφίσταται εκείνη τη χρονική περίοδο ανοϊκή συνδρομή ή άλλη νοητική έκπτωση, που να επηρεάζει τη λειτουργικότητά του και την γενικότερη ικανότητά του για ελεύθερη βούληση και συνεπώς τον καθιστά ικανό για δικαιοπραξία. Θα πρέπει να τονιστεί ότι ακόμη και να υπήρχε υπαγόρευση του γραπτού κειμένου από άλλο άτομο, εφόσον υπήρχε ανοϊκή συνδρομή ο …… θα εμφάνιζε τις ίδιες σημαντικές διαταραχές στην γραφή του, κάτι που δεν ισχύει στην παρούσα κατάσταση. Σε ό,τι αφορά την ύπαρξη των ανωτέρω απεικονιστικών ευρημάτων του 2008 (εγκεφαλοπάθεια και εκσεσημασμένη ατροφία εγκεφάλου, περιορισμένου τύπου υδροκεφαλία) και την περίοδο 2004-5 εκτιμώ ότι όντως υπήρχαν καθώς αποτελούν μία χρόνια διαδικασία, αλλά, κατά τη συγκεκριμένη περίοδο, δεν είχαν επηρεάσει την νοητική ικανότητα του ……………. ……………., δεδομένου ότι, όπως αναφέρεται παραπάνω, τα υπάρχοντα αντικειμενικά δεδομένα δεικνύουν επαρκώς νοητικό υπόβαθρο για εκτέλεση δικαιοπραξίας».
Ακολούθως, δυνάμει της από 14.9.2016 (με αριθμό έκθεσης κατάθεσης ……./13.9.2016) κλήσεως των εναγόμενων προσδιορίσθηκε νέα δικάσιμος για συζήτηση της από 5.12.2014 αγωγής, συζητηθείσας δε αυτής κατά την τακτική διαδικασία, κατ’ αντιμωλία των διαδίκων, εξεδόθη η 3373/2017 οριστική απόφαση του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Πειραιά. Με αυτή απορρίφθηκε το αίτημα της κύριας βάσης αγωγής περί αναγνώρισης της ακυρότητας των από 7.7.2004 και από 21.7.2005 ιδιόγραφων διαθηκών λόγω έλλειψης συνείδησης των πραττομένων και περιορισμού της λειτουργίας της βούλησης του ως άνω διαθέτη, καθώς και ο αγωγικός ισχυρισμός περί πλάνης του διαθέτη ως προς τα παραγωγικά αίτια της βούλησής του, συναφώς δε και το αίτημα αναγνώρισης του κληρονομικού δικαιώματος του ενάγοντος ως εξ αδιαθέτου κληρονόμου του διαθέτη ……………. ……………. και δη σε ποσοστό ¼ εξ αδιαιρέτου επί των περιγραφόμενων στο αγωγικό δικόγραφο κληρονομιαίων περιουσιακών στοιχείων και της αντίστοιχης υποχρέωσης των εναγόμενων να του τα αποδώσουν κατά το ως άνω ποσοστό. Το πρωτοβάθμιο δικαστήριο στηρίχθηκε κυρίως στο πόρισμα της προαναφερόμενης έκθεσης ιατρικής πραγματογνωμοσύνης (βλ. σελίδα 30, σειρά 11 της εκκαλουμένης, όπου διαλαμβάνεται ότι «Με βάση τα συμπεράσματα της ως άνω υπό του Δικαστηρίου διαταχθείσας ιατρικής πραγματογνωμοσύνης, τα συμπεράσματα της οποίας κρίνονται επαρκή και αξιόπιστα, το αίτημα της κύριας βάσης της υπό κρίση από 5-12-2014 (και με αριθμό έκθεσης κατάθεσης ……../9-1-2015) αγωγής… τυγχάνει απορριπτέο στο σύνολό του ως ουσιαστικά αβάσιμο και αναπόδεικτο…»). Περαιτέρω, με την ίδια απόφαση έγινε εν μέρει δεκτή η επικουρική βάση της αγωγής ότι το κληρονομικό δικαίωμα του ενάγοντος ως νόμιμου μεριδούχου στην κληρονομιαία περιουσία του πατέρα του ……………. ……………. προσβλήθηκε με την από 21.7.2005 ιδιόγραφη διαθήκη του τελευταίου σε ποσοστό 8,9% επί του συνόλου της πραγματικής κινητής και ακίνητης κληρονομιαίας περιουσίας και κατόπιν τούτου το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο αναγνώρισε ότι το κληρονομικό δικαίωμα του ενάγοντος ως νόμιμου μεριδούχου, το οποίο πρέπει να λάβει αυτός για τη συμπλήρωση της νόμιμης μοίρας του, ανέρχεται στο ως άνω ποσοστό 8,9% εξ αδιαιρέτου επί του συνόλου της αμέσως παραπάνω κληρονομιαίας περιουσίας πλην των ακινήτων που εξαιρέθηκαν με την απόφαση και υποχρέωσε τους εναγόμενους να αποδώσουν στον ενάγοντα τη λεπτομερώς στο σκεπτικό της απόφασης κινητή και ακίνητη κληρονομιαία περιουσία κατά το παραπάνω ποσοστό.
Την ανωτέρω 3373/2017 οριστική απόφαση του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου εκκαλεί ο ενάγων της από 5-12-2014 αγωγής με την πιο πάνω αναφερόμενη από 22.2.2018 (κατατεθείσα στη Γραμματεία του Πρωτοδικείου Πειραιά με Γ.Α.Κ. ../2018 και Ε.Α.Κ. …./2018) έφεσή του, ζητώντας να εξαφανισθεί η εκκαλούμενη ως προς τη διάταξη με την οποία απορρίφθηκε η κύρια βάση της αγωγής του και να γίνει δεκτή αυτή κατά το λόγο της ακυρότητας, άλλως ακυρωσίας των επίδικων διαθηκών, άλλως να μεταρρυθμισθεί η εκκαλουμένη ως προς την εσφαλμένη κρίση της επί της επικουρικής βάσης της αγωγής, με την ολοσχερή παραδοχή της και αναγνώριση ότι η αξία της μεν κληρονομιαίας περιουσίας ανέρχεται σε 2.035.719,44 ευρώ, της δε πλασματικής κληρονομιαίας περιουσίας σε 2.325.496,44 ευρώ και το εξ αυτής προκύπτον ποσοστό συμπλήρωσης της δικαιούμενης νόμιμης μοίρας του ανέρχεται σε 11,13%. H παραπάνω έφεση έχει ασκηθεί νομοτύπως με κατάθεση του δικογράφου της στη γραμματεία του Πρωτοδικείου Πειραιά στις 27.2.2018 σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 495 παρ. 1,2 496, 498 ΚΠολΔ και εμπροθέσμως, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 499 και 518 παρ. 2 του ίδιου κώδικα, καθώς δεν προκύπτει ότι έγινε επίδοση της προσβαλλόμενης απόφασης του περάτωσε τη δίκη και δεν παρήλθε διετία από τη δημοσίευση αυτής στις 13.7.2017. Συνεπώς, πρέπει η έφεση, η οποία αρμοδίως εισάγεται κατ’ άρθρο 19 ΚΠολΔ ενώπιον αυτού του Δικαστηρίου, να γίνει τυπικά δεκτή και να εξεταστεί περαιτέρω κατ’ ουσίαν κατά την τακτική διαδικασία όπως ορίζεται στο άρθρο 524 ΚΠολΔ και κατά τα ισχύοντα για ένδικα μέσα που κατατέθηκαν από την 1.1.2016 και μετά και αφού για το παραδεκτό της έχει κατατεθεί το απαιτούμενο κατ’ άρθρο 495 παρ.3 ΚΠολΔ e-παράβολο του Υπουργείου Οικονομικών με κωδικό …………. ποσού 150 ευρώ, εξοφλημένο.
Την ίδια απόφαση εκκαλούν και οι εναγόμενοι της από 5.12.2014 αγωγής, με την από 14.5.2018 (κατατεθείσα στη Γραμματεία του Πρωτοδικείου Πειραιά με Γ.Α.Κ. …../2018 και Ε.Α.Κ. …../2018) έφεσή τους, υποστηρίζοντας ότι δεν έχει γίνει ορθός υπολογισμός της αξίας της κληρονομιαίας περιουσίας και της αξίας της νόμιμης μοίρας του ενάγοντος και ότι το ποσοστό κατά το οποίο έπρεπε να γίνει δεκτό ότι πρέπει να συμπληρωθεί η νόμιμη μοίρα του τελευταίου διαμορφώνεται στο 0,01% (που προκύπτει σύμφωνα με τον υπολογισμό τους από το κλάσμα 8.891,67 ευρώ/870.322,71 ευρώ), λόγος για τον οποίο πρέπει να απορριφθεί καθ’ ολοκληρίαν η από 5.12.2014 αγωγή. Η έφεση έχει ασκηθεί νομότυπα με κατάθεση του εφετήριου στη γραμματεία του Πρωτοδικείου Πειραιά στις 8.6.2018 και εμπρόθεσμα προ πάσης επιδόσεως της εκκαλουμένης και πριν παρέλθει διετία από τη δημοσίευσή της. Συνεπώς και η έφεση αυτή, η οποία αρμοδίως εισάγεται κατ’ άρθρο 19 ΚΠολΔ ενώπιον αυτού του Δικαστηρίου, πρέπει να γίνει τυπικά δεκτή και να εξεταστεί περαιτέρω κατ’ ουσίαν κατά την τακτική διαδικασία όπως ορίζεται στο άρθρο 524 ΚΠολΔ ως ισχύει για ένδικα μέσα που κατατέθηκαν από 1.1.2016 και μετά και αφού για το παραδεκτό της έχει κατατεθεί το απαιτούμενο κατ’ άρθρο 495 παρ.3 ΚΠολΔ e-παράβολο του Υπουργείου Οικονομικών με κωδικό ………… ποσού 150 ευρώ, εξοφλημένο.
Σχετικά με τον πρώτο λόγο της από 22.2.2018 έφεσης του ενάγοντος στην από 5.12.2014 αγωγή αναφορικά με την κατ’ ουσία απόρριψη της κύριας βάσης αυτής, λεκτέα τα εξής: Σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 131 παρ. 1 ΑΚ, όπως ισχύει μετά την τροποποίηση του με το άρθρο 16 του Ν. 2447/1996, η δήλωση της βούλησης είναι άκυρη αν, κατά τον χρόνο που έγινε, το πρόσωπο δεν είχε συνείδηση των πράξεων του ή βρισκόταν σε ψυχική ή διανοητική διαταραχή που περιόριζε αποφασιστικά τη λειτουργία της βούλησής του. Σύμφωνα δε με την ειδικότερη διάταξη του άρθρου 1719 παρ. 3 ΑΚ, όπως ισχύει μετά την τροποποίηση του με το άρθρο 30 του Ν. 2447/1996, ανίκανοι να συντάσσουν διαθήκη είναι όσοι κατά το χρόνο της σύνταξης της διαθήκης δεν έχουν συνείδηση των πράξεών τους ή βρίσκονται σε ψυχική ή διανοητική διαταραχή που περιορίζει αποφασιστικά τη λειτουργία της βούλησής τους. Στην αμέσως πιο πάνω διάταξη προβλέπονται δύο περιπτώσεις ανικανότητας προς σύνταξη διαθήκης, δηλαδή α)η έλλειψη συνείδησης των πράξεων, η οποία υπάρχει όταν το πρόσωπο από αίτιο νοσηρό ή μη (όπως λ.χ. μέθη, ύπνωση, εγκεφαλικό οίδημα, επιθανάτια αγωνία κλπ) δεν έχει τη δυνατότητα να διαγνώσει την ουσία και το περιεχόμενο της διαθήκης, που συντάσσει, καθώς και την ικανότητα να συλλάβει τη σημασία των επί μέρους διατάξεών της, χωρίς ν’ απαιτείται γενικά και πλήρως έλλειψη της συνειδήσεως, αλλά αρκούσας προς τούτο της σε μεγάλο βαθμό συγχύσεώς του β)η ψυχική ή διανοητική διαταραχή που περιορίζει αποφασιστικά τη λειτουργία της βουλήσεως του διαθέτη, η οποία υφίσταται όταν ο διαθέτης βρίσκεται σε διαταραχή (ψυχική ή διανοητική) που δεν του επιτρέπει τον ελεύθερο προσδιορισμό της βουλήσεως του με λογικούς υπολογισμούς καθόσον ο τελευταίος κυριαρχείται από παραστάσεις αισθήματα, ορμές και επιρροές τρίτων και του είναι αδύνατο να αντισταθεί σε υποβολές που προέρχονται από τρίτους. Οι ασθένειες οι οποίες μπορούν να οδηγήσουν στη διαταραχή αυτή, είναι οι ίδιες, οι οποίες σύμφωνα με τη ρύθμιση της προϊσχύσασας διατάξεως του άρθρου 1719 παρ. 4 ΑΚ προκαλούσαν έλλειψη χρήσης του λογικού λόγω πνευματικής ασθένειας, δηλαδή οι γνήσιες ψυχώσεις, όπως η μανιοκαταθλιπτική ψύχωση, η σχιζοφρένεια, οι παράνοιες αλλά και οι οργανοψυχικές παθήσεις, όπως η άνοια και η ολιγοφρένεια. Η διακρίβωση του πότε στη συγκεκριμένη περίπτωση αποκλείεται ή περιορίζεται αποφασιστικά ο ελεύθερος προσδιορισμός της βουλήσεως με λογικούς υπολογισμούς, είναι έργο ιδιαίτερα λεπτό και δυσχερές, ενόψει και του ότι μία εξελικτική οργανική ασθένεια του εγκεφάλου καθιστά, κατά την εξέλιξη ανίκανο τον πάσχοντα για σύνταξη διαθήκης. Σε περίπτωση έλλειψης συνείδησης των πράξεων, η απόδειξη της έλλειψης αυτής πρέπει να αναφέρεται ακριβώς στο χρόνο σύνταξης της διαθήκης, ενώ αντίθετα στην περίπτωση που ο διαθέτης πάσχει από διανοητική διαταραχή, αν μεν πρόκειται για πάθηση περιοδικού ή παροδικού χαρακτήρα, απαιτείται πάλι να αποδειχθεί η ψυχική ή διανοητική διαταραχή του διαθέτη κατά το χρόνο σύνταξής της διαθήκης, αν όμως πρόκειται για πάθηση μη ιάσιμη ή βαρεία ψυχική διαταραχή, αρκεί η απόδειξη ότι ο διαθέτης κατά την εποχή της σύνταξης της διαθήκης, έπασχε από μόνιμη πνευματική ασθένεια (βλ. ΑΠ 714/2014, 89/2013 1821/2013 846/2013 στη Νόμος, ΑΠ 1420/2010 ΕλΔνη 2011 σελ. 476, Εφ Πειρ 137/2012 Πειρ Νομ 2012 σελ. 237, ΕΑ 4588/2009 ΕλΔνη 2010 σελ. 550, ΕΑ 306/2008 Ελ Δνη 2008 σελ 888, ΕΑ 7808/2007 ΕλΔνη 2008 σελ 892). Παρέπεται, τέλος, από την προαναφερθείσα διάταξη, ότι δεν αποτελείται κατά νόμο η συνύπαρξη στο πρόσωπο του διαθέτη και των δύο καταστάσεων, δηλαδή τόσο της έλλειψης συνείδησης των πράξεών του, όσο και της στέρησης της χρήσης του λογικού λόγω πνευματικής ασθένειας (ΑΠ 821/2013 ο.π. ΑΠ 1612/2005 Νόμος Εφ Αιγ. 148/2012 Νόμος, ΕφΑθ 620/2009 Νόμος Εφ Θεσ 703/2008 Αρμ 2009 σελ 67). Διαθήκη που συντάσσεται από τέτοιο ανίκανο προς σύνταξη διαθήκης πρόσωπο, είναι αυτοδικαίως άκυρη και, συνεπώς, ακόμη και χωρίς παρεμβολή σχετικής δικαστικής απόφασης, θεωρείται εξαρχής ως μη γενομένη (άρθρο 1748, 180 ΑΚ) και καθένας που έχει έννομο συμφέρον όπως οι εξ αδιαθέτου κληρονόμοι του, μπορεί να ζητήσει με αγωγή να αναγνωρισθεί ότι η εν λόγω διαθήκη είναι άκυρη (ΑΠ 1063/2006 ΕλΔνη 2006 ΕλΔνη 2006 σελ.1418, Εφ. Αιγ 148/2012 οπ. Εφ Θεσσ 2075/2012 Αρμ 2013 σελ. 1655 ΕΑ 47/2010 ΕλΔνη 2011 σελ. 1655, ΕΑ 4588/2009 ΕλΔνη 2010 σελ 550, ΕΑ 460/2008 ΕλΔνη 2008 σελ. 890). Η ικανότητα κατά τεκμήριο υφίσταται και συνεπώς αυτός που επικαλείται το αντίθετο του τεκμηρίου βαρύνεται με την απόδειξή του (ΑΠ 1063/2006 στη Νόμος, ΑΠ 1521/1999 ΕλΔνη ΕφΔωδ 458/2009 ΕλΔνη 2010, σελ. 550, ΕφΑθ 4518/2011 ΕλΔνη 2012, σελ. 4381) (βλ. ΕφΠειρ 103/2015 στη Νόμος). Ειδικότερα, σχετικά με το βάρος απόδειξης πρέπει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με το άρθρο 338 παρ.1 του ΚΠολΔ «1. Κάθε διάδικος οφείλει να αποδείξει τα πραγματικά περιστατικά που είναι αναγκαία για να υποστηρίξει την αυτοτελή αίτηση ή ανταίτησή του. 2. Όταν ο νόμος ορίζει κάποιο τεκμήριο για την ύπαρξη ενός πραγματικού γεγονότος, επιτρέπεται αντίθετη απόδειξη, αν δεν ορίζεται διαφορετικά». Το άρθρο αυτό ενσωματώνει το νομικό δόγμα περί του «βάρους απόδειξης». Το βάρος απόδειξης διακρίνεται σε υποκειμενικό και αντικειμενικό. Το υποκειμενικό, το οποίο έχει χάσει πλέον τη σημασία του με την κατάργηση της προδικαστικής απόφασης, προσδιορίζει τον διάδικο, στον οποίο το δικαστήριο επιβάλλει με απόφασή του την ευθύνη προσκομιδής του αποδεικτικού υλικού. Το αντικειμενικό βάρος απόδειξης είναι ο κίνδυνος που διατρέχει ο διάδικος σε περίπτωση αμφιβολίας του δικαστή ως προς τη συνδρομή των θετικών προϋποθέσεων γενέσεως της επίδικης έννομης συνέπειας. Επομένως, το δικαστήριο εφαρμόζοντας τους κανόνες του βάρους της απόδειξης, αν κατά την εκτίμηση των αποδείξεων διαπιστώσει ότι τα πραγματικά περιστατικά που συγκροτούν έναν αυτοτελή ισχυρισμό δεν αποδείχθηκαν πλήρως, θα πρέπει να απορρίψει την αγωγή ή την ένσταση αυτή. Αυτός δηλαδή που φέρει το αντικειμενικό βάρος απόδειξης των ισχυρισμών του δεν αρκεί να προκαλέσει έστω και ισχυρό βαθμό πιθανολόγησης στο δικαστήριο για να γίνουν δεκτοί οι ισχυρισμοί του, αλλά πρέπει να δημιουργήσει στο δικαστήριο με την προσκομιδή των κατάλληλων αποδεικτικών μέσων, πλήρη δικανική πεποίθηση (βλ. Μιχαήλ και Άντα Μαργαρίτη, Ερμηνεία Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας Ι, έκδοση 2018, σελ. 603). Επομένως, επί αγωγής με την οποία ζητείται η αναγνώριση της ακυρότητας διαθήκης λόγω ανικανότητας του διαθέτη προς σύνταξή της εξαιτίας έλλειψης συνείδησης από αυτόν των πραττομένων ή εξαιτίας ψυχικής ή διανοητικής διαταραχής αυτού, ο ενάγων είναι εκείνος που έχει το βάρος να προκαλέσει πλήρη δικανική πεποίθηση στο δικαστήριο σχετικά με την ανυπαρξία των παραπάνω προϋποθέσεων προς σύνταξη έγκυρης διαθήκης.
Πριν το Δικαστήριο αυτό προχωρήσει στην εξέταση της βασιμότητας του πρώτου λόγου έφεσης του ενάγοντος σχετικά με το εάν εκτιμήθηκαν ορθά οι αποδείξεις ως προς την κύρια βάση της αγωγής του για την ακυρότητα των επίδικων διαθηκών, πρέπει να σημειωθεί ότι οι εναγόμενοι-εφεσίβλητοι με τις προτάσεις τους επαναφέρουν νομίμως, τους πρωτοδίκως προβληθέντες ισχυρισμούς τους και συγκεκριμένα: 1)ισχυρισμό περί αοριστίας της αγωγής καθώς ο ενάγων δεν αναφέρει την ασθένεια από την οποία, κατά τον ίδιο, έπασχε ο διαθέτης και εξαιτίας της οποίας δεν είχε συνείδηση των πράξεών του ή δεν είχε τη χρήση του λογικού λόγω «πνευματικής ασθένειας». Ότι για να ήταν ορισμένη η αγωγή ως προς την κύρια βάση της, θα έπρεπε ο ενάγων, εφόσον ο διαθέτης κατά τον χρόνο σύνταξης των κρινόμενων διαθηκών δεν είχε συνείδηση των πράξεών του, να καθορίζει τα πραγματικά περιστατικά στα οποία στηρίζεται η νοσηρή κατάσταση και κυρίως τα αίτια που την προκάλεσαν, πλην όμως κανένα από τα στοιχεία αυτά δεν περιλαμβάνονται στην κύρια βάση της αγωγής. Ότι επιπλέον, ως προς το αναφερόμενο στο αγωγικό δικόγραφο ότι ο διαθέτης «είχε στερηθεί τη χρήση του λογικού του», θα έπρεπε για να είναι ορισμένη η αγωγή να αναφέρει συγκεκριμένα το είδος της ασθένειας εξαιτίας της οποίας στερήθηκε ο διαθέτης της χρήσης του λογικού του πριν τη σύνταξη της διαθήκης με πιστοποιητικό υγείας της εποχής εκείνης και όχι του έτους 2010 ή μεταγενέστερο. Ως προς τους παραπάνω ισχυρισμούς σημειώνεται ότι από τις διατάξεις των άρθρων 1719 αρ. 3 ΑΚ, όπως ήδη ισχύει μετά την τροποποίηση της με τη διάταξη του άρθρου 30 του Ν. 2447/1996 και 216 ΚΠολΔικ, συνάγεται ότι αναγκαία στοιχεία της αγωγής για ακύρωση διαθήκης, λόγω ανικανότητας, κατά το χρόνο της συντάξεώς της, του διαθέτη ένεκα μη συνείδησης των πραττομένων ή ψυχικής ή διανοητικής διαταραχής, που περιορίζει αποφασιστικά τη λειτουργία της βούλησής του, είναι ο θάνατος του διαθέτη σε συγκεκριμένο τόπο και χρόνο, η ύπαρξη της διαθήκης νόμιμα δημοσιευμένης, τα στοιχεία έννομου συμφέροντος του ενάγοντος, η ανικανότητα του διαθέτη κατά το χρόνο σύνταξης της διαθήκης και ο λόγος της ανικανότητάς του για σύνταξη διαθήκης, ήτοι έλλειψη συνείδησης των πράξεων και ψυχική ή διανοητική διαταραχή, καθώς και τα αίτια που την προκάλεσαν, ενώ δεν είναι απαραίτητη η αναφορά συγκεκριμένης νόσου, η οποία μπορεί να είναι οποιαδήποτε και αδιάγνωστη ακόμη, γιατί επιρροή ασκεί το καθοριζόμενο αποτέλεσμα και της στερήσεως της συνειδήσεως των πράξεών του και της βουλήσεώς του (βλ. ΑΠ 2169/2014 στη Νόμος). Τα παραπάνω στοιχεία περιέχονται στην από 5.12.2014 αγωγή, οπότε τα όσα αντίθετα υποστηρίζουν οι εναγόμενοι-εφεσίβλητοι τυγχάνουν απορριπτέα ως νόμω αβάσιμα. 2)Ισχυρισμό περί απαραδέκτου του αιτήματος ακύρωσης της από 7.7.2004 ιδιόγραφης διαθήκης, καθώς αυτή με την από 21.7.2005 τελευταία διαθήκη του ο διαθέτης έχει ανακαλέσει. Και ο ισχυρισμός αυτός απορριπτέος τυγχάνει ως μη νόμιμος, καθώς αν κριθεί ότι ο διαθέτης ήταν ικανός προς σύνταξη διαθήκης στις 7.7.2004, όχι όμως και στις 21.7.2005, παραμένει σε ισχύ η προηγούμενη διαθήκη και δεν θεωρείται ανακληθείσα.
Επίσης, πριν το Δικαστήριο αυτό προχωρήσει στην εκτίμηση των αποδείξεων πρέπει να σημειωθεί ότι κατ’ άρθρο 529 ΚΠολΔ στην κατ’ έφεση δίκη επιτρέπεται η επίκληση και προσαγωγή νέων αποδεικτικών μέσων, ενώ το δευτεροβάθμιο δικαστήριο μπορεί να αποκρούσει τα αποδεικτικά μέσα που προσάγονται πρώτη φορά σ’ αυτό ως απαράδεκτα, αν κατά την κρίση του ο διάδικος δεν τα είχε προσκομίσει στην πρωτόδικη δίκη από πρόθεση στρεψοδικίας ή από βαριά αμέλεια. Ως «νέα» αποδεικτικά μέσα θεωρούνται είτε αυτά που δεν υποβλήθηκαν καθόλου πρωτόδικα, είτε αυτά που υποβλήθηκαν μεν πρωτόδικα, αλλά απαράδεκτα, όπως λ.χ. εκπρόθεσμα ή χωρίς επίκληση ή χωρίς νόμιμη σήμανση κ.λπ., είναι δε αδιάφορο, αν το πρωτοβάθμιο δικαστήριο αποφάνθηκε ρητά για το απαράδεκτο των εν λόγω αποδεικτικών μέσων ή το αντιπαρήλθε σιωπηρά (βλ. ΑΠ 1621, 1622/2009, ΝοΒ 2010, σελ. 444). Περαιτέρω, σύμφωνα με το άρθρο 391 παρ.1 ΚΠολΔ αν το δικαστήριο διορίζει πραγματογνώμονα, κάθε διάδικος μπορεί να διορίσει από ένα τεχνικό σύμβουλο, από αυτούς που έχουν την ικανότητα να διοριστούν πραγματογνώμονες. Ο διορισμός των τεχνικών συμβούλων γίνεται κατ’ άρθρο 392 παρ.1 του ίδιου κώδικα εγγράφως ή προφορικώς με δήλωση, είτε ενώπιον του δικαστηρίου ή του εντεταλμένου δικαστή, η οποία καταχωρίζεται στα πρακτικά ή στην έκθεση, είτε ενώπιον της γραμματείας του δικαστηρίου, συντασσομένης εκθέσεως. Τα δε δικαιώματα αυτών, οι οποίοι βοηθούν με τις τεχνικές τους γνώσεις τους διαδίκους είναι ότι μπορούν να παρίστανται σε όλες τις διαδικαστικές πράξεις, όπου παρίστανται οι πραγματογνώμονες και έχουν τις εξουσίες των άρθρων 380 παρ.1 και 382 παρ.2 του ΚΠολΔ, δηλαδή να λάβουν γνώση των χρήσιμων για τη γνωμοδότησή τους στοιχείων της δικογραφίας και να παρίστανται στις συνεδριάσεις, να υποβάλλουν ερωτήσεις και να ζητούν την ανάγνωση εγγράφων. Αν δεν έχει γίνει νόμιμος κατά τα ανωτέρω διορισμός, οι υποδεικνυόμενοι από τους διαδίκους ως τεχνικοί σύμβουλοι δεν μπορούν να ασκήσουν τα παραπάνω δικαιώματα, πλην όμως και αν δεν έχουν διορισθεί νόμιμα, τυχόν γνωμοδότησή τους που νόμιμα θα επικαλεσθεί και θα προσκομίσει ο διάδικος με τις προτάσεις του σχετικά με τα αποδεικτέα θέματα της δίκης, θα ληφθεί υπόψη από το δικαστήριο κατ’ άρθρο 390 ΚΠολΔ. Το τελευταίο αυτό άρθρο ορίζει ότι το δικαστήριο εκτιμά ελεύθερα τις γνωμοδοτήσεις προσώπων που έχουν ειδικές γνώσεις επιστήμης ή τέχνης σε ζητήματα που αφορούν εκκρεμή δίκη, οι οποίες συντάχθηκαν ύστερα από αίτηση κάποιου διαδίκου και προσάγοντα από αυτόν, χωρίς να τίθεται στη σχετική διάταξη άλλη προϋπόθεση παραδεκτού του εν λόγω εγγράφου, π.χ. να έχει ορισθεί ο συντάξας αυτό με νόμιμο τρόπο τεχνικός σύμβουλος του διαδίκου.
Στην προκειμένη περίπτωση, από την εκτίμηση των ένορκων καταθέσεων των μαρτύρων των διαδίκων και την ανωμοτί κατάθεση του εναγόμενου … ……………., ως διαδίκου, όπως οι εν λόγω καταθέσεις περιέχονται στα υπ’ αριθμ. 1047/2016 πρακτικά δημόσιας συνεδρίασης του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου, από τις προσκομιζόμενες με επίκληση από τον ενάγοντα υπ’ ../22-10-2015 και …/27-10-2015 ένορκες βεβαιώσεις του συναδέλφου του …… και της συζύγου του ……. ……………. ενώπιον του Ειρηνοδίκη Πειραιά και από την υπ’ αριθμ. …/27-10-2015 ένορκη βεβαίωση του οικογενειακού φίλου του ….. ενώπιον της συμβ/φου Αθηνών …….., οι οποίες ελήφθησαν κατόπιν νομότυπης και εμπρόθεσμης κλήτευσης των εναγομένων (βλ. τις υπ’ αριθμ. .., .. και ../16-10-2015 εκθέσεις επίδοσης της δικαστικής επιμελήτριας του Πρωτοδικείου Αθηνών, …… και υπ’ αριθμ. …./16-10-2015 έκθεση επίδοσης της δικαστικής επιμελήτριας του Πρωτοδικείου Άρτας, ……), μη λαμβανομένης όμως υπόψη της προσκομιζόμενης με επίκληση από τον ενάγοντα υπ’ αριθμ. 3…./30-11-2015 ένορκης βεβαίωσης του …… ενώπιον της συμβολαιογράφου Αθηνών ….., καθώς αυτή ελήφθη χωρίς κλήτευση των εναγόμενων, όπως τούτο βεβαιώνεται στην ίδια την ένορκη βεβαίωση από την παραπάνω συμβολαιογράφο (βλ. τελευταία σελίδα της ένορκης βεβαίωσης, έκτη σειρά «Η παρούσα ένορκη βεβαίωση συντάχθηκε, χωρίς κλήτευση των διαδίκων…»), από τις προσκομιζόμενες με επίκληση από τους εναγόμενους ενώπιον της Ειρηνοδίκη Πειραιά υπ’ αριθμ. ……./26.10.2015 ένορκες βεβαιώσεις του συνταξιούχου αρτοποιού ….., του εγγονού του διαθέτη ………… και του διευθυντή του Νευροχειρουργικού Τμήματος του Νοσοκομείου «Μεταξά» την περίοδο νοσηλείας του διαθέτη τον Αύγουστο-Σεπτέμβριο του 1996, …….. αντίστοιχα, οι οποίες ελήφθησαν κατόπιν νομότυπης κλήτευσης του ενάγοντος (βλ. την υπ’ αριθμ. …./21-10-2015 έκθεση επίδοσης του δικαστικού επιμελητή στο Πρωτοδικείο Αθηνών, ……..), από τις προσκομιζόμενες φωτογραφίες, των οποίων η γνησιότητα δεν αμφισβητείται (άρθρα 444 παρ.1γ, 448 παρ.2 και 457 παρ.4 ΚΠολΔ), καθώς και απ’ όλα τα έγγραφα που νόμιμα προσκομίζουν και επικαλούνται οι διάδικοι, μεταξύ των οποίων και του, περιληφθέντος στην αλληλογραφία του ενάγοντα με τον πραγματογνώμονα, stick usb που προσκόμισε ο ενάγων, συμπεριλαμβανομένης της πρωτοδίκως εκπροθέσμως με την προσθήκη-αντίκρουση των προτάσεων προσκομισθείσας και μη ληφθείσας υπόψη από το πρωτοβάθμιο δικαστήριο από 2-11-2015 «ιατρικής πραγματογνωμοσύνης» του νευροχειρουργού …….., η οποία δεν συνιστά πραγματογνωμοσύνη, αλλά ιατρική γνωμοδότηση του άρθρου 390 του ΚΠολΔ και ως τέτοια εκτιμάται και λαμβάνεται υπόψη από το παρόν Δικαστήριο κατ’ άρθρο 529 παρ.1 ΚΠολΔ το οποίο κρίνει ότι η προσκομιδή της έγινε παραδεκτώς στον δεύτερο βαθμό και δεν οφείλεται σε πρόθεση στρεψοδικίας ή σε βαριά αμέλεια του ενάγοντος (βλ. προεκτεθείσα νομική σκέψη), όπως άλλωστε ως ιατρική γνωμοδότηση του άρθρου 390 του ΚΠολΔ εκτιμάται και η από 3.9.2015 ψυχιατρική έκθεση-γνωμάτευση του ψυχίατρου ………. που νόμιμα μετ’ επικλήσεως προσκομίζουν οι εναγόμενοι, από την από 5.9.2016 έκθεση πραγματογνωμοσύνης του ιατρού-νευρολόγου ………, που διατάχθηκε με την 1047/2016 απόφαση του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου και κατατέθηκε στη γραμματεία του με την υπ’ αριθμ. …./5.9.2016 έκθεση κατάθεσης, από την από 25.10.2016 «ιατρική πραγματογνωμοσύνη» του ανωτέρω νευροχειρουργού ….. που νόμιμα διορίσθηκε από τον ενάγοντα τεχνικός σύμβουλος κατ’ άρθρο 392 παρ.1 ΚΠολΔ ενώπιον του γραμματέα του Πρωτοδικείου Πειραιά σύμφωνα με την υπ’ αριθμ. …./12.7.2016 έκθεση δήλωσης ορισμού τεχνικού συμβούλου, παρά τα αντίθετα υποστηριζόμενα από τους εναγόμενους και όπως αυτή εκτιμάται ως έγγραφο προς συναγωγή δικαστικών τεκμηρίων, σε συνδυασμό, τέλος, με τα αυτεπαγγέλτως λαμβανόμενα υπόψη διδάγματα της κοινής πείρας κατ’ άρθρο 336 παρ.4 του ΚΠολΔ, αποδεικνύονται τα ακόλουθα πραγματικά περιστατικά: Στις 20 Νοεμβρίου 2012 απεβίωσε στον Πειραιά, ο ……………., συνταξιούχος δικηγόρος, γεννημένος το έτος 1914 και κάτοικος εν ζωή Πειραιά, πατέρας του ενάγοντος …………… και των πρώτου, τρίτης και τέταρτης των εναγομένων, ………….. και …….. και παππούς της στην αγωγή εκπροσωπούμενης από τους γονείς της τότε ανήλικης εναγόμενης και ήδη ενηλικιωθείσας δεύτερης εφεσίβλητης-τρίτης εκκαλούσας ……………. Ο ως άνω ……………, ο οποίος κατά το χρόνο θανάτου του, δεν είχε σύζυγο εν ζωή, αφού η σύζυγός του από δεύτερο γάμο, ………. είχε προαποβιώσει αυτού στις 6.11.2011, άφησε, στις 20.11.2012 που απεβίωσε, πλησιέστερους εν ζωή συγγενείς του τα παραπάνω τέσσερα τέκνα του από τον πρώτο του γάμο με την επίσης προαποβιώσασα (στις 9.10.1980) σύζυγό του, ………. Κατά τη συνεδρίαση της 19-4-2013 του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιά, δυνάμει των υπ’ αριθμ. 738/2013 πρακτικών δημόσιας συνεδρίασης του εν λόγω Δικαστηρίου, δημοσιεύθηκε η από 7-7-2004 ιδιόγραφη διαθήκη του ανωτέρω διαθέτη …………… η οποία είχε κατατεθεί στο συμβολαιογράφο Πειραιά ….., με την υπ’ αριθμ. …../14-7-2004 πράξη κατάθεσης αυτού και η οποία κατά το περιεχόμενό της έχει ως εξής: «Η ΔΙΑΘΗΚΗ ΜΟΥ.- Ι. Σήμερα την 7ην Ιουλίου (2004) δύο χιλιάδες τέσσερα, ημέραν Τετάρτην, εις το γραφείον μου, που ευρίσκεται εις τον …., επί των οδών ……, ο κάτωθι υπογράφων ………………, Επίτιμος Δικηγόρος, ΑΠΕΦΑΣΙΣΑ να συντάξω την παρούσαν διαθήκην μου, με ελευθέραν σκέψιν, αλλά και με δικαίαν κρίσιν, περί της τύχης της περιουσίας μου, που θα ευρεθή κατά τον και μετά τον θάνατόν μου- Προς τούτο δια της παρούσης διαθήκης μου, Αφ’ ενός μεν παραγγέλλω και υποχρεώνω τους κληρονόμους μου, να σεβασθούν την θέλησίν μου, και να αποδεχθούν και συμμορφωθούν με το περιεχόμενο της διαθήκης μου, Αφ’ ετέρου δε ανακαλώ κάθε προγενεστέραν διαθήκη μου, και ορίζω ότι πας αντιλέγων εκ των κληρονόμων μου ΠΕΡΙΟΡΙΖΩ τούτον εις την ΝΟΜΙΜΟΝ ΜΟΙΡΑΝ, η οποία ορίζω ότι θα είναι αποκλειστική και απρόσβλητος. –ΙΙ- Δια της παρούσης διαθήκης μου ΟΡΙΖΩ, ΠΑΡΑΓΓΕΛΛΩ ΚΑΙ ΥΠΟΧΡΕΩΝΩ τους κληρονόμους μου, πέραν των ανωτέρω, και ότι όσα ακίνητα έδωσα εν ζωή εις αυτούς, όπως και ταύτα συμπεριληφθούν, και συνυπολογισθούν με την περιουσίαν που τους αφήνω με την παρούσαν διαθήκην μου- ΙΙΙ- Κατόπιν των ανωτέρω, δια της παρούσης διαθήκης, ορίζω και παραγγέλλω τι θα πάρη κάθε κληρονόμος μου από την περιουσίαν που θα ευρεθή κατά τον θάνατόν μου- Τα κληρονομούντα τέκνα μου απέκτησα με την αξιόλογον σύζυγον μου ……………., της οποίας τινές των κληρονόμων μας μετέτρεψαν εις ., κατά την συμβίωσιν μετά της ανωτέρω συζύγου μου, προς εξασφάλισιν της, διότι είχε κλονισθή η υγεία μου, δια χρημάτων μου επ’ ονόματί της ηγόρασα ακίνητα στον Πειραιά και την Αθήνα τα οποία εκληρονόμησαν τα τέκνα της. Κατά το 1980 η ανωτέρω σύζυγός μου ησθένησε σοβαρά, και προς νοσηλείαν και θεραπείαν απέστειλα ταύτην εις Λονδίνο με συνοδούς την νύμφην μου ………….. και τον υιόν μου ……Προαισθανομένην τον θάνατον της παρήγγειλεν εις την νύμφην της όπως συνοικήσω μετά της οικογενείας του ζεύγους … …………….- Δυστυχώς η παραγγελία αυτής ετέθη εις το ΑΡΧΕΙΟΝ, και συνέχισα να συνοικώ με τον αδελφόν μου ……… εις την κατοικίαν μου επί της οδού …… εις τον Πειραιά. Κατά το έτος 1982, λόγω επιδεινώσεως της υγείας του αδελφού μου μετέβην εις … όπου παραθέριζε η οικογένεια του υιού μου . …………….. Κατά την συνάντησιν αυτήν έθεσα υπ’ όψιν την όλην κατάστασιν μου, και υπενθύμισα την παραγγελίαν της συζύγου μου. Κατά την συζήτησιν αυτήν έμεινα εμβρόντητος με την απάντησιν του ζεύγους . ……………. όπου χωρίς εντροπήν η νύμφη μου είπεν ότι αποκλείεται η μετά της οικογενείας της συμβίωσις μου, και ότι τον λόγον έχουν οι θυγατέρες μου, καίτοι εγνώριζεν το ανέφικτον της μετά τούτων συμβιώσεως μου.- Κατά το τέλος του 1985 ενυμφεύθην την ήδη σύζυγον μου . ……………., εις την οποίαν οφείλω την μέχρι σήμερον διατήρησιν μου εν ζωή- IV- Κατόπιν των ανωτέρω δια της παρούσης διαθήκης μου ΟΡΙΖΩ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΓΕΛΛΩ τι θα πάρει ο κάθε κληρονόμος μου εκ της περιουσίας μου που θα ευρεθή κατά τον θάνατον μου- Η σύζυγός μου . ……………. θα πάρη τα κάτωθι ακίνητα: α)Κατά πλήρη κυριότητα τα τρία τέταρτα εξ αδιαιρέτου του διαμερίσματος μου που κατοικούμεν εις Πειραιά επί της οδού ….. μετά των εν γένει κινητών πραγμάτων, β)Κατά πλήρη κυριότητα ένα οικόπεδον μου, που ευρίσκεται στα …… εις θέσιν «…», εκτάσεως μέτρων τετρακοσίων σαράντα ή όσης επιπλέον εκτάσεως είναι, γ)την εφ όρου ζωής επικαρπίαν εφ’ ενός διαμερίσματος μου εκ μέτρων τετρ. (100) εκατό, μετά της θέσεως σταθμεύσεως εις την πυλωτήν, και της υπογείου αποθήκης του διαμερίσματος. Το ανωτέρω διαμέρισμα ευρίσκεται εις τον δεύτερον όροφον της πολυκατοικίας εις τον Δήμον ……… επί των οδών ………- Μετά τον θάνατον της συζύγου μου το ανωτέρω διαμέρισμα μετά της θέσεως σταθμεύσεως εις την πυλωτήν και της υπογείου αποθήκης θα περιέρχονται κατά πλήρη κυριότητα κατ’ ισομοιρίαν εις τας εγγονάς μου 1)…… ……………. και 2)……………. θυγ. .. …………….. δ)Εις την ανωτέρω σύζυγόν μου δίδω κατά πλήρη κυριότητα το εν δεύτερον εξ αδιαιρέτου εφ’ ενός οικοπέδου που είναι εις …… …. εκτάσεως μέτρων τετρ. πεντακοσίων περίπου, που απέκτησα από τον Συνεταιρισμόν ….- και ε)Εις την ανωτέρω σύζυγον μου δίδω κατά πλήρη κυριότητα κάθε χρηματικόν ποσόν που έχω εις τράπεζας, Ταχ/κον Ταμιευτήριον, Παρακαταθηκών και δανείων ως και μετοχές μου της Τράπεζα ΑΛΦΑ BANC και της Τράπεζας EYROBANC- Β. Εις τον υιόν μου ……. δια της παρούσης διαθήκης μου, διότι πολλάκις εν ζωή με επίκρανεν, και πέραν που απεπειράθη να με κτυπήσει διασωθείς από το ευρισκόμενον τέκνον μου …….., και πιθανώς να μην ευρισκόμουν εις την ζωήν. Πέραν της εμέ απαραδέκτου συμπεριφοράς του τύπος εκβιαστού και συμφεροντολόγου εις βάρος των αδελφών του διέπραξε τα κάτωθι στα μεν αδελφάς του, χάριν επιδιώξεως σκοπού που δεν γνωρίζω, καθυστέρησεν την οικοδομήν των, επί διετίαν, διαμερισμάτων των εις ακίνητον μου επί της οδού …….. εις ….. Αττικής με αποτέλεσμα να ζημιωθούν, σκοπός πιθανώς της όλης ενεργείας του να επιτύχει πλεονεκτήματα τον δε αδελφόν του . ……………., ενώ είχαν τα ίδια δικαιώματα επί του δικαιώματος του υψούν εις ακίνητον εις Δήμον …., ούτος ανήγειρε διαμερίσματα κατακτήσας και το δικαίωμα υψούν του αδελφού του, γεγονός που διεπιστώσαμεν προ διετίας όπου με τον ενεργηθέντα έλεγχον εις τον ανωτέρω αδελφόν του απέμειναν μόνο σαράντα τετρ. μέτρα δια την ανέγερσιν των δικαιουμένων διαμερισμάτων του. Αι ανωτέρω πράξεις του δείχνουν την προσωπικότηταν του που δεν έχει ουδεμίαν σχέσιν με την οικογένειαν …………….- Εν όψει της ανωτέρω συμπεριφοράς του ανωτέρω τέκνου μου τον περιορίζω εις την νόμιμον μοίραν- Εις τούτον εν ζωή, λόγω γονικής παροχής έδωκα κατά πλήρη κυριότητα ένα διαμέρισμα μου που ευρίσκεται εις τον Δήμον … Αττικής που είναι εις τον ισόγειον όροφον της οικοδομής μου, επί της οδού ………, και αποτελείται εκ μέτρων τετρ. (180) εκατον ογδοήκοντα, με κατ’ ισομοιρίαν συμμετοχήν εις το οικόπεδον εκ μέτρων τετρ/κων επτακοσίων περίππου. Επί του ανωτέρω ακινήτου μου όλα τα τέκνα μου έχουν τα ίδια δικαιώματα, και τις ίδιες υποχρεώσεις. Μετά τα ανωτέρω δια της παρούσης διαθήκης μου, και με περιορισμόν εις την νόμιμον μοίραν δίδω κατά πλήρη κυριότητα τα εν συνεχεία περιουσιακά αντικείμενα. Ήτοι: 1)το ¼ εξαδιαιρέτου εφ’ όλων των αγροκτημάτων μου που ευρίσκονται εις το χωρίον . . . . Ηπείρου, πλην του αγροκτήματος εις θέσιν «…», που θα ανήκει κατ’ ισομοιρίαν εις όλα τα τέκνα μου, προς ανοικοδόμησιν θερινής κατοικίας και διότι εις το αγρόκτημα αυτό υφίσταται η ερειπωμένη κατοικία του πατρός μου ……… 2)δίδω κατά πλήρη κυριότητα και περιοριστικά τις κάτωθι μετοχές μου: α)Α.Ε. Ελληνικά Πετρέλαια, β)Α.Ε. Αγροτική Ασφαλιστική, γ)ΕΛΑΪΣ, δ)Κυλινδρόμυλοι ΛΟΥΛΗ, ε)Α.Ε. Τεχνική Ολυμπιακή και στ)Γενικών Αποθηκών. Αι ανωτέρω μετοχαί ευρίσκονται εις το χαρτοφυλάκειον της Τραπέζης EUROBANC- Δια της παρούσης διαθήκης μου και με περιορισμόν εις την νόμιμον μοίραν, δίδω κατά πλήρη κυριότητα το ½ εν δεύτερον εξ αδιαιρέτου εφ’ ενός οικοπέδου μου που ευρίσκεται εις θέσιν …. Μαραθώνος εκ μέτρων τετρ πεντακοσίων (500) περίππου, που απέκτησα από τον συνεταιρισμόν πολυτέκνων- Γ. Εις τον υιόν μου …… εν ζωή έδωκα κατά πλήρη κυριότητα λόγω γονικής παροχής: 1)ένα διαμέρισμα μου εκ μέτρων τετρ. (180) εκατόν ογδοήκοντα, που ευρίσκεται εις τον πρώτον όροφον της οικοδομής μου εις την ….-Αττικής, επί της οδού ……., μετά της κατ’ ισομοιρίαν συμμετοχής επί του οικοπέδου εκ μέτρων τετρ. περίππου επτακοσίων (700) με τα ίδια δικαιώματα και υποχρεώσεις όλων των τέκνων μου. Δια της παρούσης διαθήκης μου εις τον υιον μου …… ΔΙΔΩ κατά πλήρη κυριότητα τα εν συνεχεία ακίνητα: 1)Το εν δεύτερον εξ αδιαιρέτου εφ’ όλου του κτήματος μας που ευρίσκεται εις τον Πειραιά επί των οδών …….., το έτερον εν δεύτερον εξ αδιαιρέτου εφ’ όλου του ανωτέρω κτήματος ανήκει κατά συγκυριότητα εις τα αδέλφια μου ….. και .. ….., ήτοι στον καθένα απ’ αυτούς ανήκει το ¼ εξ αδιαιρέτου- Το ανωτέρω εν δεύτερον εξ αδιαιρέτου που μου ανήκει κατά πλήρη συγκυριότητα εφ’ όλου του ανωτέρω κτήματος αναλυτικά έχει ως ακολούθως: α)εκ του ισογείου καταστήματος (αρτοποιείου) εμβαδικής επιφάνειας μέτρων τετρ/κων διακοσίων τεσσαράκοντα, β)από την υπόγειον αποθήκην μέτρων τετρ/κων σαράντα (40), γ)εκ δύο μικρών καταστημάτων που είναι στο ισόγειον επί της οδού ………, δ)εκ δύο αποθηκών ανωθί των ισογείων καταστημάτων και ε)εκ του δικαιώματος του υψούν του ενός δευτέρου εξ αδιαιρέτου του όλου ακινήτου, καθ’ όλον το επιτρεπόμενον ύψος υπό των Πολεοδομικών διατάξεων. Εις το ανωτέρω ακίνητον ουδέν άλλο τέκνον μου έχει δικαίωμα συγκυριότητας επ’ αυτού- 2)Εις το ανωτέρω τέκνον μου δίδω κατά πλήρη 2) κατά πλήρη κυριότητα δίδω εις το ανωτέρω τέκνον μου, εφ’ ενός διαμερίσματος μου εκ μέτρων τετραγωνικών (120) εκατόν είκοσι, μετά του δικαιώματος σταθμεύσεως εις την πυλωτήν, και εις την υπόγειον αποθήκην που ανήκουν εις το ανωτέρω διαμέρισμα. Το ανωτέρω διαμέρισμα που ευρίσκεται εις τον δεύτερον όροφον της πολυκατοικίας, εις τον Δήμον … επί της οδού ………, 3)κατά πλήρη κυριότητα δίδω εις το ανωτέρω τέκνον μου ένα οικόπεδον που είναι εις την περιοχήν … επί της οδού ….. εκτάσεως περίππου οκτακοσίων τετρ. μέτρων και είναι περιφραγμένον από τοίχον- Δ- Εις την θυγατέραν μου ……… δίδω κατά πλήρη κυριότητα 1)ένα διαμέρισμα μου, μετά της θέσεως σταθμεύσεως εις την πυλωτήν, και της υπογείου αποθήκης που ευρίσκεται εις τον πρώτον υπέρ την πυλωτήν όροφον της πολυκατοικίας εις τον Δήμον … επί των οδών ……..- 2)Εις την ανωτέρω θυγατέραν μου έδωκα εν ζωή το ανάλογον ποσοστόν οικοπέδου επί κτήματος μου εις … Αττικής επί της οδού …… όπου δαπάναις της ανήγειρον το διαμέρισμα της εις τον 3ον όροφον της προαναφερθείσας οικοδομής, 3)Δια της παρούσης διαθήκης μου δίδω εις την ανωτέρω θυγατέρα μου το ½ εν δεύτερον εξ αδιαιρέτου επί οικοπέδου μου εκ μέτρων τετραγωνικών τετρακοσίων που ευρίσκεται εις την …. επί της οδού …….- Ε- Εις την θυγατέραν μου ……… δίδω δια της παρούσης διαθήκης τα κάτωθι ακίνητα ήτοι 1)κατά πλήρη κυριότητα ένα διαμέρισμα μου εκ μέτρων τετρ/κων 88, μετά της εις την πυλωτήν θέσεως σταθμεύσεως και της υπογείου αποθήκης, που ευρίσκεται εις τον Δήμον ….. …… και … που είναι εις τον 4ον όροφον της ανωτέρω πολυκατοικίας- 2)Εις την ανωτέρω θυγατέραν μου έδωκα εν ζωή κατά κυριότητα το ανάλογον ποσοστόν οικοπέδου μου εις ακίνητον μου εις ….-Αττικής επί της οδού ……., βάσει του οποίου δαπάναις της ανήγειρεν το ανήκον εις αυτήν διαμέρισμα εις τον δεύτερον όροφον της ανωτέρω πολυκατοικίας 3)εις την ανωτέρω θυγατέρα μου δίδω κατά πλήρη κυριότητα το εν δεύτερον εξ αδιαιρέτου επί οικοπέδου μου που έχει μέτρα τετραγωνικά τετρακόσια και είναι εις την …… επί της οδού ……….- ΣΤ. Δια της διαθήκης μου ορίζω και παραγγέλλω ότι όλα τα τέκνα μου εις το ακίνητον μου εις ….- Αττικής επί της οδού …….. επί του ακαλύπτου οικοπέδου που έχουν φυτευθεί δένδρα έχουν τα ίδια δικαιώματα και υποχρεώσεις- Ζ- Εις την πολυκατοικίαν εις τον Δήμον .. επί της οδού ….. και … το δικαίωμα του υψούν πέραν και άνωθι του τετάρτου ορόφου ανήκει αποκλειστικώς και κατά κυριότητα εις εμένα. Το δικαίωμα αυτό δίδω εις όλα τα τέκνα μου εν περιπτώσει πραγματοποιήσεως δι’ αυξήσεως του συντελεστού δομήσεως (Συμβόλαιον … Συμ/φου …. …)- Η. ΕΝΤΟΛΑΙ Δια της παρούσης διαθήκης μου δίδω τις κατωτέρω εντολές που είναι υποχρεωτικαί δι’ όλα τα τέκνα μου. Ήτοι: 1)απαιτώ όπως όλα τα τέκνα μου σεβασθούν και τηρήσουν τους όρους της παρούσας διαθήκης μου 2)απαιτώ όπως έχουν εις την κοινωνίαν καλό όνομα, να έχουν μεταξύ των επικοινωνίαν, και να επισκέπτονται το χωρίον ……………. κατά τας εορτάς του χωρίου (8ης Μαϊου και 27 Ιουλίου), και να πράττουν παν ότι απαιτείται κατά τους κανόνας της χριστιανικής θρησκείας, και να κάνουν μνημόσυνα των προαποβιωσάντων της οικογένειας ……………. εις το χωρίον …………….. 3)απαιτώ από όλους τους κληρονόμους όπως τηρήσουν την διαθήκην μου καθ’ όλον το περιεχόμενον της. 4)Να διατηρούν και συντηρούν τον οικογενειακόν τάφον της οικογενείας μας εις την Ανάσταση Πειραιώς και να πληρώνουν τα δικαιώματα εις τον Δήμον Πειραιώς που έχει γραφείον εις το Νεκροταφείον Αναστάσεως. Απαιτώ όπως οι κληρονόμοι μου τηρήσουν το περιεχόμενον της διαθήκης μου, και έχουν μεταξύ των αγάπην και αλληλεγγύην- Ταύτα παραγγέλλω και απαιτώ την πλήρη τήρησιν τούτων που αναφέρονται εις την διαθήκην μου- Μετά τα ανωτέρω δίδω εις όλους τους κληρονόμους μου την ευχήν να είναι καλά και να τηρούν τα ανωτέρω επιτασσόμενα άνευ προσφυγής εις τα Δικαστήρια και γελοιοποιούνται εις την Κοινωνίαν- Μετά τα ανωτέρω Σας φιλώ όλους ανεξαιρέτως και Σας αποχαιρετώ. Ο ΠΑΤΕΡΑΣ ΣΑΣ ΚΑΙ ΣΥΖΥΓΟΣ» (Ακολουθεί η υπογραφή του διαθέτη).
Στη συνέχεια, κατά τη συνεδρίαση Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιά στις 17.5.2013, δυνάμει των υπ’ αριθμ. 767/2013 πρακτικών δημόσιας συνεδρίασης αυτού, δημοσιεύθηκε η από 21.7.2005 ιδιόγραφη διαθήκη του ίδιου διαθέτη, η οποία είχε κατατεθεί στη συμβολαιογράφο Πειραιά ……., με την υπ’ αριθμ. …./25.7.2005 πράξη κατάθεσης αυτής και η οποία κατά περιεχόμενο έχει ως εξής: Η ΔΙΑΘΗΚΗ ΜΟΥ ————Ι. – Εν Πειραιεί σήμερον την 21ην Ιουλίου (2005) δύο χιλιάδες πέντε, εις το γραφείον μου, κείμενον εν Πειραιεί, επί των οδών ……… και …… (4ος όροφος), απεφάσισα μετά προηγουμένην ώριμον σκέψιν, και δικαίαν κρίσιν, να συντάξω και υπογράψω την παρούσαν διαθήκην μου, ανακαλουμένης, και καταργουμένης, πάσης προγενέστερης διαθήκης μου- ΙΙ- Δια της παρούσης διαθήκης μου, ορίζω και παραγγέλλω τι θα πάρει κάθε κληρονόμος μου, εκ της ευρεθησομένης κινητής, και ακίνητης περιουσίας μου 1)Η σύζυγος μου……………., το γένος……………. θα πάρει τα κάτωθι περιουσιακκά στοιχεία: α)κατά πλήρη κυριότητα τα ¾ τρία τέταρτα εξ αδιαιρέτου ενός διαμερίσματος μου, που ευρίσκεται εις τον Δήμον Πειραιώς, επί της οδού ……………. αριθ 6, μετά των εν αυτών κινητών πραγμάτων, β)κατά πλήρη κυριότητα ένα οικόπεδον μου, που ευρίσκεται εις τον Δήμον ……………. εκ μέτρων τετ/κων (264) διακοσίων εξήντα τέσσερα ή όσης εκτάσεως είναι, που ευρίσκεται εις θέσιν «…………….»- γ)το εν δεύτερον εξ αδιαιρέτου κατά πλήρη κυριότητα των καταθέσεων μου εις τας Τράπεζας (Εθνικήν Τράπεζαν Ελλάδος, ΑΛΦΑ BANC, EYROBANC και Ταχ/κον Ταμιευτήριον δ)την επικαρπίαν καθ όλην την διάρκειαν της ζωής της εφ’ ενός διαμερίσματός μου, μετά του χώρου σταθμεύσεως και της υπογείου αποθήκης, κειμένου εις την πολυκατοικίαν επί των οδών ……………. και ……………., που είναι εις τον δεύτερον όροφον της πολυκατοικίας εις τον Δήμον ……- Αττικής και έχει επιφάνειαν εκατόν τετραγωνικά μέτρα και ε)διακόσιες μετοχές εις την ΑΛΦΑ BANC. 2)Εις τον υιόν μου ………………, καίτοι πολλάκις με επίκρανεν, κατά την διάρκειαν της ζωής μου, εις τούτον δίδω και περιορίζω εις την νόμιμον μοίραν δια της χορηγήσεως των κάτωθι περιουσιακών στοιχείων και των εν ζωή χορηγηθέντων- εν ζωή του παρεχώρησα κατά πλήρη κυριότητα λόγω γονικής παροχής ένα διαμέρισμα μου εκ μέτρων τετρ/κων εκατόν ογδοήκοντα, μετά του αναλόγου οικοπέδου και κήπου, που είναι εις τον ισόγειον όροφον της πολυορόφου οικοδομής μου που ευρίσκεται εις την ……………….. Αττικής επί της οδού ……………. … Δια της παρούσης διαθήκης μου προς συμπλήρωσιν της νομίμου μοίρας δίδω ένα οικόπεδον μου εκ τετρακοσίων περίπου τετρ. μέτρων κείμενον εις ….. Αττικής, το οποίον απέκτησα από τον συνεταιρισμόν Πολυτέκνων- Επίσης κατά πλήρη κυριότητα δίδω εις τούτον το ¼ εξ αδιαιρέτου της κτηματικής μας περιουσίας που ευρίσκεται εις το χωρίον …………….- Θεσπρωτίας πλην του κτήματος μου εις θέσιν «……» που μου ανήκει κατά το ¼ εξ αδιαιρέτου, επί του οποίου όλα τα τέκνα μου δικαούνται να κτίσουν, ο καθένας ή όλοι μαζύ, κατοικίες δια παραθερισμόν κατά τους καλοκαιρινούς μήνας- Εκτός των ανωτέρω περιουσιακών στοιχείων εις το ανωτέρω τέκνον μου δίδω κατά πλήρη κυριότητα τας εις το χρηματοκιβώτιον της EYRObanc μετοχάς μου 1)EYRObanc 130, Τραπέζης Πειραιώς 500, Αγροτική Ασφαλιστική 18, Ελληνικά Πετρέλαια 245, Τεχνική Ολυμπιακή Α.Ε 62, Αλουμίνιο Ελλάδος ΑΕ 50, ΕΛΑΪΣ 50, Μύλοι Αγίου Γεωργίου 100, και Γενικών Αποθηκών (ΑΥΛΟ) 50- 3)Εις τον υιόν μου …………….. δίδω κατά πλήρη κυριότητα τα εν συνεχεία κάτωθι περιουσιακά στοιχεία α)κατά πλήρη κυριότητα ένα διαμέρισμα μου που είναι εις τον δεύτερον όροφο της πολυκατοικίας εις την οδών ……………. και ……………. εις τον Δήμον …..-Αττικής μετά της υπογείου αποθήκης και χώρου σταθμεύσεως εις την πυλωτήν εκ μέτρων τετραγωνικών εκατόν είκοσι, β)κατά πλήρη κυριότητα ένα οικόπεδόν μου που είναι στο ….. επί της οδού …. εκ μέτρων τετρ/κων οκτακοσίων περίπου γ)κατά πλήρη κυριότητα το ½ εξ αδιαιρέτου εντός κτήματος μου που είναι εις τον Δήμον Πειραιώς επί της οδού ……………. και ……………. αποτελουμενου εκ του καταστήματος αρτοποιείου, μετά δύο ετερων δύο μικρών καταστημάτων κατά το ισόγειον και το δικαίωμα του υψούν καθ’ όλον το επιτρεπόμενον ύψος δ)εις τον ανωτέρω υιόν μου εν ζωή έδωκα λόγω γονικής παροχής ένα διαμέρισμα μου εις τον πρώτον όροφον της πολυορόφου οικοδομής μου που ευρίσκεται εις την ……………. -Αττικής επί της οδού ……………. . μετά του αναλογούντος ακαλύπτου οικοπέδου και κήπου ε)Εις το ανωτέρω τέκνον μου δίδω κατά πλήρη κυριότητα πεντακόσιες μετοχές μου της ΑΛΦΑ BANC. 4)Εις την θυγατέραν μου . ……………., σύζυγον . ……………. δίδω τα κάτωθι περιουσιακά στοιχεία α)κατά πλήρη κυριότητα ένα διαμέρισμα μου, μετά της υπογείου αποθήκης και χώρου σταθμεύσεως, που είναι εις την πολυκατοικίαν επί των οδών ……………. . και ……………. εις τον Δήμον ……., που ευρίσκεται εις τον δεύτερον όροφον όροφον εκ μέτρων τετραγωνικών εκατόν, β)το εν δεύτερον εξ αδιαιρέτου εφ’ ενός οικοπέδου μου, κατά πλήρη κυριότητα, που είναι στην …….. επί της οδού ………., γ)εν ζωή έδωκα κατά πλήρη κυριότητα το δικαίωμα του υψούν εις την πολυόροφον οικοδομήν μου εις …………….-Αττικής όπου ανήγειρεν δαπάναις της διαμέρισμα εις τον τρίτον όροφον, που είναι εις την οδόν ……………. ., μετά συμμετοχής κατά συγκυριότητα εις το οικόπεδον όπου υφίσταται κήπος κατ’ ισομοιρίαν εις τον οποίον τα τέκνα μου έχουν τα ίδια δικαιώματα δ)δια της παρούσης διαθήκης μου δίδω εις την ανωτέρω θυγατέρα μου διακόσιες μετοχές μου που έχω εις την ΑΛΦΑ BANC. 5)Εις την θυγατέραν μου ……… δίδω κατά πλήρη κυριότητα α)ένα διαμέρισμα μου, μετά της υπογείου αποθήκης και χώρου σταθμεύσεως εις την πυλωτήν, που ευρίσκεται εις την πολυκατοικίαν επί της οδού ……………. και ……………. εις τον Δήμον ……., που είναι εις τον τέταρτον όροφον της πολυκατοικίας β)εν ζωή έδωκα κατά πλήρη κυριότητα το δικαίωμα του υψούν εις ακίνητον μου που είναι εις την …………….-Αττικής επί της οδού ……………. αριθ. …., όπου δαπάναις της ανήγειρεν διαμέρισμα εις τον δεύτερον όροφον της πολυορόφου οικοδομής με δικαίωμα συγκυριότητος επί του όλου οικοπέδου, και του κήπου, όπου όλα τα τέκνα μου έχουν τα ιδια δικαιώματα και υποχρεώσεις γ)το εν δεύτερον εξ αδιαιρέτου κατά πλήρη κυριότητα εφ’ ενός οικοπέδου μου που είναι εις την ……. επί της οδού …….. δίδω κατά πλήρη κυριότητα εις την ανωτέρω θυγατέρα μου δ)εις την ανωτέρω θυγατέρα μου δίδω διακόσιες μετοχές της ΑΛΦΑ BANC. (παραπομπή στο περιθώριο της 4ης σελίδας της διαθήκης) Εις την εγγονή μου ……………. θυγ. .. ……………. δίδω την ψιλή κυριότητα εφ’ ενός διαμερίσματος μου, μετά του υπογείου και του χώρου σταθμεύσεως, εις πολυκατοικίαν επί των οδών ……………. και ……………., το ανωτέρω διαμέρισμα θα περιέλθη εις την ανωτέρω εγγονή μου μετά τον θάνατον της συζύγου μου……………. (τέλος παραπομπής). Εντέλει παραγγέλλω και ορίζω ότι όλα τα τέκνα μου να είναι αγαπημένα και να έχουν καλό όνομα εις την κοινωνίαν να επισκέπτονται το χωριό μας εις την Ήπειρο, που ονομάζεται …………….- Να τελούν μνημόσυνον των προαποβιωσάντων προγόνων μας και να τιμούν τας πανηγυρεις της 8ης Μαϊου και 27 Ιουλίου κάθε χρόνο- Να διατηρούν τον οικογενειακόν τάφον εις την «ΑΝΑΣΤΑΣΗ Πειραιώς» να πληρώνουν τα δικαιώματα του Δήμου, και να διατηρούν καθαρίστριαν του τάφου και το κανδήλη να είναι διαρκώς αναμένο- Επίσης παραγγέλλω όπως επισκέπτονται την σύζυγον μου …., η οποία πάντοτε κατά την διάρκειαν της συμβιώσεως μας ενδιεφέρετο για τα παιδιά μου και τα θεωρούσε δικά της, και ήθελε να έχουν καλό όνομα- Μετά τα ανωτέρω απαιτώ όπως όλα τα τέκνα μου έχουν μεταξύ των αλληλεγγύην. Πιστεύω ότι τα ανωτέρω θα τηρηθούν από τα τέκνα μου και θα είναι ενωμένα και θα έχουν μεταξύ των σεβασμόν και αλληλεγγύην. Σας αποχαιρετώ και Σας φιλώ τόσον τα τέκνα μου όσο και τα εγγόνια μου τα οποία απαιτώ να έχουν καλό όνομα εις την Κοινωνίαν. Μετά τα ανωτέρω Σας αποχαιρετώ και φιλώ όλους Σας- Εν Πειραιεί την 22 Ιουλίου 2005 ο Διαθέτης πατήρ και παππος» (ακολουθεί η υπογραφή του διαθέτη). Επομένως, με τις ως άνω δύο επίδικες ιδιόγραφες διαθήκες, ο διαθέτης περιόρισε τον ενάγοντα υιό του, για τον οποίο στην τελευταία διαθήκη αναφέρει χαρακτηριστικά «πολλάκις με επίκρανεν κατά την διάρκειαν της ζωής μου», στη νόμιμη μοίρα, καταλείποντας σε αυτόν τα περιουσιακά στοιχεία που αναφέρονται σε κάθε μία από τις διαθήκες, συνυπολογιζομένης και της αξίας του διαμερίσματος, στη ……………. Αττικής, την κυριότητα του οποίου ο διαθέτης του είχε μεταβιβάσει εν ζωή με γονική παροχή.
Παρακάτω και σε ό,τι αφορά την ικανότητα του διαθέτη να συντάξει διαθήκη κατά τους χρόνους σύνταξης των επίδικων από 7.7.2004 και …./22.7.2005 ιδιόγραφων διαθηκών και δη σχετικά με α)το εάν είχε έλλειψη συνείδησης των πράξεών του, η οποία υπάρχει όταν το πρόσωπο από αίτιο νοσηρό ή μη (όπως λ.χ. μέθη, ύπνωση κ.λπ.) δεν έχει τη δύναμη να διαγνώσει την ουσία και το περιεχόμενο της διαθήκης που συντάσσει, καθώς και την ικανότητα να συλλάβει τη σημασία των επιμέρους διατάξεων της διαθήκης, χωρίς να απαιτείται γενική και πλήρης έλλειψη συνείδησης του εξωτερικού κόσμου ή πλήρης έλλειψη της λειτουργίας του νου και β)εάν έπασχε από ψυχική ή διανοητική διαταραχή, που περιόριζε αποφασιστικά τη λειτουργία της βούλησής του, δηλαδή από οποιαδήποτε διαταραχή, που μείωνε σημαντικά την ικανότητα για αντικειμενικό έλεγχο της πραγματικότητας και εξαιτίας της οποίας αποκλειόταν ή περιοριζόταν σημαντικά ο ελεύθερος προσδιορισμός της βούλησής του με λογικούς υπολογισμούς, λόγω επηρεασμού του από παραστάσεις, αισθήματα, ορμές ή επιρροές τρίτων, και δη ενόψει της ηλικίας του και του ιατρικού του ιστορικού, πρέπει να σημειωθούν τα εξής: Σχεδόν 3 ½ χρόνια μετά τη σύνταξη της τελευταίας ιδιόγραφης διαθήκης και δη στις 27.12.2008, ο ως άνω διαθέτης εισήχθη και νοσηλεύθηκε στην παθολογική κλινική του νοσοκομείου “METROPOLITAN” έως τις 10.1.2009, σε κακή κατάσταση, με οξεία λοίμωξη αναπνευστικού, πνευμονία (δεξιά), ατελεκτασία (δεξιά), εγκεφαλοπάθεια, εκσεσημασμένη ατροφία εγκεφάλου, με διαταραχές μνήμης, συγκέντρωσης και επικοινωνίας, περιορισμένου τύπου υδροκεφαλία μετά από παρακεντηθέν υποσκληρίδιο αιμάτωμα, αρτηριακή υπέρταση, συγκεντρωτική υπετροφία αριστεράς κοιλίας, σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, γενικευμένη μίκρο και μακροαγγειοπάθεια, υπονατριαιμία, με συγχυτική συμπεριφορά και αποπροσανατολισμό σε τόπο και χρόνο. Έπειτα, λόγω του ότι ήταν πλέον μόνιμα κλινήρης και δεν μπορούσε να αυτοεξυπηρετηθεί, μεταφέρθηκε και η νοσηλεία του συνεχίσθηκε στη Γενική Κλινική «ΠΕΙΡΑΪΚΟ ΘΕΡΑΠΕΥΤΗΡΙΟ Α.Ε.», όπου παρέμεινε έως τον θάνατό τους στις 20.11.2012. Κατά τη νοσηλεία του εκεί, η τότε εν ζωή σύζυγός του, . ……………., κατέθεσε ενώπιον του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιά (Διαδικασία Εκουσίας Δικαιοδοσίας) την από 29.1.2010 αίτησή της για να τεθεί ο …… σε δικαστική συμπαράσταση. Επί της αιτήσεως αυτής εκδόθηκε αρχικά η 4392/2010 μη οριστική απόφαση του παραπάνω Δικαστηρίου, η οποία διέταξε τη διενέργεια πραγματογνωμοσύνης από τον ψυχίατρο ………. σχετικά με την κατάσταση της υγείας του συμπαραστατέου. Ο ως άνω ψυχίατρος μετά από εξέταση του ……………. . διαπίστωσε ότι αυτός έπασχε από αγγειακή άνοια βαρείας μορφής, η οποία είχε επηρεάσει πλήρως τη νοητική του κατάσταση, ήτοι από διαρκή διανοητική νόσο, που αποκλείει εντελώς τη χρήση του λογικού και εξαιτίας της οποίας αδυνατούσε ολικά να επιμεληθεί του εαυτού, των υποθέσεων και της περιουσίας του. Ακολούθως, εκδόθηκε η 4034/2011 απόφαση του ίδιου Δικαστηρίου, με την οποία ο διαθέτης τέθηκε σε πλήρη στερητική δικαστική συμπαράσταση, διορίσθηκε δικαστική συμπαραστάτης αυτού η τότε εν ζωή σύζυγός του, . ……………., καθώς και τριμελές εποπτικό συμβούλιο αποτελούμενο από τα τέκνα του, …….. Εντέλει, ο ως άνω διαθέτης απεβίωσε στις 20.11.2012 λόγω καρδιοαναπνευστικής παύσης επί εδάφους βαρείας άνοιας-ΑΕΕ-καρδιακής ανεπάρκειας- ΑΥ-ΕΜ σύμφωνα με την υ’ αριθμ. ../Τόμος’/2012 ληξιαρχική πράξη θανάτου του ληξίαρχου Πειραιά. Εξάλλου, ο ίδιος διαθέτης παλαιότερα και δη στις 25.8.1996 είχε διαγνωσθεί με υποσκληρίδια χρόνια αιματώματα αμφοτερόπλευρα και στις 29.8.1996 υποβλήθηκε σε άμεση χειρουργική εκκένωση αυτών μα κρανιοανατρήσεις, επέμβαση, η οποία ήταν επιτυχής. Ο ενάγων υποστηρίζει με την προαναφερόμενη αγωγή του, αλλά και με την υπό κρίση έφεσή του ότι οι παραπάνω σοβαρές παθήσεις (εγκεφαλοπάθεια, αγγειακή άνοια, υψηλού βαθμού σάκχαρο) που διαγνώσθηκαν περί τα τέλη του έτους 2008 προϋφίσταντο και κατά τους χρόνους σύνταξης των προσβαλλόμενων διαθηκών, με αποτέλεσμα να επηρεάζεται καταλυτικά η νοητική και ψυχική κατάσταση του διαθέτη ως προς τα πρόσωπα και πράγματα της οικογένειάς του, αλλά και ως προς το «διατιθέναι» ορθό της βουλήσεώς του, έτσι ώστε αυτός να στερείται της πλήρους συνείδησης των πραττομένων. Ακόμη δε ότι, πέραν των ανωτέρω, ο διαθέτης έπασχε κατά τους επίμαχους χρόνους και από διαταραχή της προσωπικότητάς του, λόγω ανεξήγητου μίσους, εμπάθειας και προφανώς απρόσμενης ζηλοφθονίας, που περιόριζε αποφασιστικά τη λειτουργία της βουλήσεώς του και έτσι δεν επέτρεπε σε αυτόν τον ελεύθερο προσδιορισμό της, με λογικούς υπολογισμούς. Επικαλούμενος δε τις από 25.10.2016 και 2.11.2015 εκθέσεις του τεχνικού του συμβούλου, νευροχειρουργού ………. με τον πρώτο λόγο της έφεσής του υποστηρίζει ότι είναι εσφαλμένη η έκθεση ιατρικής πραγματογνωμοσύνης του διορισθέντος από το πρωτοβάθμιο δικαστήριο πραγματογνώμονα νευρολόγου . ……………. που έκρινε ικανό τον θανόντα προς σύνταξη διαθήκης κατά τους επίδικους χρόνους, καθότι η άνοια είναι χρόνιο νόσημα με κλιμακωτή επιδείνωση, από την έναρξη δε των συμπτωμάτων μέχρι το τελικό στάδιο, στο οποίο διαπιστώθηκε για τον πατέρα του ότι βρισκόταν κατά τη νοσηλεία του στο νοσοκομείο “METROPOLITAN” από 28.12.2008 έως 10.1.2009, μεσολαβούν κατά μέσο όρο από έξι έως δέκα έτη. Ότι ο πραγματογνώμων δεν έλαβε επίσης υπόψη του ιατρικά πιστοποιητικά από τη νοσηλεία του διαθέτη στο Τζάνειο Νοσοκομείο στις 26.8.1996, όταν αυτός εμφάνισε υποσκληρίδιο αιμάτωμα και στα οποία αναφέρεται ότι από τότε λάμβανε τα φάρμακα REFERAN και NOOTROP που είναι φάρμακα κατά της άνοιας, ούτε έλαβε υπόψη του τα νομικά λάθη που έχουν γίνει στις επίδικες διαθήκες από τον διαθέτη που δεν συνάδουν με την εικόνα του ως έμπειρου δικηγόρου, ούτε τις καταθέσεις των μαρτύρων του εκκαλούντος-ενάγοντος σχετικά με τη διανοητική κατάσταση του διαθέτη κατά τους επίδικους χρόνους. Αντίθετα, οι εναγόμενοι και ήδη εφεσίβλητοι με τις προτάσεις τους αρνούνται τους παραπάνω ισχυρισμούς, υποστηρίζουν δε ότι ο διαθέτης κατά τον χρόνο σύνταξης των επίμαχων διαθηκών, είχε πλήρη συνείδηση των πραττομένων και ελεύθερη και ανεπηρέαστη λειτουργία της βούλησής του, οπότε ήταν απολύτως ικανός για τη σύνταξη των διαθηκών.
Από την εκτίμηση όλου του προαναφερόμενου αποδεικτικού υλικού δεν αποδεικνύεται βάσιμος ο ισχυρισμός του ενάγοντος ότι κατά το χρόνο σύνταξης των επίδικων διαθηκών (2004-2005) ο διαθέτης ήταν αναμφίβολα στο προτελευταίο στάδιο ή άλλως στο ενδιάμεσο στάδιο ανοϊκής συνδρομής, με το σκεπτικό ότι στην άνοια ως χρόνιο νόσημα με κλιμακωτή επιδείνωση, από την έναρξη των συμπτωμάτων μέχρι το τελικό στάδιο αυτής μεσολαβούν έξι έως δέκα χρόνια. Τη θέση αυτή λαμβάνει ο τεχνικός του σύμβουλος νευροχειρουργός ……, επικαλούμενος κάποιο άρθρο από τον ιστότοπο www.dementiacarecentral.com. Ωστόσο, η κρίση του δεν φαίνεται να είναι αντικειμενική, δεδομένου ότι εξαρχής, χωρίς κάποια επιφύλαξη, φαίνεται να λαμβάνει θέση ότι παρότι δεν προσκομίζονται σχετικά στοιχεία ότι ο διαθέτης τύγχανε ιατρικής παρακολούθησης για άνοια την επίμαχη περίοδο 2004-2005, κάτι τέτοιο συνέβαινε, καθώς ο τελευταίος έπασχε από αγγειακή άνοια (βλ. σελίδα 4, παράγραφος Β1 της εκθέσεώς του). Αντίθετα, ο διορισθείς πραγματογνώμονας, νευρολόγος . ……………. καταλήγει στη δική του θέση ότι ο … δεν έπασχε από τέτοια νόσο κατά τους επίμαχους χρόνους, αναπτύσσοντας πειστικά τα επιχειρήματά του. Στην έκθεσή του διαλαμβάνει ότι «η άνοια αποτελεί ένα σύμπτωμα η διάγνωση του οποίου γίνεται αποκλειστικά με κλινική εξέταση του ασθενή και αφορά έλεγχο συμπτωμάτων που έχουν σχέση με την μνήμη του και τις νοητικές του λειτουργίες και όχι απεικονιστικά» (σελίδα 13 της έκθεσης, τελ. παράγραφος), ενώ συμπερασματικά αναφέρει για τον διαθέτη ότι «σε ότι αφορά την ύπαρξη των ανωτέρω απεικονιστικών ευρημάτων του 2008 (εγκεφαλοπάθεια και εκσεσημασμένη ατροφία εγκεφάλου, περιορισμένου τύπου υδροκεφαλία) και την περίοδο 2004-5, εκτιμώ ότι όντως υπήρχαν καθώς αποτελούν μία χρόνια διαδικασία, αλλά κατά την συγκεκριμένη περίοδο δεν είχαν επηρεάσει την νοητική ικανότητα του ……………. . δεδομένου ότι, όπως αναφέρεται ανωτέρω, τα υπάρχοντα αντικειμενικά δεδομένα δεικνύουν επαρκές νοητικό υπόβαθρο για εκτέλεση δικαιοπραξίας». Στηρίζεται δε στο βεβαιούμενο γεγονός από τον θεράποντα ιατρό …… της πλήρους ομαλής μετεγχειρητικής πορείας του διαθέτη από τη χειρουργική επέμβαση εκκένωσης χρόνιου επισκληρίδιου αιματώματος στην οποία υπεβλήθη στις 10.9.1996, στο γεγονός ότι δεν προκύπτει από κανένα ιατρικό έγγραφο ότι ο διαθέτης κατά τους επίμαχους χρόνους λάμβανε φαρμακευτική αγωγή για αντιμετώπιση νευρολογικών προβλημάτων, στο ότι ακόμη και κατά την εισαγωγή του στο νοσοκομείο “METROPOLITAN” στις 27.12.2008, οι δόσεις του φαρμάκου Exelon που λάμβανε ήταν τέτοιες που συνηγορούν ότι η έναρξη χορήγησής του ήταν πρόσφατη και στο ότι ο τρόπος γραφής των επίδικων διαθηκών (σαφήνεια, διαρκής ειρμός, γραφική ευχέρεια, χωρίς ορθογραφικά λάθη, με σωστή χρήση του πολυτονικού συστήματος και της καθαρεύουσας και με μακρές προτάσεις) την περίοδο 2004-2005, δείχνουν ότι ο συντάκτης τους διέθετε ικανοποιητικό επίπεδο των γνωσιακών-νοητικών λειτουργιών, κάτι που υποδηλώνει ότι εκείνος δεν παρουσίαζε τότε ανοϊκή συνδρομή ή άλλη νοητική έκπτωση που να επηρεάζει τη λειτουργικότητά του και τη γενικότερη ικανότητά του, καθιστώντας τον ανίκανο για τη σύνταξη διαθήκης. Ομοίως, ο γνωματεύσας κατόπιν αιτήματος των εναγόμενων, ψυχίατρος ….. . υποστηρίζει ότι η αγγειακή άνοια προκύπτει από την απότομη διακοπή της κυκλοφορίας του αίματος στον εγκέφαλο και ότι σύμφωνα με τα βιβλία της ψυχιατρικής δύναται να έχει αιφνίδια σχετικά έναρξη όπως συνέβη με τον. ……………. και όχι βραδεία και «ύπουλη» έναρξη, η οποία να διαλάθει της προσοχής. Κατά την κρίση του Δικαστηρίου, το εάν ο ……… ήταν ικανός ή μη να συντάξει διαθήκες κατά τους επίμαχους χρόνους πρέπει να αναζητηθεί σε πράξεις του διαθέτη και σε γεγονότα που έλαβαν χώρα κατά τον χρόνο σύνταξης αυτών. Ο τεχνικός σύμβουλος του ενάγοντος συσχετίζει την κάκωση κεφαλής για την οποία είχε χειρουργηθεί ο διαθέτης το έτος 1996 με τη μετέπειτα ανάπτυξη σε αυτόν άνοιας, υποστηρίζοντας ότι επρόκειτο για κάκωση ιδιαίτερης βαρύτητας, λόγος για τον οποίο ο ………. παρέμεινε στο νοσοκομείο αρκετές ημέρες ήτοι από 28.8.1996 έως 10.9.1996 και ότι μετά την έξοδό του δεν υπήρξε πλήρης αποκατάσταση της υγείας του, με αποτέλεσμα σε συνδυασμό με άλλους επιβαρυντικούς παράγοντες (προχωρημένη ηλικία, υδροκεφαλία, σακχαρώδης διαβήτης – υπέρταση, γενικευμένη μικροαγγειοπάθεια) και λαμβανόμενου υπόψη ότι του χορηγούνταν τα αντιανοϊκά φάρμακα Referan και Nootrop ήδη από το έτος 1996, να μπορεί να συναχθεί ότι αυτός την περίοδο 2004-2005 ήταν ένα άτομο εξασθενημένο ψυχικά και νοητικά, ώστε να περιορίζεται αποφασιστικά η λειτουργία της βούλησής του και να έχει μειωμένη ικανότητα για αντικειμενικό έλεγχο της πραγματικότητας, γεγονός που τον καθιστούσε ιδιαίτερα ευάλωτο στη λήψη αποφάσεων με λογικούς υπολογισμούς και από παραστάσεις, συναισθήματα ή επιρροές τρίτων. Σχετικά με την επέμβαση στην οποία υποβλήθηκε ο διαθέτης το έτος 1996, πρέπει να σημειωθεί ότι αυτός στις 17.7.1996 υπέστη κρανιοεγκεφαλική κάκωση, καθώς ενώ προχωρούσε πεζός, τον χτύπησε μηχανάκι. Παρουσίασε εκχύμωση δεξιάς μετωπιαίας χώρας και έμεινε μία ημέρα για παρακολούθηση στον Γενικό Κρατικό Νοσοκομείο Νίκαιας. Η εικόνα του ήταν καλή μέχρι τις 23.8.1996, όταν άρχισε να σέρνει το δεξιό του πόδι. Εν συνεχεία, η βάδισή του επιδεινώθηκε και παρουσίασε σύγχυση και δυσχέρεια στην ομιλία του. Διακομίσθηκε στο Περιφερειακό Γενικό Νοσοκομείο Πειραιά «ΤΖΑΝΕΙΟ» στις 25.8.1996, καθώς εμφάνιζε δεξιά πυραμιδική συνδρομή και έντονη ωχρότητα δέρματος επιπεφυκότων, με αναφερόμενη Κ.Ε.Κ. (κρανιοεγκεφαλική κάκωση) αριστεράς μετωπιαίας χώρας, όπου διαγνώσθηκε ότι έφερε ενδοκράνιο αιμάτωμα και νοσηλεύθηκε έως την 28.8.1996 σύμφωνα με την με ίδια ημερομηνία έκθεση νοσηλείας ασθενούς του ως άνω νοσοκομείου. Ακολούθως, μεταφέρθηκε στο νευροχειρουργικό τμήμα του Νοσοκομείου «Μεταξά», εμφανίζοντας αδυναμία των δεξιών άκρων (δεξιά ημιπάρεση), δυσχέρεια επικοινωνίας και σύγχυση και υποβλήθηκε σε αξονική τομογραφία, η οποία έδειξε ένα μεγάλο χρόνιο υποσκληρίδιο αιμάτωμα στην επιφάνεια του αριστερού εγκεφαλικού ημισφαιρίου και ένα μικρότερο δεξιά, χωρίς υποκείμενες βλάβες εγκεφάλου. Στις 29.8.1996, υποβλήθηκε σε άμεση χειρουργική εκκένωση του αιματώματος με δύο κρανιοανατρήσεις αριστερά και δεξιά και, καθώς η μετεγχειρητική πορεία της υγείας του ήταν ομαλή, εξήλθε από το νοσοκομείο στις 10.9.1996. Ιδιαίτερα σημαντική κρίνεται ως προς τη μετεγχειρητική κατάσταση της υγείας του διαθέτη, η υπ’ αριθμ. …../2015 ένορκη βεβαίωση του τότε διευθυντή στο νευροχειρουργικό τμήμα του Νοσοκομείου «Μεταξά», . ……………., ο οποίος αναφέρει σχετικά: «Εξήλθε σε άριστη κατάσταση με μόνη αγωγή αντιδιαβητικά και καρδιολογικά φάρμακα χωρίς ιδιαίτερη φαρμακευτική αγωγή από νευρολογικής πλευράς. Η μετεγχειρητική αξονική τομογραφία εγκεφάλου (10/10/1996) έδειξε καλή απορρόφηση του αιματώματος και φυσιολογική απεικόνιση του εγκεφάλου χωρίς εστιακές βλάβες ή μετατραυματικές αλλοιώσεις, ούτε εγκεφαλική ατροφία ή υδροκέφαλο. Στη συνήθη μετεγχειρητική παρακολούθηση, μετά 6 εβδομάδες και μετά 6 μήνες, δεν παρουσίαζε κανένα νευρολογικό έλλειμμα και οι ανώτερες διανοητικές λειτουργίες ήταν φυσιολογικές, ενώ είχε επιστρέψει στη συνήθη επαγγελματική του δραστηριότητα την οποία συνέχισε για άλλα δύο χρόνια όταν και συνταξιοδοτήθηκε. Σε τυχαία συνάντησή μας μετά 4 περίπου έτη μου ανέφερε ότι παρά τη συνταξιοδότηση συνέχιζε να πηγαίνει τακτικά στο γραφείο του.» Ακολούθως, ο ίδιος μάρτυρας εξηγεί ως ιατρός, τον τρόπο που το χρόνιο υποσκληρίδιο αιμάτωμα επιδρά στον οργανισμό του ασθενούς, αναφέροντας σχετικά: «Το χρόνιο υποσκληρίδιο αιμάτωμα αποτελεί μία όχι εντελώς σπάνια συνέπεια ελαφράς, έως και ασήμαντης, κάκωσης της κεφαλής σε άτομα άνω των 60 ετών. Οφείλεται στη συλλογή μικρών αιματικών θρόμβων μεταξύ της σκληράς μήνιγγος (του εσωτερικού επενδύματος του κρανίου) και της επιφάνειας του εγκεφάλου τα οποία αρχικά δεν δημιουργούν κανένα πρόβλημα και συνήθως απορροφούνται αφ’ εαυτών. Ενίοτε όμως με ωσμωτικούς μηχανισμούς υγροποιούνται, αυξάνονται σε μέγεθος και δημιουργούν νευρολογικά προβλήματα λόγω πιέσεως του υποκειμένου εγκεφάλου. Ο χρόνος ανάπτυξης ενός χρονίου υποσκληριδίου αιματώματος είναι από ένα έως τρεις μήνες. Τα χρόνια υποσκληρίδια αιματώματα δεν υποδηλούν προϋπάρχουσα εγκεφαλική βλάβη ούτε συνεπάγονται δευτερογενείς βλάβες του εγκεφάλου εφ’ όσον εκκενωθούν εγκαίρως και σωστά.» Η ένορκη αυτή βεβαίωση κρίνεται αξιόπιστη και πειστική, καθόσον προέρχεται από τον διευθυντή του νευροχειρουργικού τμήματος του νοσοκομείου «Μεταξά» κατά την περίοδο νοσηλείας σε αυτό του διαθέτη τον Αύγουστο και Σεπτέμβριο του 1996, που παρακολούθησε εκ του σύνεγγυς την πορεία της υγείας του πριν και μετά την παραπάνω επέμβαση και ως προς τον οποίο δεν προέκυψε συγγενική, επαγγελματική, φιλική ή άλλη σχέση να τον συνδέει με κάποιον από τους διαδίκους, ώστε να δημιουργούνται αμφιβολίες για το εάν πράγματι διαπίστωσε τα όσα καταθέτει. Η ένορκη αυτή βεβαίωση εισφέρει μαρτυρία και ως προς τη διανοητική κατάσταση του διαθέτη τουλάχιστον τέσσερα χρόνια μετά την παραπάνω επέμβαση, δηλαδή κατά το έτος 2000, όταν ο παραπάνω ιατρός συνομίλησε με τον ανωτέρω πρώην ασθενή του, σχετικά με τη συνταξιοδότησή του και έλαβε την πληροφορία ότι συνέχιζε να πηγαίνει στο γραφείο του, χωρίς εκείνος να αποκομίσει την εντύπωση ότι ο πρώην ασθενής του έπασχε από κάποιας μορφής άνοια. Περαιτέρω, ως προς τον ισχυρισμό του ενάγοντος και ήδη εκκαλούντος που περιέχεται στην έφεσή του ότι ο πραγματογνώμονας……………. και εντέλει και το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο που δέχθηκε ως ορθή την πραγματογνωμοσύνη του δεν αξιολόγησαν το από 26.8.1996 πιστοποιητικό του Τζάνειου Νοσοκομείου Πειραιά, σύμφωνα με το οποίο κατά την εκεί νοσηλεία του διαθέτη, του χορηγείτο το αντιανοϊκό φάρμακο REFERAN, κατάλληλο για τη βελτίωση των συμπτωμάτων της άνοιας και «για τη βελτίωση των συμπτωμάτων της εγκεφαλικής ατροφίας ηλικιωμένων, σε διανοητική έκπτωση και ανεπάρκεια γνωστικών λειτουργιών», καθώς και το ιατρικό έγγραφο με τίτλο «Θερμομετρικό Διάγραμμα- Τζάνειο Νοσοκομείο- 1996», σύμφωνα με το οποίο ομοίως κατά την εκεί νοσηλεία του διαθέτη του χορηγείτο το φάρμακο NOOTROP κατά της άνοιας, στοιχεία που συνηγορούν ότι ο ……… εμφάνιζε από τότε τέτοιο πρόβλημα, πρέπει να σημειωθεί ότι και τα δύο φάρμακα έχουν δοθεί ως θεραπευτική αγωγή και οδηγίες κατά την έξοδό του από το «Τζάνειο», όπου ο διαθέτης εισήχθη με πρόβλημα στο βάδισμα, σύγχυση, δυσχέρεια στην ομιλία και του έγινε διάγνωση για «ενδοκράνιο αιμάτωμα», δηλαδή και τα δύο φάρμακα δόθηκαν ως θεραπευτική αγωγή πριν ο ……….. χειρουργηθεί στο αιμάτωμα στο νοσοκομείο «Μεταξά» (βλ. την από 28.8.1996 έκθεση νοσηλείας ασθενούς του «Τζάνειου» για τη χορήγηση του Referan και το Θερμομετρικό Διάγραμμα του ίδιου νοσοκομείου για τη χορήγηση του Nootrop). Στα σχετικά έγγραφα δεν αναφέρεται ότι τα εν λόγω φάρμακα του χορηγούνται για κάποια άλλη αιτία, πέραν αυτής που αναφέρεται στη διάγνωση του εν λόγω νοσοκομείου και μάλιστα πουθενά δεν γίνεται λόγος για διάγνωση άνοιας, ώστε να μπορεί να συναχθεί ότι τα φάρμακα του χορηγήθηκαν προς αντιμετώπιση της ασθένειας αυτής. Επιπλέον, από κανένα ιατρικό έγγραφο του νοσοκομείου «Μεταξά», δεν προκύπτει ότι συνεστήθη στον διαθέτη μετά την επιτυχή επέμβαση στην οποία υπεβλήθη για το ενδοκράνιο αιμάτωμα, να συνεχίσει να λαμβάνει τα εν λόγω φάρμακα προς αντιμετώπιση συμπτωμάτων άνοιας. Ως εκ τούτου και το συμπέρασμα του τεχνικού συμβούλου του ενάγοντος στην από 25.10.2016 έκθεσή του ότι ήδη από το 1996 συνεστήθη στον ασθενή, αγωγή κατά της άνοιας δεν κρίνεται πειστικό. Περαιτέρω, είναι γεγονός που επισημαίνει, άλλωστε και ο πραγματογνώμονας……………. ότι έκτοτε και μέχρι το έτος 2006 και ειδικότερα για το διάστημα 2004-2005, δεν υπάρχει κανένα ιατρικό έγγραφο εκείνης της περιόδου που αναφέρεται στη νοητική ικανότητα ή την ψυχική κατάσταση του διαθέτη. Το μόνο που υφίσταται ως δεδομένο για εκείνη την περίοδο είναι ότι ο διαθέτης λάμβανε τακτική αγωγή για τον σακχαρώδη διαβήτη και πιθανώς για τα προβλήματα της καρδιακής του λειτουργίας, όπως αναφέρει στην ένορκη βεβαίωσή του ο ιατρός ………., στοιχεία που αποδεικνύουν ότι βρισκόταν υπό τακτική ιατρική παρακολούθηση. Κατά τον πραγματογνώμονα, χρήσιμα στοιχεία δίνει η γνωμάτευση της νευρολόγου……………., στις 4.1.2009, όταν δηλαδή ο διαθέτης νοσηλεύθηκε με άνοια στο “Metropolitan”, οπότε η ως άνω ιατρός σημείωσε το ιστορικό του ασθενούς που έλαβε από οικείους του που τον συνόδευαν. Γράφει λοιπόν σχετικά ο πραγματογνώμων στην έκθεσή του: «Η μόνη αναφορά που βρίσκεται χρονικά πιο κοντά στην περίοδο 2004-5 βρίσκεται στη γνωμάτευση της Νευρολόγου κας……………. στις 4/1/09 κατά τη νοσηλεία του ……………. ……………. στο νοσοκομείο “Metropolitan” που αναφέρει τα εξής «…Το 2006 αιφνίδια διαταραχές της συμπεριφοράς μικρής διάρκειας μετά από stress- έκτοτε αναφέρονται διαταραχές μνήμης». Με βάση αυτή τη γνωμάτευση, η οποία βασίζεται στη λήψη ιστορικού από το οικογενειακό περιβάλλον του που ήταν παρόν κατά τη νοσηλεία του, προκύπτει ότι το πρώτο επεισόδιο διαταραχής συμπεριφοράς ήταν το 2006 και έκτοτε αναφέρεται η εμφάνιση διαταραχών μνήμης, οι οποίες θα πρέπει να επισημανθεί ότι επουδενί δεν υποδηλώνουν αυτονοήτως την ύπαρξη ανοϊκής συνδρομής. Δηλαδή κατά την περίοδο 2004-5 το οικογενειακό περιβάλλον του……………. κατά τη λήψη ιστορικού στο νοσοκομείο “Metropolitan” το 2008 ΔΕΝ δηλώνει την ύπαρξη διαταραχών μνήμης ή συμπεριφοράς. Σημειώνεται ότι με βάση τη δικογραφία το επεισόδιο σύγχυσης του 2006 δεν αντικρούεται από κανέναν. Επίσης με βάση τις ιατρικές γνωματεύσεις των Νευρολόγων κας …… και κας ……………. στο νοσοκομείο “Metropolitan” προκύπτει ότι προ της εισαγωγής του στο νοσοκομείο ελάμβανε αντιανοϊκή αγωγή με σιρόπι Exelon. Σε ότι αφορά το Exelon, σύμφωνα με το φύλλο οδηγιών του φαρμάκου έχει τις παρακάτω θεραπευτικές ενδείξεις: Συμπτωματική θεραπεία ήπιας έως μέτριας βαρύτητας άνοιας Alzheimer. Συμπτωματική θεραπεία ήπιας έως μέτριας βαρύτητας άνοιας σε ασθενείς με ιδιοπαθή νόσο του Parkinson. Επίσης η δόση που ελάμβανε δεν πρέπει να ήταν μεγαλύτερη των 6mg δεδομένου ότι κατά την νοσηλεία του στο νοσοκομείο “Metropolitan” μετατράπηκε στην αυτοκόλλητη μορφή του ίδιου φαρμάκου στα 4,6 mg που με βάση το φύλλο οδηγιών του φαρμάκου αντιστοιχεί το μέγιστο σε 6mg με τη μορφή χαπιού ή σιροπιού, οι οποίες σαφέστατα αναφέρουν τα κάτωθι: «Ένας ασθενής ο οποίος είναι σε δοσολογία 3 mg/ημέρα από του στόματος rivastigmine μπορεί να κάνει αλλαγή σε διαδερμικά έμπλαστρα 4,6mg/24h. Ένας ασθενής ο οποίος είναι σε δοσολογία 6mg/ημέρα από του στόματος rivastigmine μπορεί να κάνει αλλαγή σε διαδερμικά έμπλαστρα 4,6mg/24h.» Σημειώνεται ότι η μέγιστη δοσολογία του φαρμάκου Exelon από του στόματος είναι 12 mg. Σε ότι αφορά την δοσολογία του φαρμάκου Excelon και πως αυτή αυξάνεται με το χρόνο μέχρι να φτάσει στην υψηλότερη δόση όπως αναφέρει το φύλλο οδηγιών του φαρμάκου: Εναρκτήρια δόση 1,5 mg δύο φορές ημερησίως. Προσδιορισμός δόσης: Η εναρκτήρια δόση είναι 1,5mg δύο φορές ημερησίως. Αν η δόση αυτή γίνει καλά ανεκτή ύστερα από τουλάχιστον δύο εβδομάδες θεραπείας, η δοσολογία μπορεί να αυξηθεί σε 3 mg δύο φορές ημερησίως. Αφού διατηρηθεί σε αυτό το δοσολογικό επίπεδο επί τουλάχιστον 2 εβδομάδες, μπορεί να εξετάζεται το ενδεχόμενο διαδοχικής αύξησης σε 4,5 mg και ακολούθως σε 6mg δύο φορές ημερησίως, εφ’ όσον είναι καλή η ανοχή στην παρούσα δόση. Δηλαδή ο …………. βρισκόταν προ της εισαγωγής του στο νοσοκομείο “Metropolitan” (Δεκέμβριος 2008) σε μία μέση δόση στην οποία για να φτάσει από την έναρξη του φαρμάκου ήθελε το πολύ 1-2 μήνες, συνεπώς η έναρξη του συγκεκριμένου αντιανοϊκού φαρμάκου ήταν πρόσφατη, σαφώς δεν μπορεί να ξεπερνά το εξάμηνο (δηλαδή αρχές καλοκαιριού 2008) και επουδενί δεν δύναται να υφίσταται την περίοδο 2004-5.» Παρακάτω και ως προς το κρίσιμο ερώτημα που έθεσε το πρωτοβάθμιο δικαστήριο στον παραπάνω πραγματογνώμονα με την 1047/2016 απόφασή του ήτοι εάν οι παθήσεις του διαθέτη που διαπιστώθηκαν το έτος 2008, δηλαδή εγκεφαλοπάθεια και εκσεσημασμένη ατροφία εγκεφάλου, με διαταραχές μνήμης, συγκέντρωσης και επικοινωνίας, περιορισμένου τύπου υδροκεφαλία μετά από παρακεντηθέν υποσκληρίδιο αιμάτωμα, σε συνδυασμό με τις λοιπές παθήσεις που αυτός εμφάνιζε (αρτηριακή υπέρταση, συγκεντρωτική υπερτροφία αριστεράς κοιλίας, σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, γενικευμένη μίκρο και μακροαγγειοπάθεια, υπονατριαιμία), καθώς και η κατά το έτος 2010 διαπιστωθείσα αγγειακή άνοια βαρείας μορφής, με βάση την ιατρική βιβλιογραφία και εμπειρία, παρουσιάσθηκαν για πρώτη φορά κατά τους χρόνους αυτούς ή εάν προϋπήρχαν και, σε καταφατική περίπτωση, εάν υφίσταντο και κατά τους χρόνους σύνταξης των επίδικων διαθηκών, δηλαδή εάν επηρέαζαν τον διαθέτη όσον αφορά στην εκ μέρους του συνείδηση των πραττομένων, αλλά και στη λειτουργία της βούλησής του και σε ποιο βαθμό, παρά τα αντίθετα υποστηριζόμενα με τον πρώτο λόγο έφεσης του ενάγοντος υπήρξε σαφής απάντηση εκ μέρους του πραγματογνώμονα και μάλιστα τεκμηριωμένη. Συγκεκριμένα ο πραγματογνώμων-νευρολόγος……………. αναφέρει σχετικά: «Σε ότι αφορά το ερώτημα που τίθεται αν οι παθήσεις του……………. που διαπιστώθηκαν το 2008 ήτοι εγκεφαλοπάθεια και εκσεσημασμένη ατροφία εγκεφάλου με διαταραχές μνήμης, συγκέντρωσης επικοινωνίας, περιορισμένου τύπου υδροκεφαλία μετά από παρακεντηθέν υποσκληρίδιο αιμάτωμα σε συνδυασμό και με τις λοιπές παθήσεις που αυτός εμφάνιζε (αρτηριακή υπέρταση, συγκεντρωτική υπερτροφία αριστεράς κοιλίας, σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, γενικευμένη μικρο και μακροαγγειοπάθεια και υπονατριαιμία) καθώς και η κατά το έτος 2010 αγγειακή άνοια βαρείας μορφής παρουσιάσθηκαν κατά πρώτη φορά κατά τους χρόνους αυτούς ή εάν προϋπήρχαν, εάν υφίσταντο και κατά τους χρόνους σύνταξης των διαθηκών αναφέρονται τα εξής: Αρχικά θα πρέπει να υπενθυμιστεί και να τονιστεί ότι η άνοια αποτελεί ένα σύμπτωμα η διάγνωση του οποίου γίνε(τα)ι αποκλειστικά με κλινική εξέταση του ασθενή και αφορά έλεγχο συμπτωμάτων που έχουν σχέση με τη μνήμη του και τις νοητικές του λειτουργίες και όχι απεικονιστικά. Δηλαδή μία μαγνητική εγκεφάλου που δεικνύει ύπαρξη ατροφίας ή εγκεφαλοπάθειας ΔΕΝ θέτει τη διάγνωση της άνοιας, αλλά μόνο το αίτιο αυτής σε ασθενή που ήδη έχει διαγνωστεί με κλινική εξέταση να εμφανίζει άνοια. Για να γίνει κατανοητό αναφέρεται ότι σε μαγνητικές εγκεφάλου 700 υγιών ηλικιωμένων ηλικίας 73 ετών στους 329 (ποσοστό 47%) βρέθηκαν ευρήματα ατροφίας και μέτριας – σοβαρής εγκεφαλοπάθειας. Στην ίδια ηλικιακή ομάδα το ποσοστό ατόμων που εμφανίζουν άνοια είναι περίπου 4-5%. Σε άλλη μελέτη το 55% των υγιών ατόμων ηλικίας 60-70 είχε ευρήματα αγγειακής εγκεφαλοπάθειας ενώ στις ηλικίες 80-90 το 95%. Τα αντίστοιχα ποσοστά άνοιας ήταν για τις ηλικίες 60-70 περίπου 3% ενώ για τις ηλικίες 80-90 περίπου 25-30%. Δηλαδή ενώ ΟΛΟΙ οι ασθενείς με άνοια (Alzheimer ή αγγειακή) θα έχουν αντίστοιχα ευρήματα στην μαγνητική εγκεφάλου (ατροφία ή εγκεφαλοπάθεια), μόνο ένα ποσοστό ασθενών με ευρήματα στην μαγνητική εγκεφάλου (ατροφία ή εγκεφαλοπάθεια) θα παρουσιάζουν άνοια κατά την διενέργεια της εξέτασης. Σημειώνεται επίσης ότι μελέτες έχουν δείξει την έλλειψη συσχέτισης του ρόλου των σιωπηλών ισχαιμικών εμφράκτων του εγκεφάλου με την νοητική έκπτωση, ενώ άλλη συμπέρανε ότι η εγκεφαλική ατροφία έχει μικρή επίπτωση στην νοητική έκπτωση. (11, 15-16, 23, 26). Συνεπώς σε ότι αφορά την ύπαρξη των ανωτέρω απεικονιστικών ευρημάτων του 2008 (εγκεφαλοπάθεια και εκσεσημασμένη ατροφία εγκεφάλου, περιορισμένου τύπου υδροκεφαλία) και την περίοδο 2004-5, εκτιμώ ότι όντως υπήρχαν καθώς αποτελούν μία χρόνια διαδικασία, αλλά κατά την συγκεκριμένη περίοδο δεν είχαν επηρεάσει την νοητική ικανότητα του……………., δεδομένου ότι, όπως αναφέρεται ανωτέρω, τα υπάρχοντα αντικειμενικά δεδομένα δεικνύουν επαρκές νοητικό υπόβαθρο για εκτέλεση δικαιοπραξίας.» Παρακάτω, η αιτίαση του ενάγοντος στην έφεσή του ότι ο πραγματογνώμονας παρέλειψε να αναφέρει στο ιστορικό της πραγματογνωμοσύνης του και δεν έλαβε υπόψη του τα αναφερόμενα στο ατομικό αναμνηστικό του διαθέτη κατά τη νοσηλεία του στο νοσοκομείο «ΜΕΤΑΞΑ» ότι «είχε χρόνια αναιμία» και ότι «είχε υποστεί εγκεφαλικό» πριν από πολλά χρόνια δεν επηρεάζουν την αξιοπιστία της πραγματογνωμοσύνης, καθώς αφενός ο ενάγων δεν διευκρινίζει πώς συσχετίζει τη χρόνια αναιμία με την αγγειακή άνοια που διαγνώσθηκε στον διαθέτη από τα τέλη του 2008, αφετέρου σχετικά με το ιστορικό εγκεφαλικού, ο ίδιος ο ιατρός που έλαβε το ιστορικό του ασθενούς στο «ΜΕΤΑΞΑ» δεν είναι σίγουρος αν υπήρξε εγκεφαλικό προ 35ετίας, δεδομένου ότι έχει θέσει δύο ερωτηματικά δίπλα στη λέξη «εγκεφαλικό» («Αναφέρεται εγκεφαλικό;; επεισόδιο προ 35 ετών»). Ακόμη, σχετικά με την αιτίαση που διαλαμβάνεται στον πρώτο λόγο έφεσης ότι ο διορισθείς πραγματογνώμων παρέλειψε να αναφερθεί στην ιατρική γνωμάτευση του καρδιολόγου ….. που εξέτασε τον διαθέτη στο νοσοκομείο “Metropolitan” κατά την εισαγωγή του εκεί στις 27.12.2008 και διαλαμβάνει σε αυτή (τη γνωμάτευση) «…ασθενής 95 ετών με ιστορικό άνοιας», απ’ όπου κατά τον ενάγοντα συνάγεται ότι ο ……… είχε άνοια προτού εισαχθεί στο Νοσοκομείο, που ήταν πλέον στο τελευταίο στάδιό της, πρέπει να σημειωθεί ότι από τα ιατρικά έγγραφα που ο ίδιος ο ενάγων προσκομίζει από το παραπάνω νοσοκομείο δεν μπορεί να συναχθεί ότι οι ιατροί έλαβαν γνώση ότι ο ασθενής έπασχε από άνοια ήδη επί μακρό χρονικό διάστημα. Στην προσκομιζόμενη από 4.1.2009 πρόσκληση και πιστοποίηση επίσκεψης ιατρού ειδικότητας της Αναπληρώτριας Διευθύντριας Νευρολόγου……………. που εξέτασε τον ……………. στο “Metropolitan” δίνεται το πλήρες ιστορικό του ασθενούς που της παρουσίασε το συγγενικό του περιβάλλον: «Το 1995 περίπου αναφέρεται τροχαίο με ΚΕΚ κ’ ακολούθως ΔΕ αδυναμία- διαγνώσθηκαν 3 ενδοεγκεφαλικά αιματώματα που αντιμετωπίστηκαν χειρουργικά. Το 2006 αιφνίδια διαταραχές συμπεριφοράς μικρής διάρκειας μετά από stress – έκτοτε αναφέρονται διατ/χες μνήμης. Από το καλοκαίρι του 2008 αναφέρεται αστάθεια βάδισης, δυσχρησία ΔΕ α. άκρου, επίταση των διατ/χων μνήμης κ’ διατ/χες συμπεριφοράς, ψευδαισθήσεις οπτικές κ’ ακουστικές. Πρόσφατη αγωγή: syr. Exelon 2mgx 2, HoZyprexa 5 mg έως 0-0-1…». Δηλαδή σε ανύποπτο χρόνο, πριν το θάνατο του……………. μετά τον οποίο βέβαια δημοσιεύθηκαν οι επίμαχες διαθήκες, έγινε γνωστό το περιεχόμενό τους και τέθηκε ζήτημα απόδειξης για το πότε ακριβώς εμφανίσθηκε διανοητική ή ψυχική διαταραχή στον διαθέτη, συγγενείς αυτού έδωσαν στη σύμβουλο ιατρό νευρολόγο, πληροφορίες για την πορεία της υγείας του διαθέτη και δη σε σχέση με τα νευρολογικά του προβλήματα και τους χρόνους κατά τους οποίους παρουσιάσθηκαν. Εκεί, λοιπόν, φαίνεται ραγδαία επιδείνωση της υγείας του το καλοκαίρι του 2008, ενώ και η φαρμακευτική αγωγή που του χορηγήθηκε για την άνοια αναφέρεται ως «πρόσφατη».
Περαιτέρω, σχετικά με τη διανοητική ικανότητα και την ψυχική κατάσταση της υγείας του διαθέτη την επίμαχη περίοδο σύνταξης των δύο διαθηκών σημαντικές είναι οι μαρτυρίες των ανθρώπων που τον γνώριζαν και ήρθαν σε επαφή μαζί του τότε, οπότε και μπορούσαν να αναγνωρίσουν σημάδια νοητικής έκπτωσης ή ψυχικής διαταραχής. Σχετικά με το ζήτημα αυτό, ιδιαίτερο βάρος έχει η μαρτυρία του ενόρκως βεβαιώσαντος ……………., ο οποίος είναι συνταξιούχος αρτοποιός πρώην Γενικός Γραμματέας των αρτοποιών Πειραιώς «… ….» και νυν Πρόεδρος του …… Συνδέσμου Πειραιώς και γνώριζε τον διαθέτη φιλικά και επαγγελματικά. Αναφέρει λοιπόν στην υπ’ αριθμ. …../2015 ένορκη βεβαίωσή του: «Θέλω να καταθέσω με απόλυτη βεβαιότητα ότι ο ……………. ήταν ένας ιδιαίτερα ευφυής και δραστήριος άνθρωπος μέχρι τα βαθειά του γεράματα. Όσοι ασχολούνταν με φούρνους στον Πειραιά και τις γύρω περιοχές χρησιμοποιούσαν σαν δικηγόρο τους τον…………….. Λόγω των ιδιοτήτων μου είχα φιλική και στενή σχέση με τον ……………. από πολλά χρόνια. Γνώριζα την οικογένειά του και θυμάμαι την σύζυγό του ……………. που εργαζόταν στον φούρνο σκληρά. Τον συναντούσα μέχρι και το έτος 2008 λίγο πριν μπει στο νοσοκομείο Metropolitan. Πάντοτε ήταν σε πλήρη διαύγεια πνεύματος και πολύ δραστήριος. Χαρακτηριστικά θυμάμαι ότι μια μέρα, δεν μπορώ να προσδιορίσω ακριβώς πότε, αλλά σίγουρα ήταν μεταξύ του έτους 2005 και 2006, τον συνάντησα και μου είπε ότι πήγαινε στην Σχολή Ευελπίδων (στα δικαστήρια) για να κοιτάξει για κάποια υπόθεσή του. Όταν τον ρώτησα πώς θα μεταβεί εκεί μου είπε ότι θα έπαιρνε τον Ηλεκτρικό, θα κατέβαινε στην Βικτωρία και από κει με ένα ταξί στα δικαστήρια. Κατά την εκτίμησή μου, μέχρι και την εισαγωγή το έτος 2008 στο νοσοκομείο, ήταν σε πλήρη διαύγεια πνεύματος. Παρά το γεγονός ότι είχε βγει σε σύνταξη και ήταν προχωρημένης ηλικίας δεν έπαυσε να δίνει συμβουλές σε όλους μας σχετικά με τα αρτοποιεία. Επίσης θέλω να καταθέσω ότι την 14/10/2004 συνήφθη μίσθωση μεταξύ εμού (σαν εκμισθωτή) και του …. (μισθωτή) για ένα μίσθιο-φούρνο επί της οδού ……… στο …… Το μισθωτήριο συνέταξε ο αείμνηστος . …………….. με απαίτηση μάλιστα του μισθωτή. Ήταν αυστηρός και δίκαιος στην κρίση του. Πιστεύω ότι κατά τα έτη 2004-2008 ήταν σε πλήρη διαύγεια και είχε πλήρη συνείδηση των πραττομένων». Ο εν λόγω ενόρκως βεβαιώσας δεν φαίνεται να έχει κάποιο συμφέρον να ευνοήσει με τη μαρτυρία του τους εναγόμενους σε σχέση με τον ενάγοντα και ως εκ τούτου κρίνεται ως προς τα όσα αναφέρει πειστικός. Καταθέτει ότι συνάντησε μεταξύ των ετών 2005 και 2006 τον διαθέτη τυχαία, χωρίς να κάνει λόγο ότι τον συνόδευε η σύζυγός του ή κάποιο τρίτο πρόσωπο, κάτι που λογικά θα συνέβαινε αν ο διαθέτης είχε αρχίσει να χάνει τα λογικά του ή να έχει προβλήματα μνήμης και να μην μπορεί να βρει τον δρόμο του και ανέφερε στον συνομιλητή του τόσο τη διαδρομή που θα ακολουθούσε για να μεταβεί στα δικαστήρια της Αθήνας, όσο και τον λόγο για τον οποίο πήγαινε εκεί. Κυρίως όμως καταθέτει ότι ο διαθέτης συνέταξε μισθωτήριο για τις ανάγκες μίσθωσης φούρνου στις 14.10.2004, στην οποία (μίσθωση) συμβαλλόμενοι ήταν ο μάρτυρας ως εκμισθωτής και ο ……… ως μισθωτής, χωρίς να αναφέρει κάποιο πρόβλημα ως προς τη σύνταξη και το περιεχόμενο του μισθωτηρίου. Παρακάτω, ως προς τις καταθέσεις των μαρτύρων και των ενόρκως βεβαιωσάντων που τυγχάνουν συγγενείς των διαδίκων σχετικά με την ψυχική και διανοητική κατάσταση του ……………. ……………., σημειώνεται ότι είναι διαμετρικά αντίθετες, ανάλογα με τον βαθμό συγγένειας ή τη συζυγική σχέση που έχει ο καθένας από αυτούς με τον κάθε διάδικο. Έτσι, η σύζυγος του ενάγοντος . ……………. στην υπ’ αριθμ. ……../2015 ένορκη βεβαίωσή της υποστηρίζει ότι παρατήρησε ότι κατά το έτος 1997-1998 που ο διαθέτης ήταν 83-84 ετών είχε αρχίσει να εμφανίζει δυσκολία στην επικοινωνία και ότι ο υιός του και εναγόμενος ……………. αποδίδοντας την κατάσταση αυτή στο υποσκληρίδιο αιμάτωμα για το οποίο είχε εγχειριστεί το 1995, προσπαθούσε να τον πείσει να παραιτηθεί από τη δικηγορία, καθόσον, όπως έλεγε η δεύτερη σύζυγός του……………., πολλές φορές έχανε τον δρόμο της επιστροφής στο σπίτι του. Μάλιστα αναφέρει περιστατικά από τα έτη 2003 και 2006, βάσει των οποίων ο διαθέτης φαίνεται να έχει χάσει από τότε τελείως την επαφή με το περιβάλλον του. Χαρακτηριστικά αναφέρει: «Γνωρίζω από την θυγατέρα μου ……………. ότι, όταν τον Ιούνιο του έτους 2003 επισκέφθηκε τον παππού της ……………. στο γραφείο του -έχουσα από το χέρι τον 3ετή υιό της ….- δισέγγονό του, μόλις του είπε «Καλημέρα παππού» και πήγε να τον ασπαστεί, ο παππούς της είπε «Ποια είσαι εσύ»!!! – Όταν δε του απάντησε «η ……………. είμαι παππού, δεν με γνωρίζεις;» Της απάντησε: «Εγώ δεν ξέρω καμιά …………….» ζητώντας την ταυτότητά της, που από την αλλοπρόσαλλη και συνάμα επιθετική αυτή συμπεριφορά του ανάγκασε την εγγονή του να εγκαταλείψει το γραφείο του, καταστεναχωρημένη από την νοητική αυτή κατάσταση του παππού της.- Κατά την κηδεία του αδελφού του … το έτος 2006 -που ήμαστε παρόντες οικογενειακά- ρωτούσε επίμονα, «γιατί είναι στην εκκλησία» και «τι θέλει εκεί τόσος κόσμος κοντά του»!!.- Ενώ προηγούμενα, τον Μάιο του έτους 2006 που είχαμε εκδράμει στα Γιάννενα, οικογενειακά, με τρία αυτοκίνητα -με προορισμό μετάβασης μας και στα «…..»- ο πεθερός μου φωνασκούσε βρίζοντας ακατάληπτα στο δωμάτιο που διέμενε -όπως μας είπε η σύζυγό(ς) του- αλλά το ίδιο έκανε και μπροστά μας στη ρεσεψιόν του Ξενοδοχείου «……», όπου διανυκτέρευαν, ψελλίζοντας «πού βρίσκομαι», «γιατί ήρθαμε εδώ», «τι είναι εδώ», με έντονη μάλιστα επιθετική διάθεση, από την οποία αλλόκοτη συμπεριφορά του αναγκαστήκαμε να επιστρέψουμε εσπευσμένα στα σπίτια μας.» Από τους άλλους ενόρκως βεβαιώσαντες για λογαριασμό του ενάγοντος, ο συνταξιούχος δικηγόρος ……………. και ο συνταξιούχος μηχανικός……………. δεν εισφέρουν ως μάρτυρες κάτι ουσιώδες για την ψυχική και διανοητική κατάσταση του διαθέτη κατά τους επίδικους χρόνους, αλλά κυρίως εισφέρουν τις γνώσεις τους σχετικά με τη μείωση του συντελεστή δόμησης στην πολυκατοικία της Δάφνης, ως προς την οποία ο διαθέτης με την πρώτη διαθήκη του είχε κατηγορήσει τον ενάγοντα ότι «του δε αδελφού του ……………., ενώ είχαν τα ίδια δικαιώματα επί του δικαιώματος υψούν… ούτος ανήγειρε διαμερίσματα κατακτήσας και το δικαίωμα υψούν του αδελφού του…». Οι δύο ενόρκως βεβαιώσαντες επικαλούνται το υπ’ αριθμ. πρωτ. …./20.10.2014 έγγραφο της Δ/νσης Πολεοδομίας Αθηνών και υποστηρίζουν ότι το 1971 που ο ενάγων έκτισε δύο ορόφους πάνω από το ισόγειο επιτρεπόταν η ανέγερση πέντε ορόφων, πλην όμως μετά το 1978 επήλθε μείωση του συντελεστή δόμησης στον Δήμο Δάφνης, οπότε περιορίσθηκε το αντίστοιχο δικαίωμα του αδελφού του ενάγοντος, ……… Όσα άλλα καταθέτουν αναφορικά με τις σχέσεις διαθέτη-ενάγοντος προέρχονται απ’ όσα ο ίδιος ο ενάγων και η σύζυγός του τους έχουν μεταφέρει. Ομοίως η μάρτυρας της κυρίως παρεμβαίνουσας . ……………., που εξετάσθηκε για τη συνεκδικασθείσα κύρια παρέμβαση στον πρώτο βαθμό, …. ., συμφοιτήτρια αυτής προβαίνει σε εικασίες για τη διανοητική κατάσταση του διαθέτη, βάσει των λαθών και των παραλείψεων που έχουν παρεισφρήσει στις διαθήκες του, χωρίς να έχει προσωπική αντίληψη για την ως άνω διανοητική κατάσταση του ……………. Τη θέση του ενάγοντος ότι μετά το έτος 1996 που ο……………. υποβλήθηκε σε εγχείρηση, «δεν ήταν καλά» υποστήριξε στο ακροατήριο του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου η κουμπάρα του, συμβολαιογράφος…………….. Η μάρτυρας αυτή επικαλείται ως πηγή γνώσης της τη δεύτερη σύζυγο του διαθέτη,……………., η οποία της είχε πει ότι μετά το ατύχημα είχαν πρόβλημα, ότι εκείνος ερχόταν στο γραφείο, αλλά δεν θυμόταν, ενώ σε ερώτηση της εισηγήτριας δικαστή εάν η σύζυγος συνόδευε τον διαθέτη παντού όπου πήγαινε, η μάρτυρας απάντησε καταφατικά. Εντούτοις και η μάρτυρας αυτή παραδέχεται ότι συναντούσε τον διαθέτη κυρίως σε γιορτές (Πρωτοχρονιές, 21η Μαΐου) στο σπίτι του γιου του και κουμπάρου της,……………., οπότε δεν δικαιολογείται η παραπάνω βεβαιότητά της ότι η σύζυγος του διαθέτη τον συνόδευε παντού για να τον προσέχει, ενώ ως πηγή πληροφοριών της επικαλείται συχνά την……………., σύζυγο του ενάγοντος, με την οποία φαίνεται να διατηρούν ιδιαίτερα στενές σχέσεις.
Οι μάρτυρες και οι ενόρκως βεβαιώσαντες για τους εναγόμενους καθώς και ο εναγόμενος-εκκαλών ……………. που εξετάσθηκε ανωμοτί ως διάδικος στο ακροατήριο του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου δίνουν μια εντελώς διαφορετική εικόνα του διαθέτη ……………. ……………. σε σχέση με τα όσα καταθέτουν γι’ αυτόν οι αμέσως παραπάνω μάρτυρες και ενόρκως βεβαιώσαντες για τον ενάγοντα, παρουσιάζουν δε τον διαθέτη να έχει διαύγεια πνεύματος μέχρι το επεισόδιο που τον οδήγησε στο νοσοκομείο “Metropolitan”, στις 27.12.2008. Το γεγονός βέβαια, ότι ο μάρτυρας στο ακροατήριο το πρωτοβάθμιου δικαστηρίου …….. τυγχάνει σύζυγος της εναγόμενης . ……………. και ο ενόρκως βεβαιώσας……………., υιός της εναγόμενης……………. μπορεί να δικαιολογήσει δυσπιστία ως προς την αξιοπιστία τους, δεδομένου ότι έχουν συμφέρον να καταθέσουν υπέρ της συζύγου και μητέρας αυτών αντίστοιχα προς απόρριψη της αγωγής του .. …………….. Εντούτοις, οι μαρτυρίες των ενόρκως βεβαιωσάντων …… και …. είναι αυτές που κρίνονται περισσότερο αξιόπιστες από το Δικαστήριο κατά τα προαναφερόμενα, καθώς οι ανωτέρω βεβαιώνουν ως αυτόπτες και αυτήκοοι μάρτυρες, ο πρώτος για την καλή κατάσταση της υγείας του διαθέτη ……………. κατά το κρίσιμο χρονικό διάστημα, αναφέρει δε μάλιστα ότι συνάντησε τον τελευταίο τυχαία, μεταξύ των ετών 2005 και 2006 όταν αυτός μόνος του άλλαζε συγκοινωνίες για να μεταβεί στα δικαστήρια της Ευελπίδων, ο δε δεύτερος αναφέρει για την αποκατάσταση της υγείας του διαθέτη μετά την επέμβαση στην οποία υποβλήθηκε το έτος 1996, καθώς και για τυχαία συνάντηση που είχε με αυτόν το έτος 2000, χωρίς κανένας από αυτούς να κάνει λόγο ότι τον συνόδευε και τον πρόσεχε η σύζυγός του . ……………., όπως υποστήριξε η κουμπάρα του ενάγοντος, …… Εξάλλου, εάν πράγματι ο διαθέτης είχε χάσει την επαφή με το περιβάλλον του και δεν αναγνώριζε πρόσωπα και πράγματα, ήδη από το έτος 2003, όπως κατέθεσε η σύζυγος του ενάγοντος, ασφαλώς θα υπήρχαν αποδεικτικά εισαγωγής του σε κάποια κλινική ή συνταγές για τη λήψη σχετικής φαρμακευτικής αγωγής ή θα είχαν κινηθεί διαδικασίες για να τεθεί σε στερητική ή επικουρική δικαστική συμπαράσταση από τότε, από τα τέκνα και τη σύζυγό του και όχι το έτος 2010, όπως τελικά έγινε, ούτε φυσικά θα του επιτρεπόταν να έχει συναλλαγές με τράπεζες και τρίτους.
Εξάλλου, το αναφερόμενο γεγονός στην από 25-10-2016 έκθεση του τεχνικού συμβούλου του ενάγοντος, νευροχειρουργού……………. ότι ο διαθέτης σε διάστημα τεσσάρων ετών (2001-2005) συνέταξε και ανακάλεσε δέκα «χειρόγραφες» διαθήκες, μερικές μάλιστα σε μεσοδιαστήματα ενός- δύο- πέντε μηνών και ότι την περίοδο 2003-2006 προέβαινε σε ταυτόχρονες αναλήψεις και καταθέσεις του ίδιου ποσού χρημάτων ακόμη και αυθημερόν δεν σημαίνει αναγκαίως, όπως δέχεται ο τεχνικός σύμβουλος, ότι οφείλεται σε ευμεταβλητότητα και συναισθηματική αστάθεια του ……………. . που κατά τη γηροψυχιατρική αποτελεί ένδειξη «ύποπτων συνθηκών» για την έλλειψη δικαιοπρακτικής ικανότητας του διαθέτη, αλλά πρέπει να αναζητηθεί στις ιδιαιτερότητες του χαρακτήρα του διαθέτη και πιθανώς στην τάση του για «τελειοθηρία», όπως δέχεται ο διορισθείς πραγματογνώμων. Η κουμπάρα του ενάγοντος και μάρτυράς του στο ακροατήριο του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου, ……., κατά την εξέτασή της υποστήριξε ότι ο διαθέτης ήταν «παραδόπιστος». Κατά την κρίση του Δικαστηρίου αυτού, καίτοι ο χαρακτηρισμός αυτός κρίνεται βαρύς και υπερβολικός, δικαιολογεί ωστόσο το ότι ο διαθέτης ήταν πολύ προσεκτικός με τη διαχείριση της περιουσίας του, γεγονός που εξηγεί την τάση του να συντάσσει και να ανακαλεί διαθήκες και να είναι αναποφάσιστος στη διαχείριση των χρημάτων του. Σε καμία, όμως, περίπτωση δεν προέκυψε ότι ο διαθέτης ζημίωσε άθελά του την περιουσία του από τη συχνή ανάληψη και κατάθεση των χρημάτων του σε τράπεζες ή ότι έχασε χρήματα. Έτσι, ενδεικτικές είναι οι τραπεζικές κινήσεις στις οποίες προέβη ο διαθέτης στο διάστημα 2006-2008 έναντι της τράπεζας Eurobank. Ειδικότερα, α)στις 3.7.2006, αυτός αγόρασε ομόλογα αντί 25.000 ευρώ που έληγαν την 2.6.2008, β)την 11.12.2006 άνοιξε ο ίδιος, με την υπογραφή του, προθεσμιακό λογαριασμό αξίας 18.882,78 ευρώ, γ)στις 11.6.2007 έληξε ο προθεσμιακός λογαριασμός, προστέθηκαν οι τόκοι 250,87 ευρώ και ανανέωσε τον προθεσμιακό λογαριασμό για έξι μήνες, δ)στις 11.12.2007 έληξε εκ νέου ο λογαριασμός και προστέθηκαν τόκοι 306,38 ευρώ, ε)στις 4.6.2008 κατέθεσε τα ομόλογα που έληξαν στις 2.5.2008 αξίας 25.000 ευρώ και στ)στις 4.7.2008 ενοποίησε τα δύο ποσά (προθεσμιακή κατάθεση και ομόλογα) και τα κατέθεσε σε νέο λογαριασμό. Ακόμη, ο παραπάνω διαθέτης υπέγραψε ως συμβαλλόμενος εκμισθωτής το από 18.10.2006 μισθωτήριο καταστήματος επί της οδού ……………. και ……………. αρ…, ενεργώντας για τον εαυτό του ατομικώς «ως έχων την πλειοψηφία της μερίδος του μισθίου». Τέλος, την 31.10.2008, ο . ……………. παρέστη αυτοπροσώπως και υπέγραψε την υπ’ αριθμ. …./31-10-2008 δήλωση αποδοχής κληρονομίας ενώπιον της συμβολαιογράφου Αθηνών ……… που αφορούσε στην κληρονομιαία περιουσία του αποβιώσαντος αδελφού του,…………….. Κατά την υπογραφή του ίδιου συμβολαίου παρέστησαν και οι συγκληρονόμοι του 1)………, που ενεργούσε ατομικά και ως πληρεξουσία για λογαριασμό του……………. και 2)….. .. Κανείς δεν αμφισβήτησε την εγκυρότητα της δήλωσης βουλήσεως του ……………. ……………. στην παραπάνω αποδοχή κληρονομίας.
Περαιτέρω, ως προς τους ισχυρισμούς του ενάγοντος ότι η ανικανότητα του διαθέτη να συντάξει διαθήκες κατά τους επίδικους χρόνους προκύπτει με απόλυτη σαφήνεια από το περιεχόμενο των διαθηκών, λεκτέα τα εξής: Σε ό,τι αφορά τη φράση που περιέχεται στην από 7.7.2004 διαθήκη «…ως διαπιστώσαμε προ διετίας ο υιός μου ……………. κατακτήσας το δικαίωμα υψούν του αδελφού του…», αυτή αναφέρεται στο πραγματικό γεγονός της μείωσης του συντελεστή δόμησης στο ακίνητο της ….., όπου διατηρούσαν δικαιώματα δόμησης οι δύο αδελφοί ………και ……………, όπως η μείωση αυτή έλαβε χώρα εκ του νόμου το έτος 1978, χωρίς υπαιτιότητα του ενάγοντος, ο οποίος είχε προλάβει να κτίσει τους δικούς του ορόφους και να έχει καλύψει έτσι, χωρίς να φταίει, το μεγαλύτερο μέρος της επιφάνειας δόμησης όταν άλλαξε ο συντελεστής δόμησης το έτος 1978, απομένοντος εκ των υστέρων ενός ελάχιστου υπολοίπου επιφάνειας περίπου 30 τετρ. μέτρων για να μπορέσει να κτίσει ο αδελφός του. Η μομφή που αποδίδει στον ενάγοντα ο διαθέτης είναι μεν άδικη, πλην όμως δεν δείχνει αδυναμία αντίληψης της πραγματικότητας ή ακρισίας, αλλά ενδεχομένως προκατάληψη σε βάρος του παραπάνω υιού του-ενάγοντος, αφού αποτελεί συνέχεια όσων άλλων αυτός του προσάπτει στην ίδια διαθήκη για να καταδείξει δυσαρέσκειά του για τον χαρακτήρα του και προς ενίσχυση της απόφασης του να μην αφήσει στον ενάγοντα ίσης αξίας μερίδιο από την κληρονομιαία περιουσία με τα αδέλφια του, αλλά να τον περιορίσει στη νόμιμη μοίρα. Επίσης, τα όσα παράπονα διατυπώνονται στην από 7.7.2004 ιδιόγραφη διαθήκη του . ……………. από τον ίδιο ότι η νύφη του και ο υιός του ……. δεν δέχθηκαν να μείνει μαζί τους μετά τον θάνατο της πρώτης συζύγου του το έτος 1980, αποτελούν αντικείμενο μεταξύ τους εμπιστευτικών συζητήσεων, το ακριβές περιεχόμενο των οποίων δεν μπορεί να διακριβωθεί ύστερα από τόσα χρόνια, εφόσον δεν κατέστησαν αντικείμενο ευρύτερων συζητήσεων στο οικογενειακό περιβάλλον του διαθέτη.
Επίσης, δεν αποδεικνύεται το υποστηριζόμενο από τον ενάγοντα ως ενδεικτικό της κακής διανοητικής κατάστασης του πατέρα του ότι ο τελευταίος κατά τη σύνταξη της διαθήκης του έτους 2004 άφηνε στη σύζυγό του ένα οικόπεδο επιφάνειας 445 τ.μ. που βρίσκεται στα ….. και ήταν δικό της από κληρονομία του πατέρα της. Αυτό το οποίο προκύπτει από την ανάγνωση των δύο επίδικων διαθηκών είναι ότι ο . …………….. αφήνει μεταξύ άλλων ως κληρονομία στη δεύτερη σύζυγό του ένα οικόπεδο κυριότητάς του στη θέση «…………….» του Δήμου ……………., το οποίο περιγράφει διαφορετικά στις δύο διαθήκες μόνο ως προς την έκτασή του. Και συγκεκριμένα, στην από 7.7.2004 διαθήκη αναφέρει ότι η επιφάνειά του είναι 440 τ.μ. ή όση επιπλέον έκταση είναι, ενώ στην από 21, 22.7.2005 διαθήκη του αναφέρει ότι είναι 264 τ.μ. ή όση έκταση είναι. Ο ενάγων δεν αμφισβητεί κατά την περιγραφή του οικοπέδου στη δεύτερη διαθήκη ότι ο πατέρας του είχε στην κυριότητά του ένα τέτοιο οικόπεδο στη θέση «…………….» του Δήμου ……………., η δε ανακρίβεια στην πρώτη διαθήκη ως προς την επιφάνειά του, για την οποία άλλωστε ο ίδιος ο διαθέτης, όπως φαίνεται, δεν ήταν σίγουρος δεν μπορεί να οδηγήσει σε συμπέρασμα ότι εκείνος εννοούσε κάποιο άλλο ακίνητο που ήδη ανήκε κατά κυριότητα στην τότε σύζυγό του από κληρονομία του πατέρα της και ότι από διανοητική σύγχυση της το άφησε και αυτός με τη διαθήκη του ως μέρος της δικής του κληρονομιαίας περιουσίας. Ακόμη, το λάθος στην από 21.7.2005 διαθήκη του . ……………., ο οποίος καταλείπει στη θυγατέρα του ……, κατά πλήρη κυριότητα, το διαμέρισμα Β-1 επιφάνειας 100 τετρ. μέτρων του δεύτερου ορόφου επί της πολυκατοικίας στην οδό ……………., στα ….. και το ίδιο διαμέρισμα καταλείπει κατ’ επικαρπία στη μετέπειτα αποβιώσασα σύζυγό του και κατά ψιλή κυριότητα στην εγγονή του ……………., κατά την κρίση αυτού του Δικαστηρίου, πρέπει να αποδοθεί σε παραδρομή και όχι σε νοσηρή ψυχοπαθολογική και νοητική κατάσταση, όπως ισχυρίζεται ο ενάγων, δεδομένου ότι συγχρόνως αφήνει αδιάθετο το διαμέρισμα πρώτου ορόφου στην ίδια πολυκατοικία επιφάνειας 83 τετρ. μέτρων. Ιδίως για την εν λόγω διαθήκη της 21.7.2005 πρέπει να επισημανθεί ότι έχει γραφεί σε δύο χρόνους, αφού η σύνταξή της ξεκινά στις 21.7.2005 και ολοκληρώνεται στις 22.7.2005, γεγονός που σημαίνει ότι δεν υπήρχε συνεχόμενη ροή σκέψης του συντάκτη της, αλλά ένα μέρος αυτής γράφηκε κατόπιν διακοπής, την επόμενη ημέρα, κάτι που δικαιολογεί την παρείσφρυση ανακολουθιών και λαθών. Επιπλέον, το νομικό λάθος του διαθέτη συνταξιούχου δικηγόρου να αφήσει το εν δεύτερον «εξ αδιαιρέτου» των καταθέσεών του στις τράπεζες στη δεύτερη σύζυγό του δεν μπορεί να οδηγήσει το Δικαστήριο αυτό σε κρίση περί περιορισμένης ικανότητας του διαθέτη να συντάξει την από 21.7.2005 διαθήκη του, καθώς και πάλι είναι σαφές ότι αυτός αφήνει το εν δεύτερον των καταθέσεών του στη σύζυγό του, έστω και αν αυτές αποτελούν διαιρετή παροχή. Κατά τα λοιπά, οι επίδικες διαθήκες δείχνουν συγκροτημένη σκέψη του διαθέτη, ενώ και ο τρόπος γραφής τους είναι σταθερός, με σωστή σύνταξη και ορθογραφία, στοιχεία που συνηγορούν υπέρ του ότι ο …………… κατά τους χρόνους σύνταξης των διαθηκών αυτών δεν παρουσίαζε κάποιο πρόβλημα στη διανοητική και ψυχική του κατάσταση που να τον καθιστά ανίκανο ή περιορισμένα ικανό προς σύνταξη διαθήκης. Εξάλλου, ο ισχυρισμός του ενάγοντος στον πρώτο λόγο έφεσής του ότι όταν επιχειρήθηκε συμβιβασμός με τους αντιδίκους του, στο από 25.6.2015 ιδιωτικό συμφωνητικό «συμβιβασμού» με τους εφεσίβλητους που απέστειλε με e-mail το δικηγορικό γραφείο……….., στην κόρη του δικηγόρο……………. περιέχεται μη ληφθείσα υπόψιν πρωτοδίκως ομολογία των εφεσίβλητων για την ύπαρξη νοητικής και ψυχικής διαταραχής του διαθέτη ……………. . με την εκεί αναφορά τους ότι οι κατηγορίες σε βάρος του υιού του, …….., στις επίμαχες διαθήκες ανεγράφησαν «…πιθανώς συνεπεία εκνευρισμού του διαθέτη» απορριπτέος τυγχάνει ως αβάσιμος στην ουσία του, καθώς η τυχόν παραδοχή των εναγόμενων για εκνευρισμό του διαθέτη κατά τη σύνταξη των διαθηκών δεν σημαίνει ότι αυτοί αποδέχονται τη θέση του ενάγοντος ότι ο πατέρας τους ήταν ανίκανος να συντάξει ιδιόγραφη διαθήκη. Ούτε άλλωστε συνιστά ομολογία της εναγόμενης-εφεσίβλητης-εκκαλούσας……………., το γένος ……………., σχετικά με την ύπαρξη ψυχικής ή διανοητικής διαταραχής του……………. κατά τη σύνταξη της από 21, 22/7/2005 ιδιόγραφης διαθήκης του, το διαλαμβανόμενο στην από 3.12.2013 δική της αγωγή περί ερμηνείας των επίδικων διαθηκών ότι «…Δεν μπορεί ο διαθέτης να αφήνει το Β-2 διαμέρισμα σε μένα κατά αποκλειστική κυριότητα και το ίδιο διαμέρισμα να αφήνει, κατ’ επικαρπία, στην σύζυγό του…», αφού η ανωτέρω δεν διαλαμβάνει τέτοια κρίση για την ψυχική και διανοητική υγεία του πατέρα της, το δε λάθος στη διαθήκη δεν σημαίνει αναγκαία ότι αυτός που ζητεί εξαιτίας του λάθους, δικαστικώς την ερμηνεία της αποδέχεται ψυχική ή διανοητική διαταραχή του διαθέτη, όπως αβάσιμα υποστηρίζει ο εκκαλών -ενάγων. Ομοίως δεν μπορεί να θεωρηθεί εξώδικη ομολογία της εναγόμενης-εφεσίβλητης-εκκαλούσας……………. το αναφερόμενο από την ενόρκως βεβαιώσασα σύζυγο του ενάγοντος …., σύζυγο……………. στην υπ’ αριθμ. …/2015 ένορκη βεβαίωσή της ότι «…Σε οικογενειακή συνάντηση που είχαμε με τις παραπάνω αδελφές του συζύγου μου-ένα μόλις μήνα/Οκτώβριος 2012/πριν από τον θάνατο του πεθερού μου-στο «……» στη ……………. για να τις κεράσει-λόγω άφιξης από την Άρτα της αδελφής του…. .. (…………….)- η κουνιάδα μου …. κατάλογισε στον εαυτό της που «ως γιατρός η ίδια, δεν φρόντισε να πάρει από νευρολόγο-ψυχίατρο βεβαίωση που θα μπορούσε έτσι να αποδείξει και ιατρικά την ανικανότητα του πατέρα να συντάξει διαθήκη», αλλά συνιστά μαρτυρία του συζύγου του ενάγοντος, η οποία εκτιμάται ανάλογα με τον βαθμό αξιοπιστίας της, λαμβανομένης υπόψη της συζυγικής σχέσης της με τον ενάγοντα, κατά τα ανωτέρω εκτεθέντα.
Εν κατακλείδι, από την εκτίμηση όλων ανεξαιρέτως των παραπάνω αποδεικτικών μέσων δεν αποδεικνύεται ότι ο διαθέτης κατά τους χρόνους σύνταξης των επίδικων διαθηκών ήταν ανίκανος για τη σύνταξή τους εξαιτίας έλλειψης συνείδησης των πράξεών του ή εξαιτίας ψυχικής ή διανοητικής διαταραχής που περιόριζε αποφασιστικά τη λειτουργία της βούλησής του. Αυτό το οποίο προκύπτει μετά βεβαιότητας βάσει της ιατρικής γνωμάτευσης της ……………. σύμφωνα με το ιστορικό που αυτή έλαβε από τους οικείους του διαθέτη (όχι όμως από τον ενάγοντα . …………….) κατά τη νοσηλεία του ……………. . στο νοσοκομείο “Metropolitan” τον Δεκέμβριο του 2008 είναι ότι ο τελευταίος είχε παρουσιάσει κάποιας μορφής διαταραχή μνήμης και αντιδραστική συμπεριφορά σε στρεσογόνες καταστάσεις κατά το έτος 2006, ήτοι μετά τη σύνταξη των επίδικων διαθηκών, χωρίς όμως και πάλι να προκύπτει ότι είχε καταστεί ανίκανος για σύνταξη διαθήκης. Ενόψει των ανωτέρω κρίνεται πειστικό το συμπέρασμα του πραγματογνώμονα νευρολόγου . ……………. στην πραγματογνωμοσύνη του, που κατατέθηκε στη γραμματεία του πρωτοβάθμιου Δικαστηρίου με την υπ’ αριθμ. ……/5.9.2016 έκθεση κατάθεσης και σύμφωνα με την οποία «σύμφωνα με τα στοιχεία, που προκύπτουν από τα έγγραφα της δικογραφίας (ιατρικές γνωματεύσεις, ένορκες βεβαιώσεις, αγωγή, προτάσεις κ.λ.π.), πουθενά δεν προκύπτει αποδεδειγμένα ότι ο……………. την περίοδο 2004-5 έπασχε από διαταραχές μνήμης και συμπεριφοράς σε τέτοιο βαθμό που θα τον καθιστούσαν ανίκανο για δικαιοπραξία. Αντιθέτως, η μόνη χρονική περίοδος που ΟΛΕΣ οι αναφορές συμφωνούν (ιατρική γνωμάτευσης κας ……………., ένορκες βεβαιώσεις, αγωγή, προτάσεις), για την ΕΝΑΡΞΗ εμφάνισης νοητικών διαταραχών είναι το 2006, οι οποίες επουδενί δεν υποδηλώνουν αυτονοήτως την ύπαρξη ανοϊκής συνδρομής. Με βάση τη μελέτη του τρόπου γραφής της διαθήκης κατά την εκτίμησή μου προκύπτει ότι ο συγγραφέας τους κατά το χρόνο της συγγραφής τους διέθετε ένα τέτοιο επίπεδο των γνωσιακών-νοητικών λειτουργιών, που σαφέστατα υποδηλώνει ότι ΔΕΝ υφίσταται εκείνη τη χρονική περίοδο ανοϊκή συνδρομή ή άλλη νοητική έκπτωση, που να επηρεάζει τη λειτουργικότητά του και την γενικότερη ικανότητά του για ελεύθερη βούληση και συνεπώς τον καθιστά ικανό για δικαιοπραξία. Θα πρέπει να τονιστεί ότι ακόμη και να υπήρχε υπαγόρευση του γραπτού κειμένου από άλλο άτομο, εφόσον υπήρχε ανοϊκή συνδρομή ο……………. θα εμφάνιζε τις ίδιες σημαντικές διαταραχές στην γραφή του, κάτι που δεν ισχύει στην παρούσα κατάσταση. Σε ό,τι αφορά την ύπαρξη των ανωτέρω απεικονιστικών ευρημάτων του 2008 (εγκεφαλοπάθεια και εκσεσημασμένη ατροφία εγκεφάλου, περιορισμένου τύπου υδροκεφαλία) και την περίοδο 2004-5, εκτιμώ ότι όντως υπήρχαν καθώς αποτελούν μία χρόνια διαδικασία, αλλά, κατά την συγκεκριμένη περίοδο, δεν είχαν επηρεάσει την νοητική ικανότητα του……………., δεδομένου ότι, όπως αναφέρεται παραπάνω, τα υπάρχοντα αντικειμενικά δεδομένα δεικνύουν επαρκώς νοητικό υπόβαθρο για εκτέλεση δικαιοπραξίας». Εξάλλου, δεν συνάγεται κάποια ομολογία της εναγόμενης ……………. για τη διανοητική και ψυχική κατάσταση του πατέρα της από το γεγονός ότι άσκησε την από 3.12.2013 αγωγή της για την ερμηνεία των επίδικων διαθηκών και μάλιστα από το αναφερόμενο στο σχετικό δικόγραφο «…Δεν μπορεί ο διαθέτης να αφήνει το Β-2 διαμέρισμα σε μένα κατά αποκλειστική κυριότητα και το ίδιο διαμέρισμα να αφήνει, κατ’ επικαρπία, στην σύζυγό του…», όπως τούτο υποστηρίζει στον πρώτο λόγο της έφεσής του ο ενάγων. Κατά την κρίση του Δικαστηρίου, ο λόγος του περιορισμού του ενάγοντος στη νόμιμη μοίρα πρέπει να αναζητηθεί στο στοιχείο που εισέφερε με την κατάθεσή της στο ακροατήριο η μάρτυρας αυτού συμβολαιογράφος …….., η οποία γνώριζε και τον διαθέτη, ήτοι στην ύπαρξη «αντιζηλίας» εκ μέρους του τελευταίου, λόγω της άσκησης του ίδιου επαγγέλματος από πατέρα και υιό και της επί σειράς ετών επιτυχούς άσκησης δικηγορίας και από τους δύο, ιδίως δε από τον……………., ο οποίος είχε πολύ μικρή διαφορά ηλικίας από τον πατέρα του (μόλις είκοσι ετών) και ο οποίος σημειωτέον φιλοξενούσε τον πατέρα του στο γραφείο του τα τελευταία τριάντα τέσσερα χρόνια μέχρι τη συνταξιοδότηση εκείνου. Μάλιστα, δεν είναι τυχαίο ότι ο διαθέτης δύο μήνες πριν συνταξιοδοτηθεί, το έτος 1998, αγόρασε γραφείο δίπλα σε αυτό του υιού του,………, στο όνομα της δεύτερης συζύγου του,……………., προκειμένου να έχει αυτή κάποιο εισόδημα, γεγονός που προκάλεσε την πικρία και αντίδραση του και οδήγησε στην ψύχρανση των σχέσεών του με τη δεύτερη σύζυγο του πατέρα του, αλλά και την προώθηση μεγάλου μέρους της πελατείας του διαθέτη σε τρίτα δικηγορικά γραφεία και όχι σε αυτό του υιού του και της εγγονής του, …….. Εντέλει, ήταν επιλογή του διαθέτη την όποια δυσαρέσκειά του κατά του ενάγοντος υιού του, να μην την εκδηλώσει κατά τη μεταξύ τους επαγγελματική συνύπαρξη όσο ήταν εν ενεργεία δικηγόρος και κατά τις μεταξύ τους κοινωνικές σχέσεις, αλλά να την εκφράσει μέσω των επίδικων διαθηκών. Εκεί, πρέπει να αποδοθεί και η μομφή του διαθέτη σε βάρος του ενάγοντος στην από 7.7.2004 ιδιόγραφη διαθήκη ότι ο τελευταίος σε κάποιο συμβάν επιχείρησε να χτυπήσει τον πρώτο, τον οποίο έσωσε ο έτερος υιός του…………….. Εξετασθείς ως διάδικος, ο εναγόμενος……………. στο ακροατήριο του πρωτοβάθμιου Δικαστηρίου κατέθεσε ότι υπήρξαν αντιπαραθέσεις μεταξύ του ενάγοντος και του διαθέτη και ότι σε «κάποιες διαδικασίες» έχει υπάρξει και ο ίδιος μάρτυρας, χωρίς ωστόσο να δώσει περισσότερες λεπτομέρειες.
Συνακόλουθα, σωστά το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο και κατόπιν ορθής εκτίμησης των αποδείξεων και εφαρμογής του νόμου, έκρινε ότι το αίτημα της κύριας βάσης της από 5-12-2014 (και με αριθμό έκθεσης κατάθεσης …./…/9-1-2015) αγωγής του……………. περί αναγνώρισης της ακυρότητας των επίδικων από 7.7.2004 και από 21.7.2005 ιδιόγραφων διαθηκών λόγω έλλειψης συνείδησης των πραττομένων και περιορισμού της λειτουργίας της βούλησης του ως άνω διαθέτη, τυγχάνει απορριπτέο στο σύνολό του ως ουσιαστικά αβάσιμο και αναπόδεικτο, όπως απορριπτέα ως ουσιαστικά αβάσιμη και αναπόδεικτη τυγχάνει και η συναφής ιστορική και νομική βάση της αγωγής περί πλάνης του ως άνω διαθέτη ως προς τα παραγωγικά αίτια της βούλησής του, συνακόλουθα δε απορριπτέο τυγχάνει και το αίτημα περί αναγνώρισης του κληρονομικού δικαιώματος του ενάγοντος ως εξ αδιαθέτου κληρονόμου του διαθέτη-πατέρα του και δη κατά ποσοστό ¼ εξ αδιαιρέτου επί των περιγραφόμενων στο δικόγραφο της αγωγής κληρονομιαίων περιουσιακών στοιχείων και αντίστοιχης υποχρέωσης των εναγόμενων, οι οποίοι τα κατακρατούν ως κληρονόμοι, να του τα αποδώσουν κατά το εν λόγω ποσοστό εξ αδιαιρέτου. Επομένως, πρέπει να απορριφθεί ως ουσιαστικά αβάσιμη κατά τον πρώτο λόγος της η από 22.2.2018 έφεση του……………., με την οποία αυτός ζητεί να εξαφανιστεί η οριστική διάταξη της 3373/2017 απόφασης του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Πειραιά, που απέρριψε την κύρια βάση της αγωγής του.
Παρακάτω, σε ό,τι αφορά τον λόγο της από 22.2.2018 έφεσης του ενάγοντος κατά της 3373/2017 απόφασης κατά το μέρος της που απέρριψε την επικουρική βάση της αγωγής του για συμπλήρωση της νόμιμης μοίρας του σε ποσοστό 11,13% επί της κληρονομιάς που επήχθη στους εναγόμενους και αντίστοιχα σε ό,τι αφορά τους λόγους της από 14.5.2018 έφεσης των εναγόμενων, με την οποία αυτοί παραπονούνται γιατί έγινε εν μέρει δεκτή η επικουρική βάση της αγωγής του ενάγοντος, λεκτέα τα εξής: Από τις διατάξεις των άρθρων 1825, 1827, 1831 και 1834 του Α.Κ. συνάγεται ότι για τον υπολογισμό της νόμιμης μοίρας οποιουδήποτε μεριδούχου, η οποία συνίσταται στο ήμισυ της εξ αδιαθέτου μερίδας, λαμβάνεται ως βάση η κατάσταση και η αξία της κληρονομίας κατά τον χρόνο θανάτου του κληρονομουμένου, δηλαδή όλα τα υπάρχοντα στην κληρονομία, κατά τον χρόνο αυτόν, περιουσιακά στοιχεία (πραγματική κληρονομική ομάδα), από την οποία αφαιρούνται τα χρέη της κληρονομίας, οι δαπάνες κηδείας του κληρονομουμένου, ως και οι δαπάνες απογραφής, προστίθενται δε ακολούθως σε αυτά και θεωρούνται, ως υπάρχουσες στην κληρονομία (πλασματική κληρονομική ομάδα) κατά την αξία του χρόνου της πραγματοποιήσεώς τους, οι παροχές των άρθρων 1831 παρ. 2 και 1833 του Α.Κ., που έγιναν από τον κληρονομούμενο, όσο ζούσε, προς τους μεριδούχους ή τρίτους, επί της δε προσδιοριζομένης κατά τον τρόπο αυτόν αυξημένης (πλασματικής) κληρονομικής ομάδας, εξευρίσκεται η νόμιμη μοίρα του κληρονόμου. Ειδικότερα για τον υπολογισμό της νόμιμης μοίρας του μεριδούχου: α)εκτιμάται η αξία όλων των αντικειμένων της κληρονομίας κατά το χρόνο του θανάτου του κληρονομουμένου, β)αφαιρούνται από την αξία αυτή της πραγματικής ομάδας της κληρονομίας τα χρέη της και οι δαπάνες κηδείας του κληρονομουμένου και απογραφής της κληρονομιάς, γ)στο ποσό που απομένει μετά την αφαίρεση των παραπάνω χρεών, προστίθενται με την αξία που είχαν κατά το χρόνο που πραγματοποιήθηκαν οι πιο πάνω παροχές του κληρονομουμένου προς τους μεριδούχους ή τρίτους, δ)με βάση την αυξημένη (πλασματική) κληρονομική ομάδα, που προσδιορίζεται κατά τον προαναφερόμενο τρόπο, εξευρίσκεται η νόμιμη μοίρα του μεριδούχου, ε)από το ποσό αυτής (νόμιμης μοίρας) αφαιρείται η αξία των πραγμάτων, στα οποία τυχόν έχει εγκατασταθεί ο μεριδούχος, καθώς και η αξία της παροχής που τυχόν είχε λάβει και υπόκειται σε συνεισφορά και στ)σχηματίζεται ένα κλάσμα με αριθμητή το ποσό της εξευρισκόμενης με τον πιο πάνω τρόπο νόμιμης μοίρας του και παρονομαστή την αξία εκείνων των στοιχείων της πραγματικής ομάδας, από τα οποία, χωρίς αφαίρεση χρεών και δαπανών, θα λάβει ο μεριδούχος το απαιτούμενο ποσοστό για τη νόμιμη μοίρα του. Το κλάσμα αυτό ή δεκαδικός αριθμός που προκύπτει από τη διαίρεση του αριθμητή με τον παρονομαστή παριστά το ποσοστό που πρέπει να πάρει ο μεριδούχος αυτούσιο σε κάθε αντικείμενο της πραγματικής ομάδας της κληρονομιάς, για να λάβει έτσι τη νόμιμη μοίρα του (ΑΠ 560/2008, Α.Π. 511/1982, στις οποίες παραπέμπει η ΑΠ 474/2010 στη Νόμος). Αν στον μεριδούχο έχει καταλειφθεί συγκεκριμένο (δήλο) πράγμα, που δεν συμπληρώνει τη νόμιμη μοίρα του, πρέπει η αξία του να αφαιρεθεί και από τον παρονομαστή του παραπάνω κλάσματος, διότι, για την ανεύρεση του συμπληρώματος της νόμιμης μοίρας του έχει αφαιρεθεί η αξία του πράγματος τούτου από την αξία της νόμιμης μοίρας, διαφορετικά θα υπολογιζόταν δύο φορές η αξία του (ΑΠ 231/2009, ΧρΙΔ 2010, σελ. 342, που παραπέμπει και στην ΑΠ 511/1982, Μιχαήλ και Άντα Μαργαρίτη, Επίτομη Ερμηνεία ΑΚ, έκδοση 2016, σελ. 1324, παρ.32).
Στην προκειμένη περίπτωση, το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο υπολογίζοντας την αξία της πραγματικής και της πλασματικής κληρονομίας του διαθέτη και αφαιρώντας από τη νόμιμη μοίρα του ενάγοντα το μισό της αξίας της γονικής παροχής του ……………. ……………. προς αυτόν που αφορούσε σε ημιυπόγειο οροφοδιαμέρισμα στη ……………., αναγνώρισε ότι το κληρονομικό δικαίωμα του ενάγοντος ως νόμιμου μεριδούχου, το οποίο δικαιούται να λάβει αυτός για τη συμπλήρωση της νόμιμης μοίρας του, ανέρχεται σε ποσοστό 0,089 ή 8,9% εξ αδιαιρέτου επί του συνόλου της πραγματικής κινητής και ακίνητης περιουσίας του αποβιώσαντος, πλην των αναφερόμενων στο σκεπτικό της εκκαλούμενης απόφασης ακινήτων και υποχρέωσε τους εναγόμενους να αποδώσουν στον ενάγοντα τη λεπτομερώς στο σκεπτικό της απόφασης κληρονομιαία περιουσία (κινητή, ακίνητη) κατά το ως άνω αναφερόμενο ποσοστό. Τα ακίνητα, τα οποία εξαιρέθηκαν πρωτοδίκως από τη συμπλήρωση της νόμιμης μοίρας του ενάγοντος ήταν εκείνα ως προς τα οποία κρίθηκε η αγωγή απορριπτέα ως απαράδεκτη, επειδή δεν προσκομίσθηκαν γι’ αυτά πιστοποιητικά για την εγγραφή της αγωγής στα βιβλία διεκδικήσεων. Πρόκειται για: α)ένα οικόπεδο, επιφάνειας 237 τ.μ., κείμενο στη θέση «…………….» της τοπικής Κοινότητας Λουτρόπολης της Δημοτικής Ενότητας ……………. Δήμου ….., β)το περιελθόν στο διαθέτη, εκ κληρονομίας του αδελφού του, . ……………., ποσοστό 25% εξ αδιαιρέτου του υπ’ αριθμ. … γωνιαίου οικοπέδου του .. Ο.Τ., επιφάνειας 412,92 τ.μ., κείμενου στη θέση «…» της περιοχής .. Δήμου ….. Αττικής και γ)τα περιελθόντα στο διαθέτη εκ κληρονομίας της συζύγου του, .. ……………., ακίνητα, που βρίσκονται στο Δήμο ……………. …, ήτοι ποσοστό 25% εξ αδιαιρέτου επί οικοπέδου, επιφάνειας 418,73 τ.μ., κείμενου στη θέση «…………….» Δήμου ……………., ποσοστό 25% εξ αδιαιρέτου επί οικοπέδου, επιφάνειας 543,83 τ.μ., κείμενου στον ίδιο Δήμο επί της οδού ……………., ποσοστό 25% εξ αδιαιρέτου επί οικοπέδου, επιφάνειας 725,14 τ.μ., κείμενου στον ίδιο Δήμο επί της οδού ……………., μετά των περιγραφόμενων στην αγωγή επ’ αυτού κτισμάτων, ποσοστό 5% εξ αδιαιρέτου επί οικοπέδου, επιφάνειας 981,06 τ.μ., κείμενου στον ίδιο Δήμο, επί της διασταύρωσης των οδών ….., ……………. και ……………. και ποσοστό 5% εξ αδιαιρέτου επί οικοπέδου επιφάνειας 170,48 τ.μ., κείμενου στον ίδιο Δήμο, επί της διασταύρωσης των οδών …………………
Με τις εφέσεις τους οι διάδικοι παραπονούνται για τους λόγους που αναφέρουν σε αυτές, για τη συμπλήρωση της νόμιμης μοίρας του ενάγοντος, την οποία δέχθηκε η εκκαλούμενη απόφαση στο παραπάνω ποσοστό, ζητώντας ο καθένας την εξαφάνισή της κατά το μέρος της που ευνοεί τον αντίδικο. Εξάλλου, οι εναγόμενοι-εφεσίβλητοι με τις προτάσεις τους επαναφέρουν τους ισχυρισμούς τους που είχαν προβάλει πρωτοδίκως, ζητώντας να απορριφθεί η επικουρική βάση της αγωγής για τυπικούς λόγους. Ειδικά ως προς τον επαναφερόμενο ισχυρισμό των εφεσιβλήτων-εναγόμενων περί αοριστίας της επικουρικής βάσης της αγωγής, διότι ο ενάγων τελείως αόριστα προσδιορίζει τις αξίες των πραγμάτων που παραχώρησε εν ζωή ο διαθέτης στους κληρονόμους του και ότι πέραν των αντικειμενικών αξιών που αναφέρει, προσπαθεί να αναβιβάσει τις αξίες όσων αφήνει ο .. ……………. στους άλλους και όχι στον ίδιο, σύμφωνα με εμπορικές αξίες εξωφρενικές και τελείως αυθαίρετες και αόριστες, σημειώνεται ότι αυτός, στην ουσία, συνιστά άρνηση της επικουρικής βάσης της αγωγής ως προς τις αναφερόμενες σε αυτή αξίες των ένδικων ακινήτων και όχι ένσταση αοριστίας, η δε αγωγή κρίνεται και από το παρόν Δικαστήριο επαρκώς ορισμένη σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 216 παρ.1 στοιχ.β’, 118 στοιχ.4 και 111 παρ.2 ΚΠολΔ, ως περιέχουσα όλα τα απαιτούμενα στοιχεία για να κριθεί η νομική και ουσιαστική βασιμότητα αυτής και να μπορέσουν οι εφεσίβλητοι-εναγόμενοι να αμυνθούν κατά του περιεχομένου της. Επίσης απορριπτέος, ως αλυσιτελώς προβαλλόμενος κατ’ άρθρο 68 του ΚΠολΔ, τυγχάνει ο ισχυρισμός των εφεσιβλήτων περί έλλειψης παθητικής νομιμοποίησής τους ως εναγόμενων, διότι όσες δωρεές επικαλείται ο ενάγων ότι έκανε προς αυτούς ο διαθέτης πατέρας τους, δε νομιμοποιείται να τις ζητήσει με αγωγή περί κλήρου, καθώς το αντικείμενο της εν ζωή δωρεάς δεν ανήκει στα στοιχεία της κληρονομίας. Στην προκειμένη περίπτωση, ο ενάγων αιτείται νόμιμα τον συνυπολογισμό των χαριστικών προς τους εναγόμενους εν ζωή παροχών από τον διαθέτη για την εξεύρεση της νόμιμης μοίρας του, πλην όμως ζητεί τη συμπλήρωση της νόμιμης μοίρας του επί της πραγματικής κληρονομιαίας περιουσίας και όχι τη συμπλήρωσή της επί των αντικειμένων των εν ζωή χαριστικών παροχών που έλαβαν οι εναγόμενοι από τον ……………. ……………..
Περαιτέρω, σε ό,τι αφορά την αιτίαση του ενάγοντος-εκκαλούντος στον σχετικό λόγο έφεσής του αναφορικά με την επικουρική βάση της αγωγής του που έγινε εν μέρει δεκτή προς συμπλήρωση της νόμιμης μοίρας του από την κληρονομιαία περιουσία ότι η εκκαλούμενη απόφαση δεν έπρεπε να συνυπολογίσει στη νόμιμη μοίρα του την αξία του διαμερίσματος στη ……………. Αττικής που ο πατέρας του ενάγοντος του είχε μεταβιβάσει λόγω γονικής παροχής με το υπ’ αριθμ. …../19.12.1990 συμβόλαιο της συμβολαιογράφου Πειραιά …….., καθώς το εν λόγω διαμέρισμα του μεταβιβάσθηκε εξ ιδιαίτερου ηθικού καθήκοντος, λόγω των καταφανώς υπέρτερης αξίας υπηρεσιών και παροχών σε χρήμα που εκείνος είχε προσφέρει στον πατέρα του και στην οικογένειά του από το έτος 1948 μέχρι τον χρόνο μεταβίβασης στις 19.12.1990, πρέπει να σημειωθεί ότι απορριπτέα τυγχάνει ως προς το σχετικό λόγο η έφεση διότι αυτός είναι μη νόμιμος. Κατά το άρθρο 1831 παρ. 2 ΑΚ για τον υπολογισμό της νομίμου μοίρας, προστίθενται στην κληρονομιά με την αξία που είχαν κατά τον χρόνο της παροχής, οτιδήποτε ο κληρονομούμενος παραχώρησε, όσο ζούσε χωρίς αντάλλαγμα σε μεριδούχο είτε με δωρεά είτε με άλλο τρόπο και επίσης οποιαδήποτε δωρεά που ο κληρονομούμενος έκανε στα τελευταία δέκα χρόνια πριν από τον θάνατο του, εκτός εάν την επέβαλαν λόγοι ευπρεπείας ή ιδιαίτερο ηθικό καθήκον. Στο δε άρθρο 1833 του ιδίου κώδικα ορίζεται ότι στην νόμιμη μοίρα καταλογίζονται οι παροχές προς μεριδούχο, με την αξία που είχαν όταν έγιναν, εφόσον προστίθενται στην κληρονομιά σύμφωνα με το άρθρο 1831, εκτός εάν ο κληρονομούμενος όρισε διαφορετικά όταν έδωσε την παροχή. Από τον συνδυασμό των διατάξεων αυτών προκύπτει, ότι στη νόμιμη μοίρα κάθε μεριδούχου καταλογίζεται κάθε παροχή από ελευθεριότητα, εκτός εάν ο κληρονομούμενος όρισε διαφορετικά. Η εξαίρεση δηλαδή του μη καταλογισμού προβλέπεται για τις καταλογιστέες στην νόμιμη μοίρα (άρθρο 1833 παρ. 1 ΑΚ) και όχι για τις συνυπολογιστέες στην κληρονομιά προς σχηματισμό της ιδανικής κληρονομικής ομάδας, βάσει της οποίας θα υπολογισθεί η νόμιμη μοίρα (άρθρο 1831 παρ. 2 ΑΚ), που περιέχει διάταξη αναγκαστικού δικαίου, υπό την έννοια ότι ο κληρονομούμενος δεν μπορεί να ορίσει διαφορετικά. Ενόψει αυτών στις προστιθέμενες κατά το άρθρο 1831 παρ. 2 ΑΚ παροχές του κληρονομουμένου προς τον μεριδούχο, περιλαμβάνονται και οι χωρίς αντάλλαγμα γενόμενες προς αυτόν παροχές, έστω και εάν έγιναν από λόγους ευπρεπείας ή από ιδιαίτερο ηθικό καθήκον και ανεξαρτήτως του χρόνου που έγιναν, μη υφισταμένου για τις παροχές αυτές του χρονικού περιορισμού της δεκαετίας προ του θανάτου του κληρονομουμένου (ΑΠ 1831/2014, ΧρΙΔ 2015, σελ. 274). Συνακόλουθα, και αν υποτεθούν αληθή τα υποστηριζόμενα από τον ενάγοντα-εκκαλούντα ότι δηλαδή η παραπάνω μεταβίβαση του ακινήτου στη ……………. έγινε προς αυτόν από ιδιαίτερο ηθικό καθήκον του πατέρα του και πάλι η ως άνω παροχή συνυπολογίζεται και καταλογίζεται στη νόμιμη μοίρα του, εφόσον ο πατέρας του διαθέτης δεν όρισε διαφορετικά.
Επίσης ουσία αβάσιμος τυγχάνει ο λόγος έφεσης ότι έσφαλε η εκκαλούμενη απόφαση μη λαμβάνοντας υπόψη ότι κατά ρητό όρο του ίδιου ως άνω υπ’ αριθμ. …../19.12.1990 συμβολαίου η αξία της εν λόγω γονικής παροχής θα συνυπολογιζόταν «στην περίπτωση της εξ αδιαθέτου διαδοχής», γεγονός που απέκλειε έτσι τον υπολογισμό της στην περίπτωση συνδρομής της νόμιμης μοίρας στο πρόσωπο του ενάγοντος. Από το προσκομιζόμενο από τον ενάγοντα υπ’ αριθμ. …../19.12.1990 συμβόλαιο γονικής παροχής της συμβολαιογράφου Πειραιά ……… προκύπτει ότι ο παρέχων πατέρας δηλώνει μεταξύ άλλων στο 5ο φύλλο, 9η σελίδα του συμβολαίου, στην όγδοη σειρά «…3)Την παρούσα παροχή περιουσίας, την κάνει, με τον σκοπό να συνυπολογισθεί στην κληρονομική μερίδα του υιού του που παίρνει την παροχή…» Επομένως, ο παρέχων …………….. δεν όρισε να μη συνυπολογισθεί η ως άνω γονική παροχή στην κληρονομική μερίδα του υιού του,……………. σε περίπτωση που ο τελευταίος κληρονομούσε από διαθήκη και με αυτή περιοριζόταν στη νόμιμη μοίρα. Τέλος, ο λόγος έφεσης ότι η εκκαλουμένη έσφαλε ως προς τον αμέσως παραπάνω συνυπολογισμό της γονικής παροχής στη νόμιμη μοίρα του ενάγοντος, γιατί ο συνυπολογισμός αυτός τυγχάνει καταφανώς καταχρηστικός κατ’ άρθρο 281 ΑΚ, ως αντίθετος στο περί ηθικής και δικαίου αίσθημα της κοινωνίας, διότι οι αναφερόμενες σημαντικές παροχές του διαθέτη προς τους εναγόμενους όσο ζούσε, συνολικής αξίας 1.350.000 ευρώ, πλέον των παροχών του προς αυτούς σε χρήμα, δεν συνυπολογίζονται, ως γενόμενες προ του έτους 1983 κατ’ εφαρμογή του ν. 1329/1983, καίτοι σώζονται με σημαντικά επαυξημένη αξία, ενώ η προς αυτόν χαμηλότερης αξίας γονική παροχή συνυπολογίζεται, τυγχάνει μη νόμιμος, αφού οι μη συνυπολογιστέες εκ του νόμου παροχές προς τους εναγόμενους δεν είναι δυνατό να στοιχειοθετήσουν κατάχρηση δικαιώματος αυτών κατ’ άρθρο 281 ΑΚ όταν ζητούν να συνυπολογισθεί η αξία της γονικής παροχής προς τον ενάγοντα, όπως επιβάλλεται εκ του νόμου, ως γενομένη το έτος 1990.
Περαιτέρω, ο ενάγων-εκκαλών παραπονείται ότι η εκκαλουμένη παρά το νόμο -κατά τον υπολογισμό του ποσοστού συμπλήρωσης της νόμιμης μοίρας του- συμπεριέλαβε και την αξία των κληρονομιαίων ακινήτων που είχαν μείνει αδιάθετα από τον διαθέτη, και δη: 1)το υπό στοιχείο Α-3 διαμέρισμα, επιφάνειας 83 τ.μ., κείμενο στα ……. Αττικής, οδός …….., μετά της αποθήκης και θέσης στάθμευσης αυτοκινήτου, 2)το ποσοστό 81,25% εξ αδιαιρέτου διαμερίσματος, επιφάνειας 93 τ.μ., κείμενο στον 6ο όροφο πολυκατοικίας στον …., οδός …….., 3)ένα οικόπεδο επιφάνειας 237 τ.μ., κείμενο στα … και 4)τα ποσοστά εξ αδιαιρέτου ακινήτων που είχαν περιέλθει στον διαθέτη: α)από κληρονομιά αδελφού του……………. και β)τα ποσοστά εξ αδιαιρέτου ακινήτων της συζύγου του……………. κλπ., όπως αμφότερα περιγράφονται αναλυτικά στην αγωγή και στην εκκαλουμένη απόφαση. Ότι, αν η εκκαλούμενη έκρινε ορθά και νόμιμα, έπρεπε να δεχθεί, ως προς τα αδιάθετα αυτά κληρονομιαία ακίνητα, ότι το ποσοστό της νόμιμης μοίρας του ενάγοντος ανέρχεται σε 12,5%, άνευ υπολογισμού της αξίας τους. Ο λόγος αυτός έφεσης τυγχάνει απορριπτέος ως μη νόμιμος, αφού κατ’ άρθρο 1827 ΑΚ «αν στο μεριδούχο έχει καταλειφθεί λιγότερο από τη νόμιμη μοίρα, το δικαίωμά του υπάρχει για το μέρος που λείπει». Εφόσον, λοιπόν, εν προκειμένω, ο διαθέτης . ……………. και με την τελευταία από 21.7.2005 διαθήκη του θέλησε να αφήσει στον ενάγοντα υιό του μετά θάνατον, από την κληρονομία του, συγκεκριμένα περιουσιακά στοιχεία, πέραν εκείνων που του δώρισε εν ζωή, δηλώνοντας συγχρόνως ότι τον περιορίζει στη νόμιμη μοίρα, ο ενάγων κληρονομεί και ως προς τα αδιάθετα περιουσιακά στοιχεία του διαθέτη κατ’ εκείνο μόνο το ποσοστό που του λείπει για να συμπληρώσει τη νόμιμη μοίρα του και όχι το μισό της εξ αδιαθέτου μερίδας από καθένα χωριστά, όπως αυτός εσφαλμένα υπολαμβάνει.
Ακόμη, με σχετικό λόγο του δεύτερου σκέλους της έφεσής του, ο ενάγων παραπονείται διότι η εκκαλούμενη απόφαση -κατά την εκτίμηση της αξίας της κληρονομιαίας περιουσίας για τον υπολογισμό της συμπλήρωσης της νόμιμης μοίρας του- εσφαλμένα και μη νόμιμα απέρριψε ως αόριστο και αναπόδεικτο, το ποσό των 40.000 και 30.000 ευρώ, που αφορούσε αντίστοιχα, την αξία των επίπλων της οικίας του πατέρα του και την αξία της νομικής βιβλιοθήκης του, που άλλωστε, παραλήφθηκαν και κατέχονται εξαρχής από τους εναγόμενους-εφεσίβλητους, ενώ αν η εκκαλούμενη απόφαση εκτιμούσε ορθά, νόμιμα και με βάση τα διδάγματα της κοινής πείρας, έπρεπε να συνυπολογίσει τα εν λόγω ποσά, ως πλήρως ορισμένα και απόλυτα ανταποκρινόμενα στην οικονομική κατάσταση του διαθέτη και τη μακρόχρονη άσκηση υπ’ αυτού του δικηγορικού επαγγέλματος. Και ο λόγος αυτός έφεσης είναι αβάσιμος, καθώς όπως δέχθηκε και η εκκαλούμενη απόφαση από την ανάγνωση της σχετικής αγωγής ως προς τα έπιπλα – οικιακό εξοπλισμό και τη νομική βιβλιοθήκη, αποτελούμενη από συγγράμματα, νομικά περιοδικά κ.λπ., τα οποία κατέλειπε ο διαθέτης κατά το χρόνο του θανάτου του, δεν είναι δυνατό να προσδιορισθεί η αξία τους και να συνυπολογισθεί αυτή από το Δικαστήριο για τον καθορισμό της νόμιμης μοίρας, δεδομένου ότι ο ενάγων δεν προσδιορίζει σε τι ακριβώς συνίσταται ο εν λόγω οικιακός εξοπλισμός (γενικά αναφέρει κλίνη, έξι πολυθρόνες, κομοδίνα, σερβάν, κλίνη, φωτιστικά, ψυγείο, πλυντήριο, κρυστάλλινα ποτήρια, σερβίτσια πιάτων, μαχαιροπήρουνα, σεντόνια, παπλώματα, κουβέρτες, χωρίς να προσδιορίζει την παλαιότητα, τον κατασκευαστή ή τη μάρκα των ηλεκτρικών συσκευών) και σε τι συνίσταται η εν λόγω νομική βιβλιοθήκη (αναφέρει μόνο ότι στη βιβλιοθήκη αυτή υπήρχε η σειρά του Νομικού Βήματος, της Επιθεώρησης Νομολογίας από τη σαρανταοκτάχρονης διάρκειας άσκηση του δικηγορικού επαγγέλματος από τον διαθέτη, καθώς και σειρά φιλολογικών και ιστορικών βιβλίων, χωρίς άλλη διευκρίνιση), με αποτέλεσμα να καθίσταται το σχετικό κονδύλιο απαράδεκτο λόγω αοριστίας σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 216 παρ.1 στοιχ.β’, 118 στοιχ.4 και 111 παρ.2 του ΚΠολΔ.
Ακολούθως, ως προς την εκτίμηση της πραγματικής αξίας των ακινήτων της κληρονομιαίας περιουσίας του ……………. . πρέπει να σημειωθούν τα εξής: Ο ως άνω . …………….. είχε στην κυριότητά του, κατά τον χρόνο του θανάτου του, τα παρακάτω περιουσιακά στοιχεία: 1)την υπό στοιχεία Α-3 οριζόντια ιδιοκτησία (διαμέρισμα) του πρώτου (Α’) πάνω από την πυλωτή ορόφου, επιφάνειας 83 τ.μ. σε πολυκατοικία στη διασταύρωση των οδών ……………., ……………. και ……. στα ……, με ποσοστό συνιδιοκτησίας επί του οικοπέδου 56/1000 εξ αδιαιρέτου, αποτελούμενη από δύο κύρια δωμάτια, σαλόνι, τζάκι, κουζίνα, χωλλ, λουτρό και w.c., με εξώστες προς την οδό ……………. και το ακάλυπτο τμήμα του οικοπέδου. Η αξία του εν λόγω ακινήτου, κατά το χρόνο θανάτου του κληρονομούμενου, όπως προκύπτει από την εκτίμηση όλων των προσκομισθεισών αποδείξεων, ανερχόταν κατά την κρίση του Δικαστηρίου αυτού στο ποσό των 120.000 ευρώ και όχι των 98.828,08 ευρώ που έκρινε το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο. Στο παραπάνω διαμέρισμα ανήκει κατ’ αποκλειστική χρήση, η υπό στοιχεία Θ-1 θέση στάθμευσης αυτοκινήτου της πυλωτής, επιφάνειας 25 τ.μ. Η πραγματική αξία του ακινήτου αυτού, κατά τον χρόνο θανάτου του κληρονομούμενου, κατά την εκτίμηση όλων των προσκομισθεισών αποδείξεων, ανερχόταν κατά την κρίση του παρόντος Δικαστηρίου, στο ποσό των 6.074,96 ευρώ, όπως έκρινε και το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο. 2)Η υπό στοιχεία Υ-1 οριζόντια ιδιοκτησία- αποθήκη του υπογείου, επιφάνειας 8 τ.μ., με ποσοστό συνιδιοκτησίας επί του οικοπέδου 2/1000 εξ αδιαιρέτου. Η πραγματική αξία του ακινήτου αυτού, κατά το χρόνο θανάτου του κληρονομούμενου, όπως προκύπτει από τη συγκριτική αξιολόγηση όλων των προσκομισθεισών αποδείξεων ανερχόταν κατά την κρίση του Δικαστηρίου στο ποσό των 6.400 ευρώ, ως ορθά κρίθηκε και πρωτοδίκως, παρέμεινε όμως αυτό εκτός των αναγραφόμενων κληρονομιαίων στοιχείων στην από 21.7.2005 ιδιόγραφη διαθήκη. 3)Η υπό στοιχεία Β-1 οριζόντια ιδιοκτησία (διαμέρισμα) του δεύτερου (Β’) πάνω από την πυλωτή ορόφου στην ίδια πολυκατοικία, επιφάνειας 100 τ.μ., με ποσοστό συνιδιοκτησίας επί του οικοπέδου 65/1000 εξ αδιαιρέτου, αποτελούμενη από δύο κύρια δωμάτια, σαλόνι, χωλ, κουζίνα, λουτρό και w.c., με εξώστες προς την οδό ……………. και το ακάλυπτο τμήμα του οικοπέδου. Η αξία του ακινήτου αυτού, κατά το χρόνο θανάτου του κληρονομούμενου, όπως προκύπτει από τη συγκριτική αξιολόγηση όλων των προσκομισθεισών αποδείξεων, ανερχόταν κατά την κρίση αυτού του Δικαστηρίου, στο ποσό των 160.000 ευρώ και όχι των 138.915 ευρώ που έκρινε το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο. Στο υπό στοιχείο Β-1 διαμέρισμα ανήκει, κατ’ αποκλειστική χρήση, η υπό στοιχεία Θ-2 θέση στάθμευσης αυτοκινήτου του ισογείου, επιφάνειας 25 τ.μ. Η αξία του εν λόγω ακινήτου, κατά το χρόνο θανάτου του κληρονομούμενου, όπως προκύπτει από τη συγκριτική αξιολόγηση όλων των προσκομισθεισών αποδείξεων ανερχόταν, κατά την κρίση αυτού του Δικαστηρίου, στο ποσό των 6.750 ευρώ, εκτίμηση στην οποία κατέληξε και το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο. 4)Η υπό στοιχεία Υ-12 οριζόντια ιδιοκτησία- αποθήκη του υπογείου, επιφάνειας 9 τ.μ., με ποσοστό συνιδιοκτησίας στο οικόπεδο 2/1000 εξ αδιαιρέτου. Η αξία του ακινήτου αυτού, κατά το χρόνο θανάτου του κληρονομούμενου, κατά τη συγκριτική αξιολόγηση όλων των προσκομισθέντων αποδεικτικών μέσων ανερχόταν, κατά την κρίση του παρόντος Δικαστηρίου στο ποσό των 12.960 ευρώ, όπως ορθά εκτιμήθηκε και πρωτοδίκως. 5)Η υπό στοιχεία Β-2 οριζόντια ιδιοκτησία (διαμέρισμα) του Β’ πάνω από την πυλωτή ορόφου, επιφάνειας 120 τ.μ. στην ίδια πολυκατοικία, με ποσοστό συνιδιοκτησίας επί του οικοπέδου 81/1000 εξ αδιαιρέτου, αποτελούμενη από τρία κύρια δωμάτια, σαλόνι, χωλ, κουζίνα, λουτρό και w.c., με εξώστες γύρωθεν επί της οδού ……. και …………….. Η αξία του παραπάνω ακινήτου, κατά το χρόνο θανάτου του κληρονομούμενου, κατά τη συγκριτική αξιολόγηση όλων των αποδείξεων, ανερχόταν κατά την κρίση αυτού του Δικαστηρίου στο ποσό των 200.000 ευρώ και όχι των 175.032,90 ευρώ, που έκρινε το πρωτοβάθμιο δικαστήριο. Στο ως άνω διαμέρισμα ανήκει, κατ’ αποκλειστική χρήση, η υπό στοιχεία Θ-6 θέση στάθμευσης αυτοκινήτου της πυλωτής, επιφάνειας 25,20 τ.μ. Η αξία του ακινήτου αυτού, κατά το χρόνο θανάτου του κληρονομούμενου, όπως προκύπτει από τη συγκριτική αξιολόγηση όλων των αποδείξεων, ανερχόταν, όπως ορθά κρίθηκε πρωτοδίκως στο ποσό των 6.804 ευρώ. 6)Η υπό στοιχεία Υ-2 οριζόντια ιδιοκτησία-αποθήκη του υπογείου, επιφάνειας 10 τ.μ., με ποσοστό συνιδιοκτησίας επί του οικοπέδου 2/1000 εξ αδιαιρέτου. Η αξία του ακινήτου αυτού, κατά το χρόνο θανάτου του κληρονομούμενου, όπως προκύπτει από τη συγκριτική αξιολόγηση όλων των αποδείξεων ανερχόταν, κατά την κρίση αυτού του Δικαστηρίου, στο ποσό των 8.000 ευρώ και όχι στο ποσό των 2.160, όπως εσφαλμένα έκρινε το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο. 7)Η υπό στοιχεία Δ-3 οριζόντια ιδιοκτησία (διαμέρισμα) του Δ’ υπέρ την πυλωτή ορόφου, επιφάνειας 83 τ.μ. στην ίδια πολυκατοικία, με ποσοστό συνιδιοκτησίας επί του οικοπέδου 56/1000 εξ αδιαιρέτου, αποτελούμενο από δύο κύρια δωμάτια, σαλόνι, χωλ, κουζίνα, λουτρό και w.c. και εξώστες προς την οδό ….. και το ακάλυπτο τμήμα του οικοπέδου. Η αξία του ακινήτου αυτού, κατά το χρόνο θανάτου του κληρονομούμενου, όπως προκύπτει από την αξιολόγηση όλων των αποδείξεων, ανερχόταν, κατά την κρίση αυτού του Δικαστηρίου, στο ποσό των 140.000 ευρώ και όχι στο ποσό των 126.280,35 ευρώ, όπως κρίθηκε πρωτοδίκως. Στο διαμέρισμα αυτό ανήκει, κατ’ αποκλειστική χρήση, η υπό στοιχεία Θ-5 θέση στάθμευσης αυτοκινήτου στην πυλωτή, επιφάνειας 25,20 τ.μ. Η αξία του ακινήτου αυτού, κατά το χρόνο θανάτου του κληρονομούμενου, όπως προκύπτει από την εκτίμηση όλων των αποδείξεων ανερχόταν κατά την κρίση αυτού του Δικαστηρίου στο ποσό των 6.804 ευρώ, ως ορθά κρίθηκε και στον πρώτο βαθμό. 8)Η υπό στοιχεία Υ-1 οριζόντια ιδιοκτησία (αποθήκη) του υπογείου, επιφάνειας 8 τ.μ. και ποσοστό συνιδιοκτησίας επί του οικοπέδου 2/1000 εξ αδιαιρέτου. Η αξία του ακινήτου αυτού, κατά το χρόνο θανάτου του κληρονομούμενου, όπως προκύπτει από την εκτίμηση όλων των αποδείξεων, ανερχόταν κατά την κρίση του Δικαστηρίου αυτού στο ποσό των 6.000 ευρώ και όχι των 1.728 ευρώ, όπως εσφαλμένα κρίθηκε με την εκκαλουμένη. Οι πιο πάνω αναφερόμενες τέσσερις οριζόντιες ιδιοκτησίες- διαμερίσματα και οι αντίστοιχοι χώροι στάθμευσης και αποθήκες βρίσκονται κατά τα προαναφερόμενα στα ….. νομού Αττικής και δη στη διασταύρωση των οδών .. ……………. και .. (όπου και έχει πρόσοψη η πολυκατοικία), επί οικοπέδου συνολικής έκτασης 1.493,63 τ.μ. 9)Ένα οικόπεδο, επιφάνειας 390 τ.μ., κείμενο στην ….. νομού Αττικής, επί της οδού . ……., που συνορεύει βορείως, επί πλευράς 25,08 μ. νοτίως επί πλευράς 25,11 μ., ανατολικώς με οδό …….., επί της οποίας φέρει τον αριθμό 48 και δυτικώς επί πλευράς 16 μ. Η αξία του παραπάνω ακινήτου, κατά το χρόνο θανάτου του κληρονομουμένου, όπως προκύπτει από την αξιολογική εκτίμηση όλων των προαναφερθέντων αποδεικτικών μέσων, ανερχόταν, κατά την κρίση του Δικαστηρίου αυτού στο ποσό των 220.000 ευρώ και όχι στο ποσό των 190.703,08 ευρώ που έκρινε το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο. 10)Ένα οικόπεδο, επιφάνειας 876 τ.μ., κείμενο στη θέση «…….», εντός του εγκεκριμένου σχεδίου Ο.Τ. …. της Δημοτικής Κοινότητας …….. του Δήμου Σαρωνικού της Περιφερειακής Ενότητας Ανατολικής Αττικής, επί της οδού ………, εμφαίνεται δε στο από 1.4.1998 τοπογραφικό διάγραμμα του πολιτικού μηχανικού .. ……………. με κεφαλαία αλφαβητικά γράμματα Γ.Δ.Ε.Ζ.Η.Α.Β.Γ. Η αξία του ακινήτου αυτού, κατά το χρόνο θανάτου του κληρονομούμενου, όπως προκύπτει από την εκτίμηση όλων των αποδείξεων, ανερχόταν κατά την κρίση αυτού του Δικαστηρίου στο ποσό των 173.310,20 ευρώ, όπως κρίθηκε και πρωτοδίκως. 11)Ποσοστό 56,25% εξ αδιαιρέτου επί οικοπέδου, επιφάνειας 204,74 τ.μ., μετά της επ’ αυτού ισόγειας οικοδομής, συγκείμενης εξ ισογείου καταστήματος (αρτοποιείου) 203 τ.μ., μετά παταριού επιφάνειας 17,90 τ.μ., δώματος επιφάνειας 18,95 τ.μ. και υπογείου 59,50 τ.μ. και του δικαιώματος υψούν απεριορίστως, που βρίσκεται στον ….. και επί της διασταύρωσης των οδών ……….. Η αξία του ποσοστού αυτού, κατά το χρόνο θανάτου του κληρονομούμενου, όπως προκύπτει από την εκτίμηση όλων των αποδείξεων ανερχόταν, κατά την κρίση του Δικαστηρίου αυτού, στο ποσό των 86.927,33 ευρώ, ως ορθά έκρινε το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο, ενώ ποσοστό 6,25% εξ αδιαιρέτου εξ αυτού παραμένει εκτός των αναγραφόμενων κληρονομιαίων στοιχείων στην από 21-7-2005 ιδιόγραφη διαθήκη. 12)Το με αριθμό … του υπ’ αριθμ. … ΟΤ οικόπεδο, επιφάνειας 482,34 τ.μ., που βρίσκεται στη θέση «…..» του Δήμου …. ν. Αττικής, εμφαίνεται δε στο από Μαρτίου του έτους 1989 τοπογραφικό διάγραμμα του αγρονόμου-τοπογράφου ……… Η αξία του ακινήτου αυτού κατά το χρόνο θανάτου του κληρονομουμένου ανερχόταν στο ποσό των 37.477,82 ευρώ, όπως δέχθηκε και η εκκαλούμενη απόφαση. 13)Ένα οικόπεδο επιφάνειας 237 τ.μ., κείμενο στη θέση «…………….» εντός της τοπικής κοινότητας Λουτρόπολις της Δημοτικής Ενότητας ……………. του Δήμου ….. Η αξία του ακινήτου αυτού, κατά το χρόνο θανάτου του κληρονομούμενου ανερχόταν κατά την κρίση του Δικαστηρίου αυτού, στο ποσό των 30.000 ευρώ και όχι των 40.313,70 ευρώ, όπως κρίθηκε πρωτοδίκως, παρέμεινε δε αυτό εκτός των αναγραφόμενων κληρονομιαίων στοιχείων της από 21-7-2005 ιδιόγραφης διαθήκης. 14)ποσοστό 81,25% εξ αδιαιρέτου οριζόντιας ιδιοκτησίας (διαμερίσματος) επιφάνειας 93,2 τ.μ., με ποσοστό συνιδιοκτησίας επί του οικοπέδου 100/1000 που βρίσκεται στον 6ο υπέρ το ισόγειο όροφο/ρετιρέ πολυκατοικίας κείμενης στον …. (……) επί της οδού ……., αποτελούμενο από δύο κύρια δωμάτια, χωλ, κουζίνα, λουτρό και w.c. με εξώστες προς τον ακάλυπτο χώρο του οικοπέδου και την …….., όπου και έχει πρόσοψη. Η αξία του ποσοστού αυτού, κατά το χρόνο θανάτου του κληρονομούμενου, όπως προκύπτει από την εκτίμηση όλων των προσκομιζόμενων αποδείξεων, ανερχόταν κατά την κρίση αυτού του Δικαστηρίου στο ποσό των 50.000 ευρώ και όχι των 21.000 ευρώ, όπως εσφαλμένα κρίθηκε με την εκκαλούμενη, παρέμεινε δε αυτό εκτός των αναγραφόμενων κληρονομιαίων στοιχείων της από 21.7.2005 ιδιόγραφης διαθήκης. 15)Ποσοστό 25% εξ αδιαιρέτου επί 31 στρεμμάτων που βρίσκονται σε κτηματική περιφέρεια της τοπικής κοινότητας … της Δημοτικής Κοινότητας …. του ομώνυμου Δήμου, νομού Θεσπρωτίας. Η αξία του ποσοστού αυτού, κατά το χρόνο θανάτου του κληρονομούμενου, όπως προκύπτει από την εκτίμηση όλων των προσκομισθεισών αποδείξεων, ανερχόταν κατά την εκτίμηση του παρόντος Δικαστηρίου στο ποσό των 2.283,75 ευρώ, ως κρίθηκε και πρωτοδίκως. 16)Ποσοστό ¼ εξ αδιαιρέτου επί μιας έκτασης πέντε στρεμμάτων περίπου, που βρίσκεται στην άκρη του χωριού, στη θέση «….», όπου, άλλοτε, υπήρχε η πατρική οικία του ……………. ……………. στην αυτή ως άνω κτηματική περιφέρεια της τοπικής κοινότητας …. της Δημοτικής Ενότητας …. του ομώνυμου Δήμου του νομού Θεσπρωτίας. Η αξία του ποσοστού αυτού, κατά το χρόνο θανάτου του κληρονομούμενου, όπως προκύπτει από την εκτίμηση των αποδείξεων, ήταν κατά την κρίση του παρόντος Δικαστηρίου, όπως και του πρωτοβαθμίου, μηδενική. 17)Ποσοστό 25% εξ αδιαιρέτου του υπ’ αριθμ. … γωνιαίου οικοπέδου του …. οικοδομικού τετραγώνου, επιφάνειας 412,92 τ.μ., που βρίσκεται στη θέση «….» της περιοχής «……» του Δήμου ….. Αττικής, εμφαίνεται δε στο από Μαρτίου του έτους 1989 τοπογραφικό διάγραμμα του αγρονόμου- τοπογράφου μηχανικού ……….. Η αξία το ποσοστού, κατά το χρόνο θανάτου του κληρονομούμενου, όπως προκύπτει από την εκτίμηση όλων των αποδείξεων, ανερχόταν κατά την κρίση του παρόντος Δικαστηρίου στο ποσό των 6.821,83 ευρώ και όχι στο ποσό των 31.185,53 ευρώ, όπως εσφαλμένα δέχθηκε το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο, το ακίνητο δε αυτό παρέμεινε εκτός των αναγραφόμενων κληρονομιαίων στοιχείων της από 21.7.2005 ιδιόγραφης διαθήκης. 18)Ποσοστό 25% εξ αδιαιρέτου επί της υπό στοιχεία Γ-2 οριζόντιας ιδιοκτησίας, επιφάνειας 123 τ.μ., με ποσοστό συνιδιοκτησίας επί του οικοπέδου 79/1000, που βρίσκεται στον τρίτο υπέρ το ισόγειο όροφο της ως άνω πολυκατοικίας στα …… Αττικής, επί της διασταύρωσης των οδών . ……………. και ……………., αποτελούμενο από τρία κύρια δωμάτια, μεγάλο σαλόνι, χωλ, κουζίνα, λουτρό και w.c. με εξώστες γύρωθεν, στο οποίο ανήκει, κατ’ αποκλειστική χρήση και η υπό στοιχεία Θ-4 θέση στάθμευσης αυτοκινήτου της πυλωτής, επιφάνειας 25,60 τ.μ. Η αξία των ακινήτων αυτών, κατά το ως άνω ποσοστό, κατά το χρόνο θανάτου του κληρονομούμενου, όπως προκύπτει από τη συγκριτική αξιολόγηση όλων των προσκομισθεισών αποδείξεων, ανερχόταν κατά την κρίση του παρόντος Δικαστηρίου, στο ποσό των 42.289,20 ευρώ και 1.555,20 ευρώ αντίστοιχα, όπως ορθά κρίθηκε στον πρώτο βαθμό, παρά τα αντίθετα προβαλλόμενα από τους εκκαλούντες σε κάθε μία από τις συνεκδικαζόμενες εφέσεις. 19)Ποσοστό 25% επί της υπό στοιχεία Υ-9 αποθήκης του υπογείου, επιφάνειας 9 τ.μ. και ποσοστό συνιδιοκτησίας επί του οικοπέδου 2/1000 εξ αδιαιρέτου. Η αξία του ανωτέρω ποσοστού επί του ακινήτου αυτού, κατά το χρόνο θανάτου του κληρονομούμενου, όπως προκύπτει από την προσήκουσα εκτίμηση όλων των αποδείξεων, ανερχόταν κατά την κρίση του παρόντος Δικαστηρίου, στο ποσό των 1.000 ευρώ και όχι στο ποσό των 1.749,6 ευρώ που εσφαλμένα έκρινε το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο. 20)Ποσοστό 25% εξ αδιαιρέτου της υπ’ αριθμ. … οριζόντιας ιδιοκτησίας/γραφείου του τέταρτου υπέρ το ισόγειο ορόφου, επιφάνειας 25,69 τ.μ. και ποσοστού συνιδιοκτησίας επί του οικοπέδου 5/1000 εξ αδιαιρέτου, που βρίσκεται επί πολυώροφης οικοδομής στον ….., επί της οδού ………. Η αξία του ποσοστού αυτού, κατά το χρόνο θανάτου του κληρονομούμενου, όπως προκύπτει απ’ όλες τις προσκομισθείσες αποδείξεις, ανέρχεται στο ποσό των 9.340,59 ευρώ, όπως ορθά την εκτίμησε και το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο. 21)Ποσοστό 25% εξ αδιαιρέτου επί οικοπέδου, επιφάνειας 418,73 τ.μ., κείμενου στο Δήμο ……………. στη θέση «…………….». Η αξία του ποσοστού αυτού κατά το χρόνο θανάτου του κληρονομούμενου, ανερχόταν στο ποσό των 17.806,49 ευρώ, όπως έκρινε το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο. 22)Ποσοστό 25% εξ αδιαιρέτου επί οικοπέδου επιφάνειας 543,83 τ.μ., που βρίσκεται στο Δήμο ……………. επί της οδού …………….. Η αξία του ποσοστού αυτού, κατά το χρόνο θανάτου του κληρονομούμενου ανερχόταν στο ποσό των 25.126,37 ευρώ, όπως έκρινε το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο. 23)Ποσοστό 25% εξ αδιαιρέτου επί οικοπέδου, επιφάνειας 725,14 τ.μ., κείμενου στο Δήμο ……………. επί της οδού ……………., μετά των επ’ αυτού κτισμάτων, ήτοι υπογείου επιφάνειας 18,45 τ.μ., υπογείου επιφάνειας 2,52 τ.μ. και διώροφης οικοδομής αποτελούμενης από υπόγειο επιφάνειας 78,80 τ.μ. και πρώτο όροφο επιφάνειας 78,80 τ.μ. Η αξία του ποσοστού αυτού, κατά το χρόνο θανάτου του κληρονομούμενου, ανερχόταν στο ποσό των 29.403,41 ευρώ, όπως έκρινε το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο. 24)Ποσοστό 5% εξ αδιαιρέτου επί οικοπέδου επιφάνειας 981,06 τ.μ., κείμενου στο Δήμο ……………. επί της διασταύρωσης των οδών ……….. και …………….. Η αξία του ποσοστού αυτού, κατά το χρόνο θανάτου του κληρονομούμενου, ανερχόταν στο ποσό των 19.179,17 ευρώ, όπως έκρινε το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο. 25)Ποσοστό 5% εξ αδιαιρέτου επί οικοπέδου, επιφάνειας 170,48 τ.μ., κείμενου στο Δήμο ……………., επί της διασταύρωσης των οδών ……………… Η αξία του ποσοστού αυτού, κατά το χρόνο θανάτου του κληρονομούμενου, ανερχόταν στο ποσό των 2.899,86 ευρώ, όπως έκρινε το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο. Τέλος, ο ως άνω διαθέτης κατέλειπε, κατά το χρόνο του θανάτου του, και μετοχές, η συνολική αξία των οποίων ανερχόταν, στον ίδιο ως άνω χρόνο, στο ποσό των 11.841,93 ευρώ. Σύμφωνα με όσα προεκτέθηκαν, η συνολική αξία της πραγματικής κληρονομιαίας περιουσίας του αποβιώσαντος ……………. ……………., κατά το χρόνο του θανάτου του, ανερχόταν στο συνολικό ποσό του 1.447.055,51 ευρώ (=120.000 + 6.074,96 + 6.400 + 160.000 + 6.750 + 12.960 + 200.000 + 6.804 + 8.000 + 140.000 + 6.804 + 6.000 + 220.000 + 173.310,20 + 86.927,33 + 37.477,22 + 30.000 + 50.000 + 2.283,75 + 6.821,83 + 42.289,20 + 1.555,20 + 1.000 + 9.340,59 + 17.806,49 + 25.126,37 + 29.403,41 + 19.179,17 + 2.899,86 + 11.841,93). Συνεπώς, έσφαλε το πρωτοβάθμιο δικαστήριο που εκτίμησε τη συνολική αξία της πραγματικής κληρονομιαίας περιουσίας του διαθέτη στο μικρότερο ποσό του 1.234.302,44 ευρώ. Στην κρίση του αυτή το παρόν Δικαστήριο οδηγήθηκε σταθμίζοντας όλα τα προσκομιζόμενα στοιχεία, μεταξύ των οποίων τα προσκομιζόμενα με επίκληση φύλλα υπολογισμού της αντικειμενικής αξίας των κληρονομιαίων ακινήτων, φύλλα της εφημερίδας «Χρυσή Ευκαιρία» κατά την επομένη της ημερομηνίας θανάτου του κληρονομούμενου, με προσφερόμενες εμπορικές τιμές πωλούμενων ακινήτων σε περιοχές, όπως τα …, η ….. και το ….., φωτογραφίες κάποιων από τα κληρονομιαία ακίνητα από την εφαρμογή του Google και χάρτες όπου φαίνεται η απόσταση των ακινήτων από κεντρικούς δρόμους και συγκοινωνίες, αλλά και λαμβάνοντας υπόψη ως πασίδηλο κατ’ άρθρο 336 παρ.1 ΚΠολΔ το γεγονός ότι κατά το χρόνο θανάτου του . ……………. στις 20.11.2012 υπήρχε, λόγω της οικονομικής κρίσης που ξέσπασε στην Ελλάδα από τα τέλη του έτους 2009 και μετά, γενική πτώση της αγοράς ακινήτων (βλ. ΑΠ 1487/2017, ΕλλΔνη 2018, σελ. 1683) και άρα είχε επέλθει μείωση της εμπορικής αξίας τους σε σχέση με τις τιμές που είχαν διαμορφωθεί στα τέλη της δεκαετίας του 2000. Επίσης επισημαίνεται ότι ο ενάγων δεν επικαλέσθηκε στην αγωγή του τυχόν χρέη της κληρονομίας, ούτε δαπάνες της κηδείας του κληρονομούμενου και απογραφής της κληρονομίας, τα οποία θα έπρεπε να αφαιρεθούν από την πραγματική κληρονομία κατά το χρόνο του θανάτου του διαθέτη. Παρακάτω, αποδείχθηκε ότι ο κληρονομούμενος, κατά τη διάρκεια της ζωής του, προέβη σε άνευ ανταλλάγματος περιουσιακές παροχές προς όλα τα τέκνα του (δηλαδή τόσο προς τον ενάγοντα, όσο και προς τους τρεις εναγόμενους), με τον όρο να καταλογισθούν αυτές στη νόμιμη μοίρα τους και ειδικότερα (με εξαίρεση τις αναφερόμενες στο ιστορικό της ένδικης αγωγής υπό στοιχεία α’, β’ και γ’ παροχές προς την τέταρτη εναγόμενη και τις υπό στοιχεία α’, β’ και δ’ παροχές προς τον πρώτο εναγόμενο, ενόψει του ότι ο αγωγικός ισχυρισμός περί καταλογισμού στη νόμιμη μοίρα των εναγόμενων αδελφών του όλων των παροχών, που κατά τα αγωγικώς εκτιθέμενα, έγιναν προς αυτούς προ του έτους 1983, κρίθηκε πρωτοδίκως απορριπτέος ως αόριστος, χωρίς να προσβάλλεται η απόρριψη αυτή με σχετικό λόγο έφεσης): 1)στον ενάγοντα -εκκαλούντα μεταβίβασε, δυνάμει των υπ’ αριθμ. …./1990 συμβολαίου γονικής παροχής της συμβολαιογράφου Πειραιά …. και υπ’ αριθμ. …/1993 συμβολαίου γονικής παροχής του συμβολαιογράφου Πειραιά ………, νόμιμα μεταγεγραμμένων, τμήμα ημιυπογείου χώρου- διαμερίσματος, εμβαδού 117 τ.μ., την υπό στοιχεία Ι-2 οριζόντια ιδιοκτησία και αυθαίρετο-στεγασμένο χώρο στάθμευσης αυτοκινήτου του ίδιου ημιυπόγειου χώρου, εμβαδού 17,43 τ.μ. και 39,04 τ.μ. αντίστοιχα, που βρίσκονται επί της οδού ……………. στη ……………. Αττικής, η αξία των οποίων, κατά το χρόνο της παροχής, ανερχόταν στο συνολικό ποσό των 7.902.968 δρχ., η οποία, λόγω της σοβαρής υποτίμησης του εθνικού νομίσματος από το χρόνο σύνταξης των ως άνω συμβολαίων μέχρι το χρόνο θανάτου του διαθέτη και με βάση το μέσο ετήσιο Δείκτη Δελτίου Τιμών Καταναλωτή, σε συνάρτηση και με την τιμή της χρυσής λίρας Αγγλίας κατά τα δύο ως άνω χρονικά σημεία, ανέρχεται, με αναγωγή στο χρόνο θανάτου του κληρονομούμενου, σύμφωνα με την αρχή της καλής πίστης κατ’ άρθρο 288 ΑΚ, στο συνολικό ποσό των 84.939,88 ευρώ, όπως ορθά δέχθηκε και το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο και ο ίδιος ο ενάγων είχε υπολογίσει στην αγωγή του και όχι στο ποσό των 42.469,94 ευρώ, όπως υπολογίζει αυτός στην έφεσή του την αξία του παραπάνω ακινήτου με αναγωγή στο χρόνο θανάτου του κληρονομούμενου, επικαλούμενος την έλλειψη ανεμπόδιστης θέας του ακινήτου του στη θάλασσα, μη λαμβάνοντας όμως υπόψη την άμεση πρόσβαση του οροφοδιαμερίσματός του στον περιποιημένο κήπο που περιβάλλει την οικοδομή με πλούσια βλάστηση, σύμφωνα με τις προσκομιζόμενες από τους εναγόμενους φωτογραφίες. 2)Στην τρίτη εναγόμενη ……………., μεταβίβασε δυνάμει του υπ’ αριθμ. ../1993 συμβολαίου του συμβολαιογράφου Πειραιά ……., νόμιμα μεταγεγραμμένου, λόγω γονικής παροχής, κατόπιν μεταφοράς συντελεστή από άλλο ακίνητο, το δικαίωμα υψούν επί του Β’ ορόφου πάνω από το υπερυψωμένο ισόγειο διαμέρισμα οικοδομής, κείμενης επί της οδού ……………. στη ……………. Αττικής (όπου εκείνη ανήγειρε οροφοδιαμέρισμα, εμβαδού 118,60 τ.μ. με στεγασμένη βεράντα επιφάνειας 60 τ.μ.), η αντικειμενική αξία του οποίου (δικαιώματος υψούν) υπολογίστηκε από την αρμόδια Δ.Ο.Υ. στο ποσό των 8.893.718 δρχ. που, λόγω της σοβαρής υποτίμησης του εθνικού νομίσματος από το χρόνο της εν λόγω μεταβίβασης μέχρι το χρόνο θανάτου του διαθέτη, ανέρχεται, με αναγωγή στο χρόνο θανάτου του κληρονομούμενου σύμφωνα με την αρχή της καλής πίστης κατ’ άρθρο 288 ΑΚ, στο συνολικό ποσό των 65.143,99 ευρώ, όπως ορθά δέχθηκε το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο. 3)Στην τέταρτη εναγόμενη,……………. μεταβίβασε με το υπ’ αριθμ. …./1993 συμβόλαιο του συμβολαιογράφου Πειραιά …….., νόμιμα μεταγεγραμμένου, λόγω γονικής παροχής, κατόπιν μεταφοράς συντελεστή από άλλο ακίνητο, το δικαίωμα υψούν επί του Α’ ορόφου πάνω από το υπερυψωμένο ισόγειο διαμέρισμα οικοδομής κείμενης επί της οδού ……………. . στη ……………. Αττικής (όπου αυτή ανήγειρε οροφοδιαμέρισμα εμβαδού 118,60 τ.μ. με στεγασμένη βεράντα 60 τ.μ.), η αντικειμενική αξία του οποίου (δικαιώματος υψούν) υπολογίστηκε από την αρμόδια Δ.Ο.Υ. στο ποσό των 8.893.718 δρχ. που, λόγω της σοβαρής υποτίμησης του εθνικού νομίσματος από το χρόνο της εν λόγω μεταβίβασης μέχρι το χρόνο θανάτου του . ……………., με αναγωγή στο χρόνο θανάτου του, ανέρχεται σύμφωνα με την αρχή της καλής πίστης (άρθρο 288 ΑΚ), στο συνολικό ποσό των 65.143,99 ευρώ, όπως ορθά έγινε δεκτό στην εκκαλούμενη απόφαση. 4)Στον πρώτο εναγόμενο, ……………. ……………., μεταβίβασε με το υπ’ αριθμ. …./1990 συμβόλαιο γονικής παροχής της συμβολαιογράφου Πειραιά ………., σε συνδυασμό με το υπ’ αριθμ. …./1995 συμβόλαιο παραίτησης από την επικαρπία του συμβολαιογράφου . ……….., νόμιμα μεταγεγραμμένων, αρχικά κατά την ψιλή κυριότητα και στη συνέχεια και κατά την επικαρπία, ένα οροφοδιαμέρισμα, που βρίσκεται στον υπερυψωμένο ισόγειο όροφο της οικοδομής επί της οδού ……………. στη ……………. Αττικής, πραγματικής επιφάνειας 180 τ.μ., η αξία της μεν ψιλής κυριότητας του οποίου καθορίστηκε από την αρμόδια Δ.Ο.Υ. στο ποσό των 9.392.242 δρχ., της δε επικαρπίας στο ποσό του 1.400.000 δρχ., που, λόγω της σοβαρής υποτίμησης του εθνικού νομίσματος από το χρόνο των εν λόγω μεταβιβάσεων μέχρι το χρόνο θανάτου του διαθέτη, ανέρχονται, με αναγωγή στο χρόνο θανάτου του τελευταίου, σύμφωνα με την αρχή της καλής πίστης (άρθρο 288 ΑΚ), στα ποσά των 108.564,22 ευρώ και 8.509,45 ευρώ αντίστοιχα, ήτοι στο συνολικό ποσό των 117.073,67 ευρώ. Επομένως, η συνολική αξία των εν ζωή παροχών του διαθέτη προς τα τέσσερα τέκνα του ανέρχεται στο ποσό των 332.301,53 ευρώ (= 84.939,88 + 65.143,99 + 65.143,99 + 117.073,67). Τα όσα λοιπόν, αντίθετα υποστηρίζουν οι εκκαλούντες σε κάθε μία συνεκδικαζόμενη έφεση για εσφαλμένη εκτίμηση της αξίας των εν ζωή παροχών του . ……………. προς τα τέκνα του με αναγωγή της αξίας αυτής στο χρόνο θανάτου του και δη ότι η αξία του παρασχεθέντος στον ενάγοντα ημιυπογείου διαμερίσματος στην οικοδομή στη ……………. Αττικής έπρεπε να υπολογισθεί στο ποσό των 42.469,94 ευρώ και το ήμισυ αυτής στο ποσό των 21.234,97 ευρώ, ότι η αξία του παρασχεθέντος στην εναγόμενη ……………. δικαιώματος υψούν στον δεύτερο υπέρ το ισόγειο όροφο της ίδιας οικοδομής έπρεπε να υπολογισθεί στο ποσό των 30.000 ευρώ, ότι η αξία του παρασχεθέντος στην εναγόμενη ……………. δικαιώματος υψούν στον πρώτο υπέρ το ισόγειο όροφο της εν λόγω οικοδομής έπρεπε να υπολογισθεί στο ίδιο ποσό των 30.000 ευρώ και ότι η αξία του παρασχεθέντος στον εναγόμενο ……………. διαμερίσματος στο υπερυψωμένο ισόγειο στην ίδια πάντα οικοδομή έπρεπε να υπολογισθεί στο ποσό των 80.000 ευρώ δεν ευσταθούν και απορριπτέα κρίνονται στην ουσία τους. Ενόψει των όσων αναπτύχθηκαν παραπάνω, η νόμιμη μοίρα του ενάγοντος υπολογίζεται ως εξής: όπως προεκτέθηκε η αξία της κληρονομίας κατά το χρόνο θανάτου του κληρονομούμενου ήταν 1.447.055,51 ευρώ. Στο ποσό αυτό πρέπει να προστεθούν οι παραπάνω προς τον ενάγοντα και τους τρεις εναγόμενους, τέκνα του διαθέτη, χαριστικές παροχές εν ζωή, ήτοι το συνολικό ποσό των 332.301,53 ευρώ, οπότε η αξία της πλασματικής κληρονομικής ομάδας ανέρχεται στο ποσό των 1.779.357,04 (=1.447.055,51 ευρώ + 332.301,53) ευρώ. Το ποσό αυτό διαιρείται δια του αριθμού των τέκνων του κληρονομούμενου, δηλαδή με τον αριθμό τέσσερα που δίνει ως αποτέλεσμα-πηλίκο την αξία της εξ αδιαθέτου κληρονομικής μερίδας κάθε τέκνου, ήτοι το ποσό των 444.839,26 ευρώ. Ακολούθως, το ποσό αυτό διαιρείται δια του δύο, καθώς η νόμιμη μοίρα ισούται με το ήμισυ της εξ αδιαθέτου μερίδας κατ’ άρθρο 1825 παρ.1 εδ.β’ του ΑΚ, οπότε το προκύπτον πηλίκο των 222.419,63 ευρώ (=444.839,26: 2) αποτελεί τη νόμιμη μοίρα κάθε τέκνου του ……………. συμπεριλαμβανομένου του ενάγοντος. Έναντι αυτής της νόμιμης μοίρας, στον ενάγοντα διατέθηκε από τον πατέρα του με την πιο πάνω από 21.7.2005 ιδιόγραφη διαθήκη το ποσό των 43.074,45 ευρώ (αξία ακινήτων και μετοχών), όπως το ποσό αυτό δεν αμφισβητείται από τον ίδιο στην έφεσή του, το οποίο θα πρέπει να αφαιρεθεί από το παραπάνω ποσό της νόμιμης μοίρας. Επίσης, από τη νόμιμη μοίρα σύμφωνα με τα διαλαμβανόμενα στη μείζονα σκέψη αφαιρείται το σύνολο της συνεισενεκτέας παροχής και όχι το ήμισυ αυτής, όπως κατ’ εσφαλμένη ερμηνεία του άρθρου 1834 ΑΚ δέχθηκε το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο με την εκκαλούμενη 3373/2017 απόφασή του (βλ. ΑΠ 474/2010, ό.π.), οπότε βασίμως παραπονούνται οι εκκαλούντες-εναγόμενοι με την έφεσή τους ως προς τη μη αφαίρεση ολόκληρης της αξίας της παροχής που έλαβε ο εφεσίβλητος- ενάγων από τον πατέρα του εν ζωή. Συνακόλουθα, απομένει υπόλοιπο προς συμπλήρωση της νόμιμης μοίρας του ενάγοντος το ποσό των 94.405,3 ευρώ (=222.419,63-43.074,45-84.939,88). Κατόπιν αυτού, σχηματίζεται κλάσμα με αριθμητή τον ως άνω αριθμό 94.405,3 και παρονομαστή τον αριθμό 1.403.981,06 (1.447.055,51-43.074,45 ευρώ που είναι η αξία των πραγμάτων τα οποία καταλείφθηκαν στον ενάγοντα με την από 21.7.2005 διαθήκη του . ……………. και ήδη η αξία τους αφαιρέθηκε από τη νόμιμη μοίρα του ανωτέρω ενάγοντος…………….), ο οποίος αντιστοιχεί στην αξία της πραγματικής ομάδας κληρονομίας, οπότε το κλάσμα αυτό ή δεκαδικός αριθμός που προκύπτει από τη διαίρεση του αριθμητή με τον παρονομαστή παριστά το ποσοστό που πρέπει να πάρει ο μεριδούχος αυτούσιο σε κάθε αντικείμενο της πραγματικής ομάδας της κληρονομιάς (πέραν βέβαια όσων του καταλείφθηκαν με τη διαθήκη), εκτός από τα περιουσιακά στοιχεία για τα οποία κρίθηκε απαράδεκτη η αγωγή κατά τα ανωτέρω, ώστε να λάβει έτσι τη νόμιμη μοίρα του. Ούτως, το ποσοστό συμπλήρωσης της νόμιμης μοίρας του ενάγοντος στην πραγματική κληρονομία ανέρχεται σε 94.405,3/1.403.981,06, ήτοι 0,067 ή 6,7%. Το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο προέβη σε εσφαλμένο υπολογισμό της νόμιμης μοίρας του ενάγοντος, παρερμηνεύοντας και μη εφαρμόζοντας ορθά τη διάταξη του άρθρου 1834 παρ.2 ΑΚ. Καταρχήν επισημαίνεται ότι η διατήρηση του άρθρου 1834 στον Αστικό Κώδικα σε συνδυασμό με το άρθρο 1833 του ίδιου Κώδικα που ρυθμίζουν ουσιαστικά τα ίδια θέματα καταλογισμού των εν ζωή χαριστικών παροχών από τον διαθέτη στον μεριδούχο κατιόντα, στη νόμιμη μοίρα του, προκαλεί συχνά παρερμηνείες, ως προς τον ορθό τρόπο υπολογισμού της νόμιμης μοίρας. Ειδικότερα, το άρθρο 1833 παρ.1 ΑΚ ορίζει ότι: «Στη νόμιμη μοίρα καταλογίζονται οι παροχές σε μεριδούχο, με την αξία που είχαν όταν έγιναν, εφόσον προσθέτονται στην κληρονομία σύμφωνα με το άρθρο 1831, εκτός αν ο κληρονομούμενος όρισε διαφορετικά όταν έδωσε την παροχή», το δε άρθρο 1834 ΑΚ ορίζει ότι: «Αν, εφόσον υπάρχουν περισσότεροι κατιόντες, συντρέχει στην εξ αδιαθέτου διαδοχή περίπτωση συνεισφοράς, η νόμιμη μοίρα για τον κάθε κατιόντα προσδιορίζεται με βάση την εξ αδιαθέτου μερίδα, που θα περιερχόταν σ’ αυτόν, με συνυπολογισμό και της συνεισφοράς. Ο διαθέτης δεν μπορεί να αποκλείσει τον τρόπο αυτόν υπολογισμού για οποιαδήποτε παροχή του άρθρου 1895, ώστε να ζημιωθεί ο μεριδούχος. Η παροχή που λαμβάνεται υπόψη κατά την προηγούμενη παράγραφο, όταν πρέπει και να καταλογιστεί στη νόμιμη μοίρα σύμφωνα με το άρθρο 1833, καταλογίζεται σ’ αυτήν για τη μισή της μόνο αξία». Η προσθήκη της διάταξης του άρθρου 1834 παρ.2 ΑΚ (ότι ο καταλογισμός γίνεται με τη μισή μόνο αξία της συνεισενεκτέας παροχής) δεν μεταβάλλει τη λύση που θα προέκυπτε από τις διατάξεις του άρθρου 1833 ΑΚ, αλλά την αποκαθιστά με ακρίβεια, ακολουθώντας απλώς την τεθλασμένη οδό που χαράσσει η παράγραφος 1 του άρθρου 1834 ΑΚ (έτσι Μιχάλης Σταθόπουλος σε Γεωργιάδη-Σταθόπουλου, Αστικός Κώδιξ, κατ’ άρθρο ερμηνεία, ΙΧ, Κληρονομικό Δίκαιο, έκδοση 1996, σελ. 501 τελ. παρ.). Έτσι, εν προκειμένω, αν εφαρμοσθεί κατά γράμμα το άρθρο 1834 ΑΚ, η αξία της κληρονομικής ομάδας του διαθέτη ……………. όπως αυτή συντίθεται στη διαδικασία της συνεισφοράς (άρθρα 1895-1900 ΑΚ) ανέρχεται στο ποσό των 1.779.357,04 ευρώ και η εξ αδιαθέτου κληρονομική μερίδα του ενάγοντος ανέρχεται στο ποσό των 444.839,26 ευρώ. Από αυτό αφαιρείται η αξία της γονικής παροχής του ημιυπόγειου διαμερίσματος στη ……………. που ο ενάγων έλαβε από τον πατέρα του και απομένει υπόλοιπο 359.899,38 (=444.839,26-84.939,88) ευρώ, που αντιστοιχεί στην εξ αδιαθέτου μερίδα του ενάγοντος. Το ποσό αυτό διαιρείται δια του δύο κατ’ άρθρο 1825 παρ.1 ΑΚ και αφαιρείται το μισό της συνεσεινεκτέας παροχής κατ’ άρθρο 1834 παρ.2 ΑΚ, ήτοι 137.479,75[(359.899.38/2)- (84.939,88/2)] ευρώ, εκ του οποίου (ποσού) αφαιρείται η αξία της ακίνητης και κινητής περιουσίας που καταλείφθηκε στον ενάγοντα με τη διαθήκη, οπότε το υπόλοιπο αποτελεί το δικαίωμα για τη συμπλήρωση της νόμιμης μοίρας κατ’ άρθρο 1827 ΑΚ, ήτοι 94.405,3(=137.479,75-43.074,45) ευρώ, που είναι το ίδιο ποσό που εξήχθη και με τον πρώτο τρόπο υπολογισμού και τέθηκε ως αριθμητής στο κλάσμα 94.405,3/1.403.981,06, κατά τα ανωτέρω. Επομένως, έσφαλε το πρωτοβάθμιο δικαστήριο που αναγνώρισε το μεγαλύτερο ποσοστό του 8,9% και υποχρέωσε τους εναγόμενους να αποδώσουν στον ενάγοντα ως προς το ποσοστό αυτό την πραγματική κληρονομιαία περιουσία. Συνακόλουθα, πρέπει να γίνει εν μέρει δεκτή στην ουσία της η από 22.2.2018 (κατατεθείσα στη Γραμματεία του Πρωτοδικείου Πειραιά με Γ.Α.Κ. …/2018 και Ε.Α.Κ. …/2018) έφεση του ενάγοντος στην από 5.12.2014 (με Γ.Α.Κ. …/2015 και αριθμό κατάθεσης …/2015) αγωγή (ως προς τον υπολογισμό της αξίας της πραγματικής κληρονομίας του . ……………., η οποία είναι υψηλότερη σε σχέση με την αξία που κρίθηκε πρωτοδίκως), να γίνει εν μέρει δεκτή στην ουσία της η από 14.5.2018 (κατατεθείσα στη Γραμματεία του Πρωτοδικείου Πειραιά με Γ.Α.Κ. …./2018 και Ε.Α.Κ. …./2018) έφεση των εναγόμενων στην ίδια αγωγή, να εξαφανισθεί η εκκαλούμενη 3373/2017 κατά το μέρος που δέχθηκε την επικουρική βάση της πιο πάνω αγωγής, να κρατηθεί η αγωγή κατά την επικουρική της βάση και να δικασθεί από το παρόν Δικαστήριο και να γίνει εν μέρει δεκτή ως ουσιαστικά βάσιμη κατά τα πιο πάνω αναφερόμενα. Ειδικότερα, αφενός πρέπει να αναγνωριστεί ότι το κληρονομικό δικαίωμα του ενάγοντος προς συμπλήρωση της νόμιμης μοίρας του ανέρχεται σε 0.067 ή 6,7% εξ αδιαιρέτου επί του συνόλου της πραγματικής κινητής και ακίνητης κληρονομιαίας περιουσίας του αποβιώσαντος διαθέτη, όπως αυτή περιγράφεται πιο πάνω με εξαίρεση τα ακίνητα που καταλείπονται στον ίδιο τον ενάγοντα και τα κάτωθι περιγραφόμενα ακίνητα: α)ένα οικόπεδο, επιφάνειας 237 τ.μ., κείμενο στη θέση «…………….» της τοπικής Κοινότητας Λουτρόπολης της Δημοτικής Ενότητας ……………. Δήμου ….., β)το περιελθόν στο διαθέτη, εκ κληρονομίας του αδελφού του, . ……………., ποσοστό 25% εξ αδιαιρέτου του υπ’ αριθμ. 3 γωνιαίου οικοπέδου του 6ου Ο.Τ., επιφάνειας 412,92 τ.μ., κείμενου στη θέση «…..» της περιοχής …….. Δήμου ….. Αττικής και γ)τα περιελθόντα στο διαθέτη εκ κληρονομίας της συζύγου του, …….., ακίνητα, που βρίσκονται στο Δήμο ……………. …, ήτοι ποσοστό 25% εξ αδιαιρέτου επί οικοπέδου, επιφάνειας 418,73 τ.μ., κείμενου στη θέση «….» Δήμου ……………., ποσοστό 25% εξ αδιαιρέτου επί οικοπέδου, επιφάνειας 543,83 τ.μ., κείμενου στον ίδιο Δήμο επί της οδού ………., ποσοστό 25% εξ αδιαιρέτου επί οικοπέδου, επιφάνειας 725,14 τ.μ., κείμενου στον ίδιο Δήμο επί της οδού ……….., μετά των περιγραφόμενων στην αγωγή επ’ αυτού κτισμάτων, ποσοστό 5% εξ αδιαιρέτου επί οικοπέδου, επιφάνειας 981,06 τ.μ., κείμενου στον ίδιο Δήμο, επί της διασταύρωσης των οδών ……….. και ποσοστό 5% εξ αδιαιρέτου επί οικοπέδου επιφάνειας 170,48 τ.μ., κείμενου στον ίδιο Δήμο, επί της διασταύρωσης των οδών ………….. και αφετέρου να υποχρεωθούν οι εναγόμενοι να αποδώσουν στον ενάγοντα την παραπάνω κληρονομιαία περιουσία (κινητή, ακίνητη) κατά το ως άνω αναφερόμενο ποσοστό, απορριπτομένης της εκ μέρους των τελευταίων προβαλλόμενης ένστασης περί παραίτησης του ενάγοντος από τη νόμιμη μοίρα του, αφού οι εφεσίβλητοι-εναγόμενοι δεν προσδιορίζουν επακριβώς τις πράξεις, από τις οποίες προκύπτει η σιωπηρή παραίτηση του ενάγοντος (χρόνος, τόπος παραίτησης) όπως συνάγεται από τη δήλωση των κληρονομιαίων στοιχείων στην Εφορία, πολλώ δε μάλλον που αυτός δεν αποποιήθηκε την περιουσία που περιήλθε σε αυτόν από την από 21.7.2005 διαθήκη του πατέρα του, αλλά με την αγωγή του, κατά την επικουρική της βάση, ζήτησε τη συμπλήρωση της νόμιμης μοίρας του επί των κληρονομικών μερίδων των εναγόμενων. Περαιτέρω, επειδή έγιναν εν μέρει δεκτές οι παραπάνω συνεκδικασθείσες εφέσεις, πρέπει να διαταχθεί κατ’ άρθρο 495 παρ.3 του ΚΠολΔ η επιστροφή των παραβόλων που κατέθεσαν οι εκκαλούντες για την άσκηση των εν λόγω ενδίκων μέσων, σε αυτούς. Τέλος, τα δικαστικά έξοδα των διαδίκων, τόσο αυτά που αφορούν στην κριθείσα αγωγή, όσο και αυτά που αφορούν στις συνεκδικασθείσες εφέσεις πρέπει να συμψηφισθούν μεταξύ των διαδίκων και δη ως προς τους διαδίκους που τυγχάνουν αδέλφια λόγω συγγένειας εξ αίματος στον δεύτερο βαθμό και ως προς τον εκκαλούντα-εφεσίβλητο-ενάγοντα……………. και την εφεσίβλητη-εκκαλούσα-εναγόμενη……………. λόγω της ιδιαίτερης δυσχέρειας στην ερμηνεία του άρθρου 1834 παρ.2 του ΑΚ, που εφαρμόσθηκε για τον προσδιορισμό της νόμιμης μοίρας του ενάγοντος κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 179 του ΚΠολΔ.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Συνεκδικάζει την από 22.2.2018 (κατατεθείσα στη Γραμματεία του Πρωτοδικείου Πειραιά με Γ.Α.Κ. ……/2018 και Ε.Α.Κ. …./2018) έφεση και την από 14.5.2018 (κατατεθείσα στη Γραμματεία του Πρωτοδικείου Πειραιά με Γ.Α.Κ. …./2018 και Ε.Α.Κ. …./2018) έφεση αντιμωλία των διαδίκων.
Δέχεται τυπικά τις παραπάνω εφέσεις.
Απορρίπτει την πρώτη από αυτές κατά το μέρος που αφορά την ακυρότητα και ακυρωσία των διαθηκών.
Δέχεται κατά τα λοιπά τις εφέσεις και κατ’ ουσίαν.
Εξαφανίζει την 3373/2017 οριστική απόφαση του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Πειραιά, ως προς τις διατάξεις της, με τις οποίες έγινε εν μέρει δεκτή η επικουρική βάση της από 5.12.2014 (με αριθμό έκθεσης κατάθεσης δικογράφου ../…/9-1-2015) αγωγής.
Διατάσσει την επιστροφή του μεν e-παράβολου του Υπουργείου Οικονομικών με κωδικό . . . ποσού 150 ευρώ στον εκκαλούντα στην από 22.2.2018 έφεση, του δε e-παράβολου του Υπουργείου Οικονομικών με κωδικό . . . ποσού 150 ευρώ στους εκκαλούντες στην από 14.5.2018 έφεση.
Κρατεί και δικάζει την από 5.12.2014 αγωγή κατά την επικουρική της βάση.
Αναγνωρίζει ότι το κληρονομικό δικαίωμα του ενάγοντος ως νόμιμου μεριδούχου, το οποίο πρέπει να λάβει προς συμπλήρωση της νόμιμης μοίρας του ανέρχεται σε ποσοστό 0,067 ή 6,7% εξ αδιαιρέτου επί του συνόλου της πραγματικής κινητής και ακίνητης κληρονομιαίας περιουσίας του αποβιώσαντος στον Πειραιά, στις 20 Νοεμβρίου του έτους 2012, ……………. συνταξιούχου δικηγόρου, γεννηθέντος το έτος 1914 και κατοίκου εν ζωή Πειραιά, πλην των αναφερόμενων στο σκεπτικό της παρούσας ακινήτων.
Υποχρεώνει τους εναγόμενους να αποδώσουν στον ενάγοντα τη λεπτομερώς στο σκεπτικό της παρούσας κληρονομιαία περιουσία (κινητή και ακίνητη) κατά το ως άνω αναφερόμενο ποσοστό.
Συμψηφίζει εν όλω τα δικαστικά έξοδα των διαδίκων τόσο ως προς την από 5.12.2014 αγωγή, όσο και ως προς τις από 22.2.2018 και από 14.5.2018 εφέσεις.
Κρίθηκε, αποφασίσθηκε στον Πειραιά στις 21 Φεβρουαρίου 2019 και δημοσιεύθηκε σε έκτακτη δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό στον Πειραιά, χωρίς την παρουσία των διαδίκων και των πληρεξούσιων δικηγόρων τους, στις 26 Μαρτίου 2019.
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ